بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
کارگاه پیشگیری از مصرف مواد
(جلسه اول)
آشنایی با مفاهیم کلیدی و انواع مواد
اسلاید 2 :
مفاهیم کلیدی
مصرف تفننی:
گاهي بنا به دلايلي از جمله كنجكاوي يا در مهماني ها و محافل، ماده اي مصرف مي شود. ممكن است مدت ها طول بكشد تا در مهماني يا موقعيت ديگري، فرد ماده را مصرف كند.
سوء مصرف:
مصرف ماده باعث ايجاد مشكلات جدي در زندگي فرد می شود. فرد حداقل در يك دوره 1ساله، يك يا چند مورد از علايم زير را تجربه می کند:
ناتواني در انجام تعهدات اجتماعي و خانوادگي
مصرف در موقعيت هايي كه خطرناك است،مانند رانندگي
مشكلات قانوني مكرر كه با مصرف مواد مرتبط است
ادامه مصرف ماده با آن كه مصرف ماده باعث بروز مشكلات پايدار و مكرر در زندگي اجتماعي و شغلي وخانوادگي و. شده است
اسلاید 3 :
وابستگي به مواد:
وابستگي به مواد، معادل كلمه اعتياد است. زماني گفته مي شود فرد به ماده اي وابسته شده است كه حداقل براي مدت 1 سال سه مورد از موارد زير مشاهده شود:
تحمل نسبت به آن ماده
سندرم ترك
ماده غالباً به مقدار بيشتر يا مدت زمان طولاني تر از آن چه مورد نظر فرد است مصرف مي شود.
ميل دائمي یا تلاش های ناموفق براي كاهش مصرف يا كنترل مصرف ماده
زمان زيادي صرف فعاليت هاي مربوط به تهيه مواد، مصرف مواد يا رهايي از آثار ماده مي شود.
به خاطر مصرف ماده، فعاليت هاي مهم اجتماعي، شغلي و تفريحي كنار گذاشته مي شود.
علي رغم آن كه مشكلات رواني يا جسماني مداومي به دنبال مصرف براي فرد ايجاد يا تشديد مي شود، به ادامه مصرف مي پردازد.
اسلاید 4 :
انواع مواد
مواد افيوني: ترياك، هروئين و .
مواد محرك:
آمفتامين ها از جمله ريتالين و قرص شادي
كوكائين
كراك
مواد توهم زا: حشيش، گراس (علف)، ال اس دي
بازدارنده ها: الكل، سیگار، قلیان
اسلاید 5 :
مواد افيوني يا مخدر
كليه موادي كه از ترياك و مشتقات آن تهيه مي شود مواد افيوني گفته مي شود.
ترياك
سوخته ترياك
شيره ترياك
مرفين
هروئين
كدئين
اسلاید 6 :
آثار مواد افیونی
آثار مواد افيوني تا 8 ساعت پس از مصرف باقي مي ماند ،
علايم عبارت اند از:
تغييرات رفتاري (ابتدا سرخوشي و بعد بي تفاوتي، كج خلقي، پرخاشگري، بي قراري يا كندي و اختلال قضاوت)
تهوع و استفراغ
كاهش احساس درد
احساس گرما، گُر گرفتگي و خارش بيني
سنگيني دست و پا
خشكي دهان
كاهش فشار خون
انقباض مردمك
انقباض عضلات صاف حالب و مجاري صفراوي
افت عملكرد شغلي و اجتماعي.
اسلاید 7 :
آثار مواد افیونی
آثار طولاني مدت
وابستگي جسمي و رواني
يبوست مزمن
تيره شدن رنگ پوست
كاهش ميل جنسي در مردان
به هم خوردن دوره هاي قاعدگي زنان
كاهش وزن و سوء تغذيه
كاهش سلامتي
تغيير ساعات خواب و بيدار
افسردگي
تزريق وريدي
اسلاید 8 :
آثار مواد افیونی
علايم مسموميت
انقباض شديد مردمك
اختلال توجه و حافظه
كاهش درجه حرارت بدن
كاهش تعداد ضربان قلب
ضعف شديد تنفس
افت فشار خون
اغما
اسلاید 9 :
آثار مواد افیونی
علايم ترك
علايم ترك 1 تا 2 هفته بعد از مصرف مستمر مواد افيوني در صورت نرسيدن مواد شروع مي شود. اين علايم 6 تا 8 ساعت پس از آخرين مصرف ترياك، هرويين يا مرفين آغاز مي شود و معمولاً روز دوم يا سوم به اوج شدت مي رسد و بعد از 7 تا 11 روز فروكش مي كند.
• بي قراري • خميازه
• تحريك پذيري • تمايل شديد به مصرف مواد يا هوس (ميل، ولع، و(.
