بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بنام خدا
آشنایی بااعتبار بخشی و نحوه ارزیابی
اسلاید 3 :
اعتبار بخشی )Accreditation(
مقدمه
حفظ و ارتقاي كيفيت آموزش و پژوهش و ارائه خدمات در طول سالهاي گذشته از دغدغه هاي اصلي دانشگاه ها و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي بوده است.
علاوه بر اين تقاضاي عمومي كه در قالب برنامه هاي توسعه كشور و به خصوص برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تبلور يافته است اقتضاي اين را دارد كه دانشگاه هاي علوم پزشكي در قبال استفاده از منابع عمومي كشور، نظام ارزشيابي را مستقر كنند كه نشان دهنده رشد كيفيت همه جانبه و پاسخ گويي دانشگاه باشد. بررسی برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران نیز بخوبی بیانگر توجه سیاستگزاران كشور به اهمیت این امر در ارتقای كیفیت آموزش عالی میباشد. در چند سال اخیر، اقداماتی نیز در جهت استقرار ساختارهای اعتباربخشی در بخشهایی از آموزش پزشكی در دانشگا های علوم پزشكی كشور در جریان بوده است، اما بدون شك تحقق صحیح این مهم، جز با شناخت صحیح و جامع مفهوم اعتباربخشی، نقاط قوت و ضعف، مراحل استقرار ساختار متولی، و مراحل انجام اعتباربخشی، میسر نخواهد بود.
اسلاید 4 :
تاریخچه
با تصویب قانون اهدای اراضی فدرال توسط كنگره ایالات متحده آمریكا در سال 1862، زمینهای فدرال برای تأسیس دانشگاه های دولتی در اختیار دولت های ایالتی قرار گرفت. بتدریج، تردیدهایی در مورد كیفیت آموزش ارائه شده توسط این مؤسسات مطرح شد.
در واقع اعتباربخشی برای پاسخگویی به این تردیدها پا به عرصه وجود گذاشت. از آنجا كه آموزش عالی درایالات متحده فاقد نظارت مركزی است، اعتباربخشی در ابتدا به عنوان پاسخی به نیاز موجود برای نظارت غیردولتی همگنان بر كیفیت مؤسسات آموزشی و نیز تدوین استانداردهای منطقه ای و تخصصی برای حصول اطمینان از تأمین كیفیت مطلوب در این مؤسسات به وجود آمد.
هر چند اعتباربخشی در كشورهای آمریكای شمالی ریشه دارد، ولی با گسترش آن در سطح بین المللی، دچار تغییر و تحولات بسیاری نیز گردیده است. یكی از گسترده ترین فعالیت ها در زمینه گسترش اعتباربخشی در خارج از آمریكای شمالی، در سطح اروپا، بویژه دراروپای شرقی و میانه مشاهده می شود. در بسیاری از كشورهای اروپای غربی، تا مدت ها نیازی به استقرار ساختارهای اعتباربخشی حس نمی گردید. مؤسسات آموزش عالی در این كشورها برای صدور گواهی در رشته های خاص مجوز دریافت می كنند و این كار به عنوان نوعی اعتباربخشی تلقی میگردد.در اروپای شرقی و مركزی، اوضاع بسیار متفاوت بود. پس از تخریب دیوار برلین، كشورهای این منطقه نیاز به تغییر در نظام آموزش عالی خود رااحساس می كردند. اغلب این كشورها، استفاده از اعتباربخشی را برگزیدند كه این امر باعث شد اعتباربخشی نه تنها به عنوان ابزاری قدرتمند در دست دولت ها برای شناسایی كیفیت، بلكه به عنوان ابزاری سیاسی و اقتصادی تبدیل شود.
