بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
فرهنگ وتاثیر آن بر بهداشت مادر و نوزاد و نظام عرضه خدمات بهداشتی ودرمانی
اسلاید 3 :
انسان از ملاحظه دریای مواج، نهر خروشان، جنگل انبوه و آسمان لایتناهی به تحیر فرو می رود. و این نکته را فراموش می کند که هیچ چیز تحیرانگیزتر از خود "انسان" نیست.
سنت اگوستین
اسلاید 4 :
نظام عرضه خدمات بهداشتی
جن در باور مردم ايران
مراسم قرآن اندازون/ لول:
مراسم هفتمین شب تولد نوزاد
تسهیل زایمان
درمان های خانگی
حین تولد
مقدمه
پس از تولد ،مراقبت از نوزاد
اما ایران خودمان
تعریف فرهنگ
آبستنی در فرهنگ عامه
تشخيص پسر يا دختر بودن
تعيين جنس جنين
بارداری
خرافاتهاي مردم جهان
اسلاید 5 :
مقدمه
مطالعه درطب عامیانه يك منطقه در پاسخگوي به مسائل ازموفقيت بسياري برخوردار است زيرا طب سنتي به عنوان بخشي ازيك كل بنام فرهنگ با ساير اجزاء فرهنگ جامعه از قبيل نوع تغذيه، معيشت، باورها، سنن، آداب و رسوم و. در ارتباط نزديكي قرار دارد از طرفي تعداد زيادي از روشها كه در طب سنتي يك منطقه اجرا ميشود با تشابه فراوانی در مناطق ديگرنيزاجرا ميگردند ازجمله حجامت، زالواندازي، داغ كردن و امثال آنان. مطالعه در باره طب عامیانه ميتواند ضمن شناسائي اين روشها، تبادلات و تاثيرات فرهنگي در ميان اقوام ساكن در منطقه و مناطق ديگر را بازگو كند و در اين رابطه علوم ديگري چون تاريخ، زبانشناسي، باستانشناسي و. ميتوانند به ياري محقق مردم شناس بيايند. آنچه مهم تر است اینكه چگونه از طريق يك پديده مانند طب سنتي وتغييراتي كه در روابط ، شيوهها، تكنيك و باورهاي آن در گذشت زمان روي مي دهد، ميتوان تغييرات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه را بررسي كرد.(1)
اسلاید 6 :
ازسالها پيش کار بررسي طب عاميانه در کشورهاي مختلف با حمايت ونظارت سازمان هاي جهاني بهداشت آغاز شده و هم اکنون در ده کشور جهان اين تحقيقات و نيزآموزش درمانگران محلي در جريان است. حتي در کشوري مثل ايالات متحده
که مهد علم نوين پزشکي است نيز تشکيلات خاص عهده دار بررسي روش هاي غير متعارف پزشکي و بهداشتي است. در بسياري از کشورها که سابقه تاريخي شان از ايران کمتر است پژوهش در طب عاميانه جايگاه ويژه اي دارد پس سزاوار نيست که در ايران با سابقه تمدني و فرهنگي درخشان و ديرينه اين مهم ناديده گرفته شود.
اسلاید 7 :
طب عاميانه در برگيرنده دو فصل كلي شامل مجموعه باورهاي بهداشتي و درماني و مجموعه روش ها و آداب مربوط به بهداشت و درمان لازم است. مطالعه با هدف شناسايي باورها و رفتارهای بهداشتی در زمینه مسائل مربوط به مادر و نوزاد انجام شده است.
