بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
یا رب الصحاری و القفار- یا رب البراری و البحار
گرمترین بیابانهای کره زمین
اسلاید 2 :
در حدود یکسوم سطح خشکیهای کره زمین را بیابان تشکیل میدهد.
بیابانها مناطق خشکی هستند که معمولاً میزان بارندگی در آنها سالانه کمتر از 10اینچ (254میلیمتر) است. فاکتور مهم دیگر تبخیر است که اغلب پتانسیل آن دو برابر بارندگی است.
بیابانهای جهان به چهار دسته تقسیم میشوند؛ بیابانهایی که در حدفاصل نواحی گرمسیری و معتدل قرار دارند، بیابانهای خنک ساحلی، بیابانهایی با زمستانهای سرد و در آخر، مناطق قطبی که برخی از دانشمندان آنها را بهدلیل بلوکه کردن حجم زیاد آب در این طبقهبندی جای میدهند. در ادامه به نمونههایی از گروه اول که جزو گرمترین بیابانهای جهان هستند، اشاره میشود.
اسلاید 3 :
بیابان تار در هند
بیابان تار هجدهمین بیابان بزرگ جهان در حدفاصل مناطق گرمسیر و معتدله است. این بیابان که بهعنوان بیابان بزرگ هند نیز مشهور است، مساحتی حدود 200هزار کیلومترمربع دارد. بخش اعظم بیابان تار پوشیده از تپههای شنی است و باقی آن را هم ریگزارهای مسطح تشکیل دادهاند. بادهای غالب موسمی که در تابستان باران را برای کشور هند به ارمغان میآورند، از کنار این بیابان گذر کرده و به سمت شرق میروند.
نام این بیابان تار یا تهار است که در زبان محلی بهمعنای «منطقه تپههای شنی» است. زمینشناسان بر این باورند که بیشتر از 1/8میلیون سال از زمان انباشت شنهای سطحی حاصل از فرسایش بادی در این منطقه میگذرد. در هر صورت روایتهای ضدونقیضی وجود دارد که قدمت این بیابان را بین چهار تا 10هزار سال تخمین زدهاند.
تنوع زیستی این زیستگاه به حدی غنی است که بهعنوان مثال تنها 23گونه مارمولک و 25گونه مار در آن شناسایی شدهاند. پوشش گیاهی غالب عبارت است از: آکاسیا، فرفیون، علفها و بوتههای کوتاهقامت. برخی گونههای شاخص جانوری نیز عبارتند از: بز کوهی هندی، شتر یک کوهانه، هوبره بزرگ هندی، سوسمار دم خاردار هندی، شغال و کوکر.
اسلاید 4 :
تصویری از بیابان تار
اسلاید 5 :
بیابان کالاهاری در آفریقا
بیابان کالاهاری با مساحت حدودا 900هزار کیلومترمربع، در جنوبغربی قاره آفریقا واقع شده است. این بیابان جزئی از حوزه شنی وسیعی است که مرز آن از رود نارنجی (طولانیترین رود آفریقایجنوبی) تا آنگولا، در غرب به نامیبا و در شرق به زیمبابوه میرسد. بیش از 70درصد این بیابان در جمهوری بوتسوانا که پایتخت آن گابورون است، واقع شده. در آفریقا به این بیابان دورسلند میگویند که از نظر لغوی بهمعنای «زمین تشنه» است.
بیابان کالاهاری از شن، ماسه، سنگریزه و دشتهای نمکی پوشیده شده و از نظر طبقهبندی در رده بیابانهای نیمهخشک قرار میگیرد چرا که اغلب پس از بارش باران عرصههای وسیعی از زمینهای تشنه تبدیل به چراگاه میشوند. یکی از مهمترین عوارض زمینشناسی در این منطقه را ساختارهای مدور نسبتا محکمی تشکیل میدهند که جنس آنها از رس و به رنگ کبود است. این ساختارها به شکل حفرههای کمعمقی هستند که بهدلیل داشتن رسوبات نمکی زیر تابش نور خورشید سوسو میزنند. اهمیت این عوارض به این دلیل است که در فصول بارانی ماه مارس و آوریل (برابر با اسفند و فروردین) بخش اعظم آب باران را در خود جمع میکنند و تبدیل به آبشخور گلههای بزرگی از حیوانات میشوند.
اسلاید 6 :
تصویری از بیابان کالاهاری
اسلاید 7 :
بیابان آتاکامای آمریکای جنوبی
بیابان آتاکاما یکی از خشکترین بیابانهای دنیا در آمریکای جنوبی است. این بیابان که بیشتر پوشیده از شنزار و نمکزار است، از سمت رشته کوههای آند به طرف اقیانوس آرام امتداد دارد.
میانگین عرض این بیابان از شرق به غرب ۱۶۰ کیلومتر و طول آن از مرز پرو در جنوب به سمت کشور بولیوی ۱۰۰۰ کیلومتر است. این بیابان بین سه کشور شیلی، پرو و بولیوی قرار داشته و وسعت آن معادل ۳/۲ خاک کشور ایتالیا است.