تاریخچه(جهانی):
اسلاید 5 :
سير تحول کيفيت در بهداشت و درمان
اسلاید 9 :
ساختارهای اعتباربخشی در كشورهای جهان
در حال حاضر، در كشورهای جهان، ساختارهای اعتباربخشی بسیاری در حیطه های مختلف، اعم ازآموزشی و خدماتی، مشغول به كارهستند
آموزش پزشكی عمومی:
در سال های اخیر تلاش هایی برای استقرار ساختارهای اعتباربخشی درایالات متحده، کاندا، استرالیا، مكزیك، آمریكای لاتین و مالزی، کشورهای اروپایی مانند انگلستان وهلند وکشورهای اسکاندیناوی انجام شده است. در سال های آخر قرن بیستم، فدراسیون جهانی آموزش پزشكی(WFME)فعالیت گسترده ای را در زمینه تدوین استانداردهای آموزشی جهانی و استقرار یك ساختار اعتباربخشی بین المللی برای دوره های آموزشی پزشكی عمومی آغاز نمود. در این راستا، در سال 1998 ، فدراسیون جهانی گروه كاری تدوین استانداردهای بین المللی در آموزش پزشكی عمومی، متشكل از یك كمیته كاری و یك تیم مشاوران بین المللی را تشكیل داد.
پس از تهیه متن اولیه، دریافت نظرات در مورد آن از طریق انتشار در مجلهMedical Education او طرح در چندین همایش درنهایت شورای اجراییWFMEمتن استانداردهای جهانی برای آموزش پزشكی عمومی را به تصویب رساند.
سند مذكور، یكی از اجزای تری لوژی منتشر شده توسط WFMEبرای سه مرحله آموزش پزشكی (آموزش پزشكی عمومی، آموزش پزشكی بعد از دانش آموختگی و توسعه مداوم حرفه ای) می باشد كه در جریان كنفرانس جهانی آموزش پزشكی، استانداردهای جهانی برای آموزش پزشكی برای خدمات سلامت بهتر، در ماه مارس 2۰۰۳ در شهر كپنهاگ، با حضور ۵۰۰ نفر از صاحب نظران آموزش پزشكی از ۶۰ كشور جهان، به بحث و بررسی گذاشته شد.
.
اسلاید 10 :
ساختارهای اعتباربخشی دركشورهای جهان
آموزش پزشكی تخصصی:
اعتباربخشی آموزش پزشكی تخصصی در ایالات متحده به سال 1914برمی گردد، یعنی زمانی كه برای اولین بار صدورمجوزبیمارستان های آموزشی برای آموزش تخصصی آغاز شد. پس از آن، در دهه پنجاه قرن بیستم بود كه كمیته های تخصصی در دو رشته جراحی و داخلی تشكیل گردید. از آن پس، كمیته های رشته های دیگر به تدریج راه اندازی شدند و از حدود ۱۰ سال پیش تمامی این اداره می شوند.
در حال حاضراین كمیته ها زیر چتر حمایتی و نظارتی واحدی به نام شورای اعتباربخشی آموزش پزشكی تخصصی اعتباربخشی آموزش تخصصی در ۱۸ رشته تخصصی و ۷۴ رشته فوق تخصصی بالینی را بر عهده دارد.
در كشور ما، شورای آموزش پزشكی و تخصصی كه از سال 1352 براساس قانون مصوب مجلس شورای ملی وقت تأسیس گردیده است وظیفه ارزشیابی و تأیید صلاحیت آموزشی واحدهای آموزش پزشكی تخصصی در كشور را بر عهده دارد. بر اساس مطالعات وسیع كارشناسی انجام شده در مورد مبانی پایه و تجارب عملی كشورهای دیگر در زمینه ارزشیابی واعتباربخشی، شورای آموزش پزشكی وتخصصی در تیر ماه 1374 استقرار ساختار نوین ارزشیابی و اعتباربخشی آموزش پزشكی تخصصی را به تصویب رساند. از آن زمان تا كنون، با تشكیل بیش از ۲۵ كمیته تخصصی و نیز كمیسیون اعتباربخشی، برای اولین بار در كشور، ضمن استقرار یك ساختاراعتباربخشی منسجم، استانداردهای آموزشی در ۴ رشته تخصصی به تصویب شورا رسیده و مراحل اجرایی خود را در دانشگاه ها براساس طراحی انجام شده پشت سر می گذارد.