• افسردگي • احساس سرما و لرز
• بي خوابي • بي نظمي درجه حرارت بدن، تب
• انقباض عضلاني و درد استخواني
• آب ريزش از چشم و بيني • عطسه
• دل پيچه و اسهال • سكسكه
• سيخ شدن موهاي بدن
علايم ترك اكثراً بعد از چند روز فروكش مي كنند اما بي قراري، تحريك پذيري، پرخاشگري، اختلال خواب، و هوس تا ماه ها بعد از ترك نيز باقي مي ماند. هوس يا ولع يكي از مهم ترين عوامل عود و شروع مصرف مجدد اين نوع از مواد است.
اسلاید 10 :
مواد توهم زا
حشيش
حشيش از گياه شاهدانه به دست مي آيد.
حشيش ماده اي به رنگ سبز خاكستري و گاهي قهوه اي مايل به سبز است. است.
گرس
گراس كه با نام هاي ديگري از جمله علف، ماري جوانا نيزمطرح مي شود، ماده اي شبيه توتون، سبز رنگ است كه آن نيز با روش تدخيني و معمولاً درداخل سيگار مصرف مي شود.
اسلاید 11 :
آثار حشیش
آثار حشيش بستگي به قدرت و نوع ماده مصرفي، روش و مقدار مصرف، موقعيت و انتظارات فرد مصرف كننده دارد. در صورت تدخين، آثار آن فوراً ظاهر شده و 3تا 4 ساعت باقي مي ماند. اگر به صورت خوراكي مصرف شود اثرات آن ديرتر ظاهر مي شود وممكن است تا 24 ساعت باقي بماند.
تغييرات رفتاري يا رواني مانند:
• سرخوشي و خنده خود به خود • درك قوي تر رنگ، صدا و موسيقي
• احساس كند شدن گذر زمان • اختلال توجه، تمركز، حافظه، قضاوت
• اضطراب و افسردگي • توهم و هذيان
• افزايش ا شتها • قرمز شدن چشم
• عدم تعادل حركتي • افزايش ضربان قلب
اسلاید 12 :
آثار حشیش
آثار طولاني مدت
• افزايش اشتها • قرمز شدن چشم
• عدم تعادل حركتي • افزايش ضربان قلب
آثار ترك
در كساني ديده مي شود كه بعد از مدت طولاني به مقدار زياد اقدام به قطع ناگهاني مي كنند. اين علايم چند ساعت پس از آخرين مصرف شروع مي شود، در عرض 8 ساعت به اوج مي رسد و تا 2يا 3 روز باقي مي ماند.
• تحريك پذيري • بي قراري
• اضطراب • اختلال خواب و بي اشتهايي
• تعريق و لرزش • اسهال، تهوع و استفراغ
• دردهاي عضلاني • تب
اسلاید 13 :
مواد محرک
آمفتامين ها: قرص شادي
قرص شادي، ريتالين ،شيشه از انواع مختلف امفتامين ها هستند.
كريستال، اسم خياباني امفتامين هاست.
ترامادول
ترامادول يك ضد درد غير افيوني است كه براي دردهاي متوسط تا شديد به كار مي رود. در مورد اين دارو عقيده بر اين است كه در كاهش علايم افسردگي و اضطراب نيز مفيد است. با اين حال، متخصصان هنوز براي اين موارد، ترامادول را تجويز نمي كنند. ترامادول كه معمولاً با نام ترامادول هيدروكلرايد معرفي مي شود، به صورت هاي قرص، كپسول و آمپول وجود دارد
اسلاید 14 :
مواد محرک
ريتالين
ريتالين، نيز يكي ديگر از آمفتامين هاست. كه به طور وسيع براي درمان اختلال بيش فعالي و نقص توجه ،به كار مي رودم. اختلال بيش فعالي و نقص توجه در كودكان بسيار شايع است و گاهي در تعدادي از بزرگسالان نيز ديده مي شود. علاوه بر اين، ريتالين براي درمان حمله خواب نيز به كار مي رود. با اين حال، استفاده آن براي كودكان و بزرگسالاني كه مشكلي ندارند، بسيار نا به جاست.
ريتالين، بيشتر توسط دانشجويان مورد سوء مصرف قرار مي گيرد تا گروه هاي ديگر جامعه. دلايلي كه دانشجويان به مصرف اين ماده مي پردازند به دو دليل عمده است: افزايش تمركز و بهبود مطالعه دانشجويان، و دیگری به دلیل كاهش خواب دانشجويان به خصوص شب هاي امتحان.