به دنیا آوردن بچه و زایش در اکثر ادیان و فرهنگها، به خصوص در جوامع سنتی و روستایی، از چنان اهمیت و جایگاهی برخوردار است که بیشک مراسم واعتقادات گستردهای، چه در زمان بارداری ،چه در زمان زایمان و بعد از آن را در پی دارد که نمونههای جالب و قابلتوجهی از آن را با مرور آثار صادقهدایت، محمود کتیرایی ودیگرآثار فولکلوریک مشاهده مینماییم.در کتاب «خشت تا خشت» ، ضربالمثلی به چشم میخورد که ذهن هر خوانندهای را به عمق اهمیت و ارزش زایش متوجه میکند و تا حدودی تاییدکننده ادعای فوق نیز باشد:
« زن تا نزاید، بیگانه است! »
اسلاید 8 :
تعریف فرهنگ:
فرهنگ قسمتی از ویژگی های اجتماعی است که توسط یک نسل به نسل بعد از خود انتقال داده می شود فرهنگ به وسیله ی ارزش ها، باور ها ، هنجارها و عملکرد هایی شکل می گیرد که بین افرادی با زمینه ی یکسان مبادله می شود .ویژگی های فرهنگی ، فکری و عملکردی به ما نشان می دهند که ما چه کسی هستیم .هم چنان که این ویژگی ها یا سنت ها از نسل به نسل دیگر منتقل می شوند تبدیل به ارزش های فرهنگی می شوند که در رفتارها بروز پیدا می کنند.
به منظور درک این که چرا بیماران چنین واکنشی نشان می دهند ، پرستار باید زمینه ی فرهنگی آن ها را بررسی کند.
اسلاید 9 :
بارداری:
اسپانیای ها /امریکای لاتین
حاملگی معمولآ بلافاصله پس از ازدواج کردن رخ می دهد.
قرارگرفتن در معرض هوای سرد در طی حاملگی می تواند خطرناک باشد .
این تفکر وجود دارد که برآورده نشدن ویارهای غذایی ،موجب ماه گرفتگی می شود.
از مصرف شیر اجتناب می شود ، چون اعتقاد بر این است که موجب بزرگ شدن کودک و زایمان سخت خواهد شد .
با دادن ماساژ ، جنین را در وضعیت دلخواه آن قرار می دهند.
زنان حامله برای محافظت از کودک به پشت دراز می کشند.
معاینات واژینال و لگنی توسط مراقبین مرد انجام نمی شود و انجام ان بسیار هراس انگیز است.
از گیاهان برای درمان ناراحتی های متداول استفاده می شود.
اسلاید 10 :
آسیایی ها
حاملگی امری طبیعی تلقی می شود .
از غذاهای ترش و پرادویه پرهیز می شود .
برای جلوگیری از تیرگی پوست کودک ، از مصرف سس سویا پرهیز می شود.
برنج غذای اصلی است.
مراقبین بهداشتی زن ترجیح داده می شوند.
مصرف الکل مجاز نیست.
فعالیت های فیزیکی محدود نمی شود(به جز انجام کارهای سنگین).
برای داشتن فرزندی پاکیزه ،هرروز استحمام می شود.
از نشستن در درگاهی اجتناب می شود، چون معتقد هستند که مراحل زایمان را مشکل می سازد.
برای ایجاد احترام ، از برقراری تماس چشمی اجتناب می شود .
از طب گیاهی و محلی برای رفع مشکلاتی احتمالی استفاده می شود.
اسلاید 11 :
خاورمیانه
دوستان و خانواده در هنگام اقامت در بیمارستان در آن جا حضور می یابند .
خانواده ملزم به اجرای تقاضاهای مادر است .
لمس اعضای جنسی رایج نیست .
در صورت نیاز ،به مردان اجازه ی ارائه ی مراقبت داده می شود.
وقایع آینده را به خداوند واگذار می کنند ، بنابراین مراقبت های مادری زیادی لازم نیست.
از درمان های خانگی نظیر گیاهان و غذای سرد و داغ استفاده می شود
از خوردن گوشت خوک و مواد سکراور و مواد مخدر پرهیز می شود.
میانه روی بسیار اهمیت دارد.
اسلاید 12 :
افریقای /امریکایی
حاملگی به عنوان مرحله ای از سلامتی مادر محسوب می شود.
گروه های پایین اقتصادی تا مرحله ی بروز یک بحران ، حساسیت زیادی به مراقبت از مادر نشان نمی دهند.
هم بستگی عمیق بین افراد یک خانواده ی گسترده وجود دارد.
اغلب بیماری ها ممکن است با درمان خانوادگی معالجه شوند.
افراد مسن اعتقاد دارند که : دست زدن به بالای سر کودک موجب قوی شدن کودک می شود گرفتن عکس در حین حاملگی،موجب فوت کودک می شود تعارضات احساسی موجب بروز نقایص در کودک می شود.
اسلاید 13 :
امریکایی- هندی
خانواده آگاهی دارد .
در درمان مشکلات از گیاهان استفاده می شود .
به طور معمول جوامع زن سالاری وجود دارد.
تمایلات غذایی در میان اقوام متفاوت است ، شیر غذای مورد علاقه نمی باشد .
توجهی به محدود کردن ملاقات کنندگان وجود ندارد.
دریافت موادغذایی از جمله کلسیم ، آهن و ویتامین ها ناکافی است.
وقت شناسی وجود ندارد.اغلب رعایت اصول (خوردن داروها یا پیگیری مراقبت ) از روی ساعت و تاریخ اهمیت ندارد.
انجام مراسم محلی برای کسب سلامتی و انجام روش هایی برای بهبود رایج است.
اسلاید 14 :
آبستنی در فرهنگ عامه:
در فرهنگ عامه اعتقاد بر این است که نطفة انسان در رگی در کمر یا پشت مرد جای دارد. چون نطفة مرد در رحم زن بیفتد به خواست خدا زن آبستن میشود و بچه میآورد. این عقیده به گونهای بارزتر در داستان قدیم و عامیانة شب چهارصد و پنجاهم هزار و یک شب بیان شده است:«در مرد رگی است که همة رگها را آب دهد وآب ازسیصد و شصت رگ جمع کرده به بیضة چپ بریزد.آنگاه خونی سرخ گردد،پس از آن از حرارت مزاج آب غلیظ و سفید شود ورایحة او مانند رایحة شکوفة خرماست ». دربارة چگونگی شکلگیری بچه در شکم مادر، باور عامه بر این است که نطفه پس از 3 دورة 40 روزه و یک دورة کوتاه 10 روزه، به شکل بچة انسان درمیآید. بچه در چلّة اول به صورت نطفه است، در چلّة دوم به صورت خون و در چلّة سوم به صورت یک پاره گوشت. در این هنگام به فرمان خدا فرشتهای میآید و این پارة گوشت را شکل میبخشد. نخست دست و پای بچه را میسازد و سپس اندامهای دیگرش را. ساختن بینی و شرمگاه بچه را هم به خدا وامیگذارد. خدا هم نخست بینی و بعد اندام نری یا مادگی بچه را میگذارد و به جسم او کمال میبخشد. ساختن همة اندامها 10 روز به درازا میکشد. در این هنگام به امر خدا اسرافیل نفخهای به شکم مادر میدمد و روح در بچه حلول میکند. بچه با دریافت روح، در شکم مادر به جنب و جوش میافتد .عامة مردم دورة آبستنی زن را 9 ماه و 9 روز و 9 ساعت (نه کم و نه زیاد) میدانند. میگویند بچه از ماه هفتم آمادة بیرون آمدن از شکم مادر است. اگر بچه در 7 ماهگی یا در 8 ماهگی به دنیا بیاید، پا نمیگیرد و میمیرد. پیشینیان عقیده داشتند که بچهای که 7 ماهه زاده شود، زنده میماند لیکن اگر 8 ماهه زاده شود، یا مرده به دنیا میآید و یا پس از چندی میمیرد
اسلاید 15 :
خرافاتهاي مردم جهان
از ديگر خرافات در ميان مردم انگليس اين است که اگر زني دو قاشق را در نعلبکي قرار دهد صاحب فرزند دوقلو خواهد شد يا اگر زني که در آستانه زايمان قرار دارد سه بار با قاشق هاي غذاخوري نمک بخورد، درد زايمان کمتري را تحمل خواهد کرد.