اسلاید 11 :
1-بر اساس تعریف شورای اعتباربخشی آموزش عالی (Council on Higher Education Accreditation)درایالات متحده، اعتباربخشی فرایندی است مبتنی بر خودارزیابی و ارزیابی همگنان، برای تضمین كیفیت مؤسسه یا دوره آموزشی دانشگاهی كه با هدف ارتقای كیفیت، پاسخگویی و تعیین اینكه آیا مؤسسه یا برنامه مورد نظر، استانداردهای منتشر شده توسط سازمان اعتباربخشی مربوطه و نیز رسالت و اهداف خود را تأمین كرده یا خیر، طراحی شده است.
2- اعتباربخشی فرایندی است كه در جریان آن، یك سازمان مشخص با استفاده از نظر مجموعه ای از خبرگان یك حوزه تخصصی، بر اساس استانداردهای مدون و از پیش تعیین شده، نسبت به انجام ارزشیابی های ادواری منظم واحدهای آموزشی در حوزه مورد نظر اقدام نموده و در مورد اعطای صلاحیت آموزشی به آنها تصمیم گیری می نماید.
مفهوم اعتباربخشی
اسلاید 12 :
ارزشیابی Evaluation
ارزشیابی یک فرایند نظام دار برای جمع آوری ، تحلیل و تفسیر اطلاعات می باشد. با انجام ارزشيابي اطمينان حاصل مي شودکه نتايج کارهاي انجام شده اثر بخش، ايمن و عادلانه بوده و با حفظ کارايي قابل قبول، رضايت ذي نفعان را تأمين نموده است. مي تواند در تمام مراحل از طراحي تا پايان کار انجام شود. برای ارزشیابی از چک ليست، شاخص، استاندارد، اهداف و. استفاده مي شود.
مفهوم ارزشیابی
انواع ارزشیابی
ارزشیابی تراکمی (Summative Evaluation):در پایان برنامه انجام می شود.به منظور بررسی نتایج کار انجام می گیرد و می خواهیم ببینیم برنامه چقدربه اهداف خود رسیده است.
ارزشیابی تکوینی (Formative Evaluation):در حین اجرای برنامه انجام می شود.به منظور افزایش شانس دستیابی به اهداف برنامه انجام می شود.حیطه های آن، آگاهی، نگرش ومهارت کارکنان، ارتباطات بین فردی،پایداری برنامه و منابع مورد نیاز است.
اسلاید 13 :
مفهوم استاندارد
استاندارد:
عبارتست از شرايطي که تعيين کننده تحقق انتظارات درعملکرد ، ساختار يا فرايندهايي است که در يک سازمان قادر به افزايش کيفيت خدمات باشد.استانداردها بربهبود مداوم کیفیت خدمات وارتقای عملکرد ارائه دهندگان خدمات و افزایش رضایتمندی گیرندگان خدمت تاکید دارد.
انواع استانداردها:
استاندارد هاي فرآيند:فعاليتهائ که مراقبت ، خدمات يا مديريت را در بر دارند.
استانداردهاي ساختاري : منابع نيروي انساني ، مالي ، فيزيکي و تجهيزاتي.
استانداردهاي پيامد:نشان دهنده نتايج در زمينه کاري است که با امکانات در دسترس انجام مي دهيم.
اسلاید 14 :
تفاوت اعتبار بخشی با صدور مجوز
مجوز (پروانه بهره برداري):اعطاي اجازه رسمي براي انجام فعاليتهاي مرتبط با سلامت بر اساس ضوابط عمومي ، تکنولوژي ، تجهيزات و شرايط لازم کارکنان است.
اعتباربخشي: ارزيابي سيستميک مراکز ارائه خدمات با استانداردهاي مشخص
وجوه تمايز اعتباربخشي و مجوز
صدور پروانه روي قابليت سازمان براي ارائه خدمات مراقبتي بر مبناي استانداردهاي حداقلي (تجهيزات ، ايمني ، تسهيلات فيزيکي و نيروي انساني ) تمرکز دارد .