اسلاید 15 :
آثار مواد محرک(آمفتامین ها)
آثار آمفتامین ها
آثار امفتامين ها معمولاً يك تا دو روز طول مي كشد. اين آثار عبارت اند از:
تغييرات رفتاري يا رواني مانند:
• سرخوشي • اضطراب
• بي قراري • عصبانيت • اختلال قضاوت
علايم جسماني:
• تاكي كاردي • اتساع مردمك
• تغييرات فشار خون • لرز • تهوع و استفراغ
آثار مصرف طولاني مدت امفتامين ها
• كاهش وزن • ضايعات پوستي مزمن
• بروز جنون شبيه اسكيزوفرنيا • اختلالات قلب
اسلاید 16 :
آثار مواد محرک (آمفتامین ها)
آثار مسموميت با امفتامين ها
• خونريزي مغزي در اثر افزايش شديد فشار خون • شوك ناشي از افت شديد فشار خون
• افزايش شديد درجه حرارت بدن • آريتمي قلبي
• دليريوم • تشنج
• اغما • مرگ
علايم ترك با امتفامين ها
علايم ترك در روز دوم تا چهارم بعد از قطع ماده به اوج مي رسد و در طي يك هفته فروكش مي كند:
• خستگي • افسردگي
• اضطراب • علايم ترك امفتامين ها
• بي قراري • ديدن خواب هاي آشفته و ناخوشايند
• اختلال خواب • تهييج يا كندي رواني-حركتي
• افزاش اشتها
اسلاید 17 :
آثار مواد محرک (قرص شادی)
قرص شادي يا اكستاسي، يكي ديگر از انواع امتفامين هاست. پس از 90-20دقيقه اثرات دارو شروع مي شود و فرد دو تاسه ساعت در اوج است و پس از آن در طي يك1- 2 ساعت از اوج به پايين مي آيد و اثرات دارو 3-24 ساعت بعد نيز ممكن است باقي بماند.
اثرا ت خوشايند دارو:
• بالا رفتن شديد خلق. • افزايش تمايل به ارتباط.
• افزايش انرژي. • احساس راحتي،تعلق و صميميت با ديگران.
• احساس محبت و همدلي. • بخشش.
• افزايش آگاهي ولذت از موسيقي. • افزايش آگاهي از حواس(خوردن،نوشيدن،بو).
• تجارب عميق معنوي. • تيز و شديد شدن احساسات.
• اجبار در بوسيدن و بغل كردن ديگران.
اسلاید 18 :
آثار مواد محرک (قرص شادی)
تجارب خنثي:
• كاهش اشتها. • اختلال بينايي.
• توهم بينايي خفيف. • افزايش متوسط ضربان قلب و فشار خون.
• بي قراري وعصبي شدن. • تغيير دماي بدن.
• نياز قوي براي افزايش مصرف مواد هنگامي كه اثر ماده كاهش مي يابد.
عوارض منفي:
• گفتن مطالبي كه بعدا فرد پشيمان مي شود. • اشكال در تمركز .
• اختلال در حافظه كوتاه مدت. • تنش عضلات.
• اختلال در نعوظ و رسيدن به لذت جنسي. • حملات جنون يا حمله هراس.
• تهوع و استفراغ. سردرد، سرگيجه، از دست دادن تعادل. • تمايل قوي به تكرارتجربه هاي قبلي
• افسردگي خفيف و خستگي كه تا يك هفته هم ادامه مي يابد.• خطر مرگ.
• خماري در روز بعد از مصرف كه مي توانداز چند روز تايك هفته هم ادامه يابد.
اسلاید 19 :
آثار مواد محرک (ترامادول)
ترامادول داراي عوارض جانبي زيادي است و بر اندام هاي مختلف بدن مي گذارد از جمله:
• مغز و دستگاه عصبي مركزي: توهم هاي مختلف، سرگيجه، خواب آلودگي، بي خوابي، سردرد، بي قراري، كاهش آستانه تشنج.
• پوست: تعريق، لرز، كهير، پف كردن (ورم) صورت، خارش.
• گوارشي: تهوع، استفراغ، اسهال، يبوست، سوزش معده.
• عضلاني: تشنج، لرزش، سفت شدن عضلات، ضعف عضلات.
• گلو: اشكال در بلع، گرفتگي يا خس خس صدا، گرفتگي صدا.
• دهان: ورم زبان يا لب ها، خشكي دهان.
• ساير عوارض عبارت اند از: اشكال در تنفس، گرفتگي بيني، ايجاد حالت هايي شبيه آنفلونزا، تورم چشم ها، تورم در دست، پا، آبريزش از چشم.
اسلاید 20 :
آثار مواد محرک (ترامادول)
مصرف بي رويه و خودسرانه ترامادول با وابستگي جسمي و سندرم ترك همراه است.
اين دارو تحمل ايجادمي كند.
ترامادول حالت هايي شبيه سندرم ترك مواد افيوني ايجاد مي كند. علاوه براين، در سندرم محروميت يا ترك از ترامادول علايم غير معول مانند حملات تشنجي ديده مي شود كه در سندرم ترك از مواد افيوني وجود ندارد. ساير علايم ترک ترامادول عبارت اند از: اضطراب، تعريق، تپش قلب، سوزن سوزن شدن، تعريق، ترس و اندوه. به همين دليل به افرادي كه وابستگي جسمي به مسكن ها دارند گفته مي شود كه به تدريج ميزان ماده مصرفي را كاهش دهند و بعد مصرف را قطع كنند، تا دچار سندرم ترك نشوند.
اين دارو مي تواند وابستگي رواني نيز ايجاد كند و مصرف تفنني آن نيز خطرناك است.