چيدن بندناف بچه در روز هفتم تولد
خواند سوره یاسین و هفت مبین برای زن آبستن، جهت در امان بودن وی از خطرات و مشکلات دوران بارداری
در گذشته می گفتند:"بچه در رحم مادر چهل روز نطفه است، چهل روز خون است و چهل روز گوشت جویده است .
براي داشتن بچه زيبا و خوب، سوره ياسين را چهل بار مي خوانند و روي چهل سيب سرخ ميدمند.
کودکی که پس از یک سالگی هنوز راه نیفتاده باشد، آیین "سلطان سبدی" را به جای
می آورند. بدین ترتیب که مادر، کودک را در سبدی قرار میدهد و سبد را بر سر گذاشته و به درِ چهل خانه می رود و اشعاری می خواند. اهالی خانه نیز مقداری خوراکی در سبد می ریزند. از این خوراکی ها مقداری به کودک می دهند تا سستی او دفع شود و قوت راه رفتن بیابد.
اسلاید 16 :
تعيين جنس جنين:
نظرهاي گوناگوني دربارة عاملهاي مؤثر در تعيين جنس جنين انسان مطرح ميكردند. نظر بيشتر آنان اين بود كه سلطة يك جنس بر جنس ديگر به هنگام تكوين جنين بستگي به دو عامل، يكي آب مني و ديگري ساختمان عمومي بدن مرد و زن دارد. در مورد عامل نخستين، بيشتر آنان به ويژه ابوعلي سينا و جرجاني معتقد بودند كه اگر نطفة پدر و مادر هر دو قوي و گرم و آب مرد گرمتر از آب زن باشد جنس فرزند آن دو نرينه و اگر نطفة هر دو قوي، ليكن سرد باشد و آب مرد سردتر از آب زن باشد، جنس فرزند آن دو مادينه خواهد شد. اگر آب مرد از بيضة راست بتراود و در بخش راست زهدان زن نشيند، جنس فرزند آنان نرينه ميگردد و اگر از بيضة چپ بتراود و در بخش چپ زهدان زن بيفتد، جنس فرزند آنان مادينه ميشود . عامل دوم، اعتقاد بر اين بود كه برخي مردان و زنان پسر زا و برخي دختر زا هستند. مرداني كه تخمي پسر زا دارند برخوردار از اندامي نيرومند، ماهيچههايي نه فربه و نه لاغر بلكه ميانه دارد .زنان پسرزا نيز از اندام و گوشتي معتدل، خوي و رخساري نيكو، طبعي چابك و شاد و معدهآي قوي و نيك گواراننده برخوردارند. پریود اين گونه زنان به موقع و تمام و دورة پاكي آنان 21 تا 22 روز و رسيدگي آنان به هنگام و آغاز قاعدگيشان زودتر از زنان ديگر است . از ديرباز كوشش و انديشة پزشكان و مردم اين بود كه با بهرهگيري از تجربهها و آگاهيهاي طبي و فرهنگي خود، حال و طبيعت انسان را براي توليد جنس دلخواه بگردانند و در تعيين جنس جنين دست داشته باشند. اين كوششها برخي برپاية مجموعهاي از روشهاي كاربردي و استفاده از خوراكيها و گياهان دارويي و برخي بر بنياد يك رشته اعمال جادويي و افسوني و مناسك و شعاير نمادي نهاده شده بود.
اسلاید 17 :
در فرهنگ عامه براي اينكه طبيعت پسرزايي را در دختران پديد بياورند و طبع و مزاج زنان دخترزا را بگردانند، آداب و اعمال ويژهاي انجام ميدادهاند. بيشتر آداب و اعمال عامة مردم زمينة آييني و نمادي داشته است، مثلاً خوراندن سيب و خرماي زياد به زنان دخترزا، يا گذاشتن گردو پاي سفرة عقد دختراني كه ميخواهند به خانة شوهر بروند، يا نشاندن پسر بچهاي تندرست و چابك و زيبا روي زانوي عروس در اتاق حجله و نيزتوسل به امامزادگان و نذر و نياز كردن و سفره انداختن از جملة اين آداب بوده است.در فرهنگ اسلامي فرزند دختر و پسر هر دو گرامي داشته شدهاند و به ويژه به پدران توصيه شده كه دختران را عيناً مانند پسران گرامي بدارند و ميان دختر و پسر تفاوتي نگذارند. در اين مورد روايتي از امام چهارم(ع) آمده است كه چون به وي ميگفتند خدا به تو فرزندي داده است، از دختر و پسر بودن او هيچ نميپرسيد و تنها ميگفت: آيا سالم است، عيب و نقصي ندارد؟ و چون ميشنيد كه نوزاد سالم است، خداي را سپاس ميگفت .