اعتباربخشي به عنوان ارزيابي خارج سازماني ، تمام اقدامات عيني ، قابل اندازه گيري و قابل درجه بندي را مورد بررسي قرار مي دهد و استانداردهاي آن بر ارتقاي مستمر کيفيت و ايمني خدمات تاکيد دارند.
اسلاید 15 :
کيفيت
سطحي از خدمات آموزش ارائه شده به افراد و جوامع که احتمال نتايج مطلوب را افزايش داده و مطابق استانداردهای روز باشد.
به عبارت ديگر مطابقت يک محصول يا خدمت با الزامات (نيازها و انتظارات مشتري) ازپيش تعيين شده است.
نظام هاي ارتقاي کيفيت در مسير زمان
بازرسي : (سنجش ، ارزيابي يک يا چند ويژگي نتايج با الزامات از پيش تعيين شده است).فرايند غربالگري پس از وقوع حادثه و فاقد جزء پيشگيري.
کنترل کيفيت: پيشگيري از محصولات و خدمات فاقد الزامات بازرسي است(يافتن اشتباهات و رفع آنها در جريان توليد محصول يا خدمت بدون ريشه يابي).
تضمين کيفيت: به ايجاد اطمينان از اينکه الزامات يا خواسته هاي مربوط به کيفيت برآورده خواهند شد ، تمرکز دارد(کنترل آماري فرايندها و تاکيد بر پيشگيري).
ارتقاي مستمر کيفيت: رويکردي مبتني بر سازمان که هر فردي از اعضاي سازمان در آن مشارکت دارد.
جهت گيري کيفيتي و فلسفي که بر سه محور تاکيد دارد : 1-مطالعه فرايندها 2-ارتقاي مستمر 3- رضايت مشتريان داخلي و خارجي
اسلاید 16 :
انواع اعتباربخشی
1-اعتبار بخشی موسسه ای :
اگراعتباربخشی در مورد كلیت یك مؤسسه انجام پذیرد (Institutional accreditation) اعتبار بخشی موسسه ای نامیده میشود در صورتی كه واحد مورد ارزشیابی در نظام اعتباربخشی، كلیت یك مؤسسه باشد، كیفیت سازمان و فعالیت های آن مؤسسه شامل امور اداری، بودجه، سایر منابع و امكانات، امور پژوهشی، امكانات آموزشی و مكانیسم های تضمین كیفیت در آن مؤسسه مورد ارزشیابی قرار می گیرد .
2-اعتبار بخشی دوره آموزشی:
اگر اعتبار بخشی فقط در برگیرنده دوره های آموزشی تحت پوشش موسسه باشد ((Specialized accreditation) . اعتبار بخشی دوره آموزشی نامیده می شود. اگر واحد مورد ارزشیابی در نظام اعتباربخشی، دوره آموزشی باشد، در آن صورت، كیفیت دوره در یك حوزه مشخص مورد ارزشیابی قرار می گیرد. برای مثال، در شاخه پزشكی، اعتباربخشی دوره های آموزشی مشخص می كند كه آیا دانشكده پزشكی استانداردهای ملی در زمینه سازمان، عملكرد وكارآیی دوره آموزشی پزشكی عمومی و یا دوره آموزشی هر یك از رشته های تخصصی را رعایت كرده است یا خیر؟
اسلاید 17 :
انواع اعتبار بخشی
3-اعتبار بخشی آموزشی بیمارستانهای آموزشی:
امکانات وتجهیزات آموزشی مراکز آموزشی درمانی مورد ارزشیابی قرار می گیرد.
4-اعتبار بخشی آموزش مداوم:
امکانات وبرنامه های آموزشی که برای برگزاری کارگاهها وآموزشهای گروه های مختلف پزشکی در سامانه آموزش مداوم انجام می پذیرد را مورد ارزشیابی قرار می دهند.