بیابان آتاکاما احتمالاً پس از مناطقی در جنوبگان، خشکترین مکان بر روی زمین میباشد. دلیل این خشکی هم محصور بودن از دو طرف بهوسیلهٔ کوههای آند و ارتفاعات ساحلی اقیانوس آرام است. فشار بالای اتمسفر بر روی کوههای آند باعث خشکی هوا شده و به دنبال آن هوای سرد که در طبقات بالایی جو فشرده میشود، به سمت پایین زمین و بیابان آتاکاما حرکت مینماید. این هوای خشک که هیچ بخار آبی به همراه ندارد، به آسانی توسط خورشید گرم شده و باعث افزایش دمای سطح زمین میگردد.
همچنین ارتفاعات آند نیز مانع از رسیدن ابرهای بارانزا از سمت شرق شده و مانند دیوار، بیابان را از منطقهٔ بارانی و جنگلی آمازون جدا میکند. میانگین بارندگی در منطقهای از این بیابان موسوم به آنتوفاگاستا در شیلی فقط ۳ میلیمتر در سال است. البته این مقدار هم پس از یک دورهٔ ۴۰ سالهٔ عدم بارندگی در اینجا رخ داد.
در سال ۲۰۰۳ یک تیم از محققان آمریکایی گزارشی را منتشر کردند که براساس آن خاک بیابان آتاکاما شبیه به مریخ است. آنها از روشهای مورد استفاده در مریخنشینهای وایکینگ برای آزمایش خاکهای بیابان آتاکاما جهت آشکارسازی حیات بهره بردند. گزارش این تیم حاکی است که هر ده سال یکبار آنهم به صورت ناچیز در این بیابان باران می بارد. به قول کاشفان اسپانیایی هیچ انسان، پرنده و حتی درخت و گیاهی در اینجا وجود ندارد و بیابان به مانند مریخ فاقد حیات است. آتاکاما در طول ده هزار سال گذشته فاقد سکنه بوده است.
آتاکاما به دلیل وجود مواد معدنی غنی در خاکش دارای اهمیت است. اکنون این بیابان دارای یکی از بزرگترین منابع نیترات سدیم در جهان است که مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
آتاکاما در ضمن مورد توجه توریستها هم هست، زیرا وضعیت زمینهای خالی از حیات آنجا برایشان جذاب است.
اسلاید 8 :
تصویری از بیابان آتاکامای جنوبی
اسلاید 9 :
بیابان سونورای مکزیک
بیابان سونورا ، بیابانی است در آمریکای شمالی که در دو سوی مرز ایالات متحده آمریکا و مکزیک قرار گرفتهاست.
این بیابان بخشهای بزرگی از ایالتهای آریزونا و کالیفرنیا در آمریکا و ایالت سونورا در مکزیک را میپوشاند. سونورا با مساحت ۳۱۱٬۰۰۰ کیلومتر مربع یکی از بزرگترین و گرمترین بیابانهای بخش شمالی قاره آمریکا است. این بیابان گونههای زیادی از گیاهان و جانوران کمیاب را در خود جا دادهاست از جمله کاکتوس ساگوارو
اسلاید 10 :
تصویری از بیابان سونورا
اسلاید 11 :
بیابان استرالیا
استرالیا خشکترین قاره قابل سکونت در جهان است. این قاره بزرگترین ناحیه بیابانی را در نیمکرهجنوبی دربر گرفته است. میزان بارندگی در بیش از 70درصد این قاره سالانه بین 100تا 350میلیمتر است. این قاره از نظر ردهبندی منطقهای خشک و نیمهخشک محسوب میشود. بیابانها 18درصد از مساحت استرالیا را بهخود اختصاص دادهاند.
درجه حرارت در بیابانها به بالای 50درجه سیلسیوس میرسد با وجود این بومیان استرالیا بیش از 30هزار سال است که در صحراها زندگی میکنند. پنج صحرای بزرگ این قاره عبارتند از: صحرای سیمپسون، صحرای شنی بزرگ، ویکتوریا، گیبسون و استروت. دو صحرای نخست شنی هستند درحالیکه گیبسون و استروت سنگلاخی هستند. مساحت آنها بالغ بر دو میلیون و 300هزار کیلومترمربع یعنی در حدود یکسوم قاره استرالیاست.
اسلاید 12 :
تصویری از بیابان استرالیا
اسلاید 13 :
بیابان تاکلاماکان چین
صحرای تاکلاماکان در مرکز یک حوزه جنوبی منطقه سین جیانگ در غرب چین قرار دارد. مساحت آن بیش از 330هزار کیلومتر مربع است وبیش از 80درصد آن بیابان جاری می باشد ؛ صحرای تاکلاماکان بزرگترین صحرای چین و دومین صحرای سیار جهان به شمار می رود . در برنامه اقلیتهای ملی چین امشب گفتاری درباره راهرو سبز در این صحرا به آگاهیتان میرسد . در هزاران سال گذشته صحرای تاکلاماکان مانع مواصلات جنوب و شمال و مبادلات شرق و غرب بوده است ؛ بسیاری از تاجران ؛ کاروان ها و ماجراجویان قصد داشتند در این صحرا راهی بگشایند ؛ اما تاکنون موفق نشده اند .
در دهه 90 قرن گذشته ادارات مربوطه چین برای استخراج منابع فراوان نفت و گاز ذخیره شده در مرکز این صحرا وجوه عظیمی برای ساخت یک جاده صحرایی اختصاص دادند . سال 1995 جاده صحرایی ساخته شد .در مرکز صحرا حدود 60روز در سال باد با درجه بیشتر از 10 درجه می ورزد
اسلاید 14 :
تصویری ازبیابان تاکلاماکان