بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحيم
اللهم صل علي حضرت فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و بنتیها و سرالمستودع فیها
(بعدد ما احاط به علمک)
اسلاید 2 :
ديدگاه اول
در روايات كلمه عضو نيامده است و قانونگذار به تبع فقهاي اخير، واژه عضو را در
قانون به كاربرده ولي مقصود اين نیست هرچه که عضو اطلاق شد ديه دارد.
بنابراين بايد گفت كه منظور ماده 563 ق.م.ا. از عبارت «هر يك از اعضاي فرد و
هر دو عضو اعضاي زوج ديه كامل دارند» مختص به آن اعضايي است كه در
شرع ديه آنها آمده است و نه هر عضوي.
درحقيقت مواد 448 و 449 ق.م.ا بر ماده 563 ق. م. ا حاكميت دارند.
درصورت عام دانستن ماده فوق اصل کلی «عدم ضمان » زیر سوال می رود.
اسلاید 3 :
به عقيده مطرح كنندگان اين ديدگاه راي وحدت رويه شماره 740-18/1/1394
هيات عمومي ديوان عالي كشور نه تنها براي رفع شبهه موضوعيه بلكه درصدد
رفع شبهه حكميه صادر شده است چرا كه ضمن اعلام واجد ارش بودن طحال، از
آن به عنوان عضو نام مي برد و با اين استدلال كه در فصل ديه مقدر اعضا براي
طحال ديه منظور نشده، ماده 449 ق.م.ا را حاكم بر موضوع مي شمارد و در
ابتداي راي نيز بيان مي دارد كه ماده 563 ق.م.ا در مقام سنجش ديه اعضاي فرد و
زوج است.
اسلاید 4 :
ديدگاه دوم
اگرچه در روايات كلمه عضو دیده نمی شود ، ولي عبارت « کل ما کان. » به معناي « هر آنچه که. » آمده است و بهنظر دلالت بر عام بودن قاعده دارد و شامل اعضاي خارجي و داخلي است.
بنابراين ماده 563 ق.م.ا جديد جنبه تشريفاتي نداشته و از رواياتي استخراج شده كه صحيح است و قاعدهاي است كه برآن اتفاق نظر وجود دارد. با اين اوصاف هرچه كه عضو باشد طبق قاعده كلي و ماده 563 ق.م.ا واجد ديه خواهد بود
اكنون نكته اصلي و مهم در اينجا تبيين و تعريف عضو و احصاء مصاديق آن است.
به عقيده طرفداران اين ديدگاه بايد عضو مستقل باشد و از نظر عرف در عضو بودن آن هيچ ترديدي نباشد تا مشمول ماده 563 ق.م.ا و واجد ديه مقدرگردد. با اين اوصاف مواردي مانند زائده آپانديس يا كيسه صفرا مشمول تعريف عضو و واجد ديه نخواهند بود.
اسلاید 5 :
در ذيل ديدگاه دوم نظراتي با برخي اصلاحات و پيشنهادات مطرح گرديده بود
برای نمونه:
تقسيم اعضا به دو دسته اصلي و غيراصلي:
1- اصلي: شامل مغز، قلب، كبد ← از بين رفتن آن در ديه نفس تداخل ميكند و ديه كامل انسان تعلق ميگيرد.
2- غير اصلي: دو دسته ميشوند:
الف- موثر در حيات: كليه ها، ريه ها ← مشمول ماده 563 ق.م.ا
ب – غير موثر در حيات: مري، معده، روده، لوزالمعده، كيسه صفرا، آپانديس، تخمدانها، رحم، طحال ← ماده 559 ق.م.ا (ارش)
تقسیم اعضا به دو دسته رئيسه و غير رئيسه:
ماده 563 و ديه كامل در مورد اعضاي رئيسه اعمال گردد.
اسلاید 6 :
با ارزیابی در سه سطح فرآیندی موضوع شناسی پزشکی، شناخت ادله فقهی و مواد قانونی همچنین آراء قضایی مشخص گردید :
اسلاید 7 :
بدلیل عدم دسترسی فعلی به نصوص مورد نیاز برای تعیین ارش یا دیه برخی از
اعضا ، در موارد مقدر طبق نص ، و در سایر موارد به ارش استدلال می شود که
تا نزدیک به دیه هم قابل محاسبه است.
اسلاید 8 :
به جهت عمومیت و اطلاق روایات وارده درخصوص قاعده دیه اعضای فرد و
دوتایی ، این قاعده قابلیت تعمیم به اعضای درونی و باطنی هم دارد.
مع الوصف ماده 563 ق.م.ا نیز به استناد این دلیل ، شامل این عمومیت و اطلاق میگردد.
اسلاید 9 :
از بررسی دیدگاههاي مطروحه ، رای تفصیلی نهایی به دیدگاهی واحد مبنی بر
طراحی «سند جامع تعیین ارش و دیه اعضاء » منتج شد.
بر این اساس تعیین شاخص هایی همچون مستقل بودن (بخش دیگری نتواند کار آن را انجام دهد) ؛ مهم و حیاتی بودن ( به مخاطره افتادن حیات انسان با برداشتن یا تلف آن ) برای تبیین مفهوم و مصادیق عضو الزامی است.
اسلاید 10 :
قدر متیقن تعاریف و مصادیق تعیین عضو به جهت اختراعی بودن این واژگان از
زمانی خاص در سیر تطور بیان فقها و علما و بعد مواد حقوقی و قانونی، مشخص
شد که به جای تقسیم بندی های مصطلح و اختراعی متاخرین به مفهوم خود عضو و
کارکرد و منفعت آن استدلال گردد.
اسلاید 11 :
ضمن احترام به تدوین کنندگان ماده 563 ق.م.ا که معیار را تنها سنجش زوج یا فرد
فرض نمودهاند و تنظیم کنندگان و تدوین کنندگان رای وحدت رویه که ناظر به حل
معضل موجود در فهم تفسیری ماده مذکور بوده است، بدیهی بنظر می رسد که
تبصرهای لازم است تا ابهام مذکوررا در قالب یک فرآیند سندی جامع برای اعضاء
که هم از حیث پزشکی و هم از حیث ادله فقهی و منابع حقوقی به سادگی قابل
دسترس می باشد، مستند نماید.