هر چند در ابتدا، اعتباربخشی منحصراً در حوزه آموزش انجام می گرفت، در حال حاضر، اعتباربخشی علاوه بر آموزش، حوزه های دیگری نظیر پژوهش وسازمان ارائه خدمات را نیز در برمی گیرد.
5- اعتبار بخشی درمانی(بالینی) بیمارستانها:اعتبار بخشی که برای اعطای درجه انجام خدمات درمانی به بیمارستانها انجام می شود.
اسلاید 18 :
ADD A FOOTER
عناصر اعتبار بخشی
اعتباربخشی به عنوان یك سیستم ارزشیابی سازمانی (Organization evaluation)دارای عناصر اصلی زیر می باشد:
سازمانی كه متولی انجام ارزشیابی های ادواری می باشد.
استانداردها و احتمالاً ابزارهای مدون و مكتوبی كه برای انجام ارزشیابی ها به كار می روند.
برنامه زمانی از قبل تعیین شده (به عنوان مثال هر سه یا پنج سال یك بار) برای انجام ارزشیابی ها.
استفاده از نظرات خبرگان متعدد، به منظور قضاوت در مورد كیفیت واحد مورد ارزشیابی.
تأثیر بر وضعیت واحد مورد ارزشیابی بر اساس نتایج حاصل از ارزشیابی انجام شده.
اسلاید 19 :
تدوین اعتبار بخشی در ایران
در سال 1374توسط دبيرخانه شوراي نظارت، ارزشيابي وگسترش دانشگاه هاي علوم پزشكي، اولين گام علمی وسيستماتيك ارزشيابي در قالب طرح ارزيابي دروني بارويكرد مبتني بر هدف پي ريزي شد در ابتدا به صورت پايلوت در 6 گروه آموزشي و سپس در بيش از 150 گروه آموزشي ارزيابي دروني انجام گرفت.
در سال 1379 طرح رتبه بندي دانشكده هاي علوم پزشكي توسط شوراي آموزش پزشكي و تخصصي انجام شد اما باتوجه به وظيفه نظارتي دولت و مسؤوليت حفظ و ارتقاي كيفيت دانشگاه هايي كه به سرعت به تعداد آنها افزوده شده است، معاونت آموزشي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي تصميم گرفت تا سيستم اعتباربخشي مؤسسه اي رادر دانشگاه علوم پزشكي تدوين و مورد اجرا قرار داد.
مراحل تدوین اعتبار بخشی آموزشی:
مرحله اول: اصول تدوين استانداردها
مرحله دوم: تدوين استانداردها
مرحله سوم: توافق سازی ملی
اسلاید 20 :
مرحله اول: اصول تدوين استانداردها
مرحله اول سه گام را شامل مي شد:
گام اول :: ارائه تعريف روشن و عملياتي از اعتباربخشي مؤسسه اي. در اجراي این گام چند گروه عملياتي به مرور تاريخچه، روش ها و استانداردهاي اعتباربخشي در كشورهاي مختلف پرداختند (حدود 18 کشور)كه متعاقباً اعتباربخشي برنامه اي ازاعتباربخشي مؤسسه اي به دقت تفكيك شد و اين پروژه منحصراً بر اعتباربخشي مؤسسه اي متمركز شد.
گام دوم : : وضع اصولي كه راهنماي تهيه و گزينش استانداردها باشد.در این مرحله با استفاده از مطالعات غني صورت گرفته ومشاوره با كارشناسان ملي و بين المللي در زمينه اعتباربخشي و تشكيل گروه متخصصان و صاحب نظران وبه اجماع رسيدن نظرات گروه (EXPERT GROUP) راهنماي تهيه استانداردها تدوين گرديد.
گام سوم:مشخص شدن حوزه هاي اعتباربخشي.در اين مرحله مشخص كردن حوز ه هايي بود كه اعتباربخشي بايستي در آنها انجام مي گرفت. مجريان پروژه بر اساس مطالعات انجام شده و مشاوره هاي گوناگون نهايتاً ده حوزه را براي اعتباربخشي مؤسس هاي انتخاب كردند.
