پاورپوینت گیاهان دارویی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

استفاده از گیاهان دارویی به منظور درمان با تاریخ زندگی انسان هم زمان بوده است. انسان در تمام دوران تاریخی چاره ای جز توسل به گیاهان نداشت. اگر چه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی و سنتزی به شدت رواج یافت .

تاریخ طب در کشور ما مربوط به دوره آریایی می باشد و اوستا (۶۵۰۰ ق.م) اولین کتابی است که از گیاهان دارویی سخن گفته است. به نقل از اوستا اولین پزشک ایرانی تریته پدر گرشاسب پهلوان بوده است که از کاربرد گیاهان دارویی و عصاره آنها اطلاع داشته و مقام او در طب نظیر مقام ایمهوتپ (۳۵۰۰ ق.م) در مصر باستان، انقلبیوس در یونان و آسکولانیوس در روم(سه رب النوع درمان) بوده است.

اسلاید 3 :

قدیمی ترین گیاه دارویی در طول تاریخ ” هوم” گیاه مقدس آیین زرتشت بوده است. در کتابهای پهلوی هوم را سرور همه گیاهان و استفاده از آن را باعث عمر جاویدان می داند. تاریخ استفاده دارویی از پیاز و ادویه به ۴۵۰۰ ق.م و به نقل از هردوت استفاده از گیاهان دارویی میرح (Commiphora)، کاسیا (Cinnamomu) سیناموم (Cinnamimum Zylanica) آنیز (Pinpimella anisum) مارجورام (Oroganum margorana) در مومیایی کردن اجساد به ۵۲۰۰ ق.م می رسد.
قدیمی ترین کتاب چینی منسوب به شینون (۲۸۰۰ ق.م) ۱۰۰۰ گونه دارویی را شرح داده، ماردوکاپالیدین (۷۱۰ ق.م) ۶۴ گونه دارویی را کشت نموده است، در الواح سومری چگونگی کشت گیاهان را شرح داده، بقراط (۳۷۷ ق.م) کاربرد دارویی ۴۰۰ گونه دارویی را شرح داده است. ظهور دانشمندانی نظیر سقراط، دیوسکورید، رازی، هروی، ابن سینا، ابوریحان بیرونی، جرجانی، خاندان بختیشوع سبب گسترش این علم در جهان گردیدند.

اسلاید 4 :

قدیمی ترین کتاب چینی منسوب به شینون (۲۸۰۰ ق.م) ۱۰۰۰ گونه دارویی را شرح داده، ماردوکاپالیدین (۷۱۰ ق.م) ۶۴ گونه دارویی را کشت نموده است، در الواح سومری چگونگی کشت گیاهان را شرح داده، بقراط (۳۷۷ ق.م) کاربرد دارویی ۴۰۰ گونه دارویی را شرح داده است. ظهور دانشمندانی نظیر سقراط، دیوسکورید، رازی، هروی، ابن سینا، ابوریحان بیرونی، جرجانی، خاندان بختیشوع سبب گسترش این علم در جهان گردیدند.

گیاهان دارویی رستنیهایی با تاریخچه جالب توجه و ممتاز هستند. علاوه بر قدمت، گستره نفوذ این گیاهان در تاریخ ادیان و ملتها بسیار شایان توجه است بطوریکه در جای جای حوادث مهم تاریخی، سیاسی، اجتماعی و دینی، این گیاهان قرین توجه بوده و یا منجر به بروز حوادث مهمی شده اند. در بوندهشن (دایرةالمعارف زرتشتیها) به اسامی فرشتگان اداره کننده روزهای یک ماه اشاره شده که با نام گیاهان دارویی انطباق دارد، زعفران و نسترن از آن جمله اند.

اسلاید 5 :

در سوره دهر، آیات پنجم و ششم می خوانیم “نیکوکاران عالم در بهشت شرابی نوشند که طبعش در لطف رنگ وبوی کافور است. در تاریخ اسلام، نام یهود بنی قریظه با حوادث مهم صدر اسلام قرین است.بنی قریظه نام طایفه ای از یهود بوده که در ابتدا به شغل دباغی اشتغال داشته اند و از این گیاه در فرآوری پوست استفاده می کرده اند.

امروزه می دانیم که تاننها گروهی از مواد موثره هستند که در رسوب پروتیین نقش دارند و این اثر باعث خاصیت میکروب کشی، ضد خونریزی و انقباض بافتهای مختلف می شود. بنا براین برای رسوب دادن پروتیین پوست، در دباغی مورد استفاده قرار می گرفته است.

اسلاید 6 :

دارو شامل همه مواد غیر غذا است که برای تاثیر گذاری بر روی ساختمان یا عملکرد قسمتی از بدن بکار می رود و شامل همه اقلامی می شود که برای پیشگیری تشخیص و تسکین و درمان بیماری استفاده می گردد و از ریشه یونانی Droque به معنای herb گرفته شده است

اسلاید 7 :

منابع تهیه دارو سنتتیک ( صنعتی )نیمه صنعتی طبیعی

اسلاید 8 :

داروهاي موجود در داروخانه
Prescription= داروهاي با نسخه

OTC= داروهاي بدون نسخه =Over The Counter

اسلاید 9 :

داروهاي با نسخه
Adult cold
آنتي بيوتيك ها : مقاومت دارويي به خصوص آنتي بيوتيك وسيع الطيف مانند Cefixime ، Azithromycin

Amoxiciln ، Cephalexin به دليل مصرف بيش از حد آنتي بيوتيك ها دچار مقاومت باكتريايي شده و كارايي ندارند
داروهاي مغز و اعصاب
داروهاي قلبي و عروقي

اسلاید 10 :

تمامي داروهاي تزريقي با ارائه نسخه
كورتون ها
ضد درد هاي مخدر ترامادول
داروي phenazopridin

اسلاید 11 :

روش های تجویز داروبه عوامل زبر بستگی دارد:1-نوع پاسخ مورد انتظار2-محل اثر دارو3-خواص شیمیایی دارو4-حالت بیماری 5-مقدار داروی موثر

اسلاید 12 :

اشكال دارويي
بر اساس روشهای مختلف مصرف دارو اشکال دارویی گوناگون ساخته شده اند؛ ۱. روش خوراکی : به شکل جامد مانند قرص و کپسول، به شکل مایع مانند شربت و الگزیر.
۲. روش تزريق
مانند آمپول و ویال.
۳. روش استنشاقی : مانند اسپری و بخور.
۴. روش موضعی : مانند پماد، کرم، قطره و شامپو.
۵. روش پوستی : مانند چسب پوستی.
۶. روش داخل رکتال : مانند شیاف.
هر روش دارای مزایا و معایبی است مثلا روش تزریقی اغلب دردناک است و فراهم نمودن شرایط استریل گاه دشوار ولی روشی مطمئن