اسلاید 18 :
تشخيص پسر يا دختر بودن بچه در شكم:
زنان از آغاز دورة آبستني تا پايان آن با شور و ناشكيبايي فراوان درپي تشخيص جنس بچة شكم خود هستند. از قديم در جامعة ايران تدبيرهاي گوناگون براي تشخيص نرينه يا مادينه بودن جنس جنين به كار ميرفته و از راه برخي آزمونها و نشانهها حدس زده ميشده است. يكي از آزمونهاي معمول ميان طبيبان اين بود كه زراوند كوبيده را در انگبين ميسرشتند و خمير آن را روي پشمپارهآي سبز رنگ ميماليدند و آن را به زن آبستن ميدادند تا صبح ناشتا به خود برگيرد. زن تا عصر چيزي نميخورد. در اين هنگام اگر آبدهان او شيرين ميشد، بچه را نرينه و اگر تلخ ميشد بچه را مادينه ميانگاشتند .همچنين، از روي برخي نشانهةاي ظاهري در تن و رفتار زن آبستن، جنس بچة شكم او را حدس ميزدند. مثلاً اگر نخستين نشانة آبستني روي پستان راست زن پديد ميآمد و شير آن قوام بيشتر مييافت، يا اگر زن آبستن به هنگام حركت، نخست پاي راست خود را پيش مينهاد و يا به هنگام برخاستن از زمين بر دست راست خود تكيه ميكرد، اينها را نشانههايي از پسر بودن بچه در شكم او ميپنداشتند.
اسلاید 19 :
در فرهنگ عامه جنس نر مظهر قدرت و برتري و جنس ماده مظهر ناتواني و فرودستي انگاشته ميشود. بر بنياد اين پندار عمومي مرد مفهوم پاكي، خير و بركت، و زن مفهوم كاستي را ميرساند و طبعها و خصلتهاي مطلوب و مثبت جنبة مردانه، و طبعها و خصلتهاي نامطلوب و منفي جنبة زنانه ميگيرند. از اين رو زيبايي، زرنگي، سنگيني، سرخي، سفيدي و قدرت كه ارزش اجتماعي و فرهنگي مثبت دارند، به جنس مرد و زشتي، تنبلي، سبكي و جلفي، سياهي و ضعف كه ارزش اجتماعي و فرهنگي منفي دارند، به جنس زن نسبت داده ميشود. در نتيجه، هرگاه نشانهاي از هر يك از اين دو دسته صفتها در زن آبستن پديد آيد، از روي آن پسر يا دختر بودن بچه در شكم مادر را حدس ميزنند.
اسلاید 20 :
حین تولد:
در طبقات پایین تر اقتصادی، در هنگام زایمان حضور مادر به حضور همسر ترجیح داده می شود.
پس از تولد کودک ، به منظور جلوگیری از ورود هوا به داخل رحم ، پاها در کنار یکدیگر قرار می گیرد.
هنوز از ماماهای غیر حرفه ایی استفاده می شود.
آسیایی ها
پدرها معمولآ در این زمینه مشارکت فعال ندارند.
دوره ی پیش از زایمان در سکوت سپری می شود.
نباید گریه و فریاد زده شود ،چون این امر موجب شرم خانواده است.
یک پارچه سفید دور کمر نوزاد بسته می شود تا این که سلامت کودک تقویت شود.
اسپانیای ها /امریکای لاتین