بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
پیشینه مدلسازی و انواع آن
اسلاید 3 :
مدلسازی در محیط زیست طبیعی سابقهای تقریبا صد ساله دارد، اگرچه گسترش چشمگیر آن در زمینههای گوناگون محیط زیست به اوایل دهه 1970م بر می گردد (جباریان، 1375). بهطور کلی مدلسازی در دنیا، با فرایند تکاملی همراه بوده است. این سیر تکاملی موجب به وجود آمدن، معرفی و کاربرد انواع گوناگونی از مدلها شده است.
مدلهای نسل اول
این گروه از مدل ها در دهه 1920م، ابداع، معرفی و به کار گرفته شدند. از برجستهترین آنها میتوان به مدل رابطه شکار-شکارگر که لوتکا-ولترا ابداع و معرفی کردند و همچنین مدل تراز اکسیژن در آب رودخانه که به مدل استریتر-فیلیپس معروف است، اشاره کرد.
پیشینه مدلسازی و انواع آن
فرآیند تکاملی مدل در دنیا
اسلاید 4 :
مدلهای نسل دوم
نسل دوم مدلها در دهه 1960-1950م ابداع و معرفی شدند. سرآمد مدلهای نسل دوم را میتوان در مدلهای پویایی جمعیت و مدلهای پیچیدهتر برای رودخانهها یافت. بهطور مشخصتر، دهه 1960م سرآغازی بود برای ابداع و معرفی مدلهایی در زمینه رابطه میان تغییر کاربری سرزمین و آثار آن بر کیفیت آب رودخانهها که از میان آنها میتوان به کارهای هاینز (1960) در زمینه بررسی ویژگیهای شکلشناسی حوزههای آبخیز و اثر آن بر گلآلودگی آب رودخانه؛ تحقیق کونه (1962 و 1966) در زمینه بررسی رابطه میان ویژگیهای شکلشناسی حوزه آبخیز و اثر آن بر اکسیژن محلول؛ و تحقیقات هاردل و دوریس (1968) اشاره کرد که به مدلسازی رابطه میان تغییر دمای آب رودخانه پرداختند
اسلاید 5 :
مدلهای نسل سوم
این گروه از مدلها در دهه 1970م ابداع، معرفی و بهکار گرفته شدند. در واقع این دوره زمانی، آغازی برای بهکارگیری مدلهای بومشناختی در مدیریت محیط زیست بوده است. از بین مدلهای ابداعی در این دهه میتوان به مدل تغذیهگرایی (خوراکوری) اشاره کرد؛ با این توضیح که در این دوره زمانی، مدلهای پیچیدهتری برای سیستم های رودخانهای ابداع و معرفی شدند. بخش عمدهای از این مدلها بر موضوع درک پویایی عناصر و مواد مغذی و کمیسازی منابع آلاینده در سطح یگان طبیعی برنامهریزی (حوزه آبخیز یا زیرحوزه آبخیز) تاکید داشتهاند.
اسلاید 6 :
مدلهای نسل چهارم
این مدل ها در دهه 1980م ابداع و معرفی شدهاند. در این دوره، مدلسازهای اکولوژیک و محیط زیستی به واقعگرایی روی آوردند و سادهسازی سیستمهای اکولوژیک و محیط زیستی را در فرآیند مدلسازی، پیشینه خود ساختند. در این دوره نخستین مدلهای بومشناسی معرفی شدند. این دوره زمانی همچنین با گسترش کاربرد سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و روشهای پیشرفته آماری همراه بوده است. بهطوریکه این پیشرفت ها موجب شدهاند تا گروهی از مدلسازهای بومشناختی و محیط زیستی همچون هیل (1981) و هیگاشی و ناکانه (1985) با بهرهگیری از مزیتهای فنی این پیشرفت ها به ابداع و معرفی مدلهای اکولوژیک و محیط زیستی بپردازند.
اسلاید 7 :
مدلهای نسل پنجم
دهه 1990م شاهد ابداع و معرفی نوع دیگری از مدلهای بومشناختی و محیط زیستی بوده ایم که در اساس متمایز از مدلهای نسلهای پیشین خود هستند. از مهمترین تحولات صورت پذیرفته در این دوره میتوان به ابداع و معرفی مدلهایی اشاره کرد که به مدلساز امکان در نظرگرفتن پویایی ساختاری سیستمهای بومشناختی و محیط زیستی را میدهند. همچنین میتوان به ابداع و معرفی نرمافزارهای مدلسازی اشاره کرد. برای نمونه میتوان به مدلهای معرفی شده از سوی آلن و همکاران (19979 و بالستاد و سوانگ (1997) برای رسوب معلق، آرنهامیر و همکاران (1996)، پکارووا و پکار (1996) و آلن و همکاران (1997) برای پویایی مواد مغذی و نیز مدلهای روت و همکاران (1996) و آلن و همکاران (1997) برای یکپارچگی بومسازگان ها اشاره کرد (امیری و ناکانه، 2009).
اسلاید 8 :
مدلهای نسل ششم
دهه اول 2000م شاهد نسل متمایز دیگری از مدلها بوده ایم که میتوان آنها ار در شماره مدلهای نسل ششم گروهبندی کرد. در این دوره زمانی، مدلسازها به ابداع و معرفی مدلهایی پرداختند که از داده یا دادهها بهدست میآیند که اکنون از آنها بهعنوان مدلهای مبتنی بر داده یاد میشوند. این مدلها براساس روشهای موسوم به هوش مصنوعی، ماشین یادگیرنده و دادهکاوی ابداع میشوند. ماشینهای یادگیرنده، مدلساز را قادر میسازند از مجموعه دادههای در دسترس بهصورت تجربی، به اطلاعات و الگوهای پنهان در آن ها دست یابد (فیلدینگ، 1999). برای نمونه در زمینه هیدرولوژی و هیدرولیک میتوان به تحقیقات لی و کیم (2004) و سون و لی (2003)؛ در اکولوژی به تحقیقات کواک و همکاران (2000)، برای مدلسازی جمعیت و زیستگاه ماهی به تحقیقات ایبارا و همکاران (2003) و برزو و همکارن (2001)؛ اشاره کرد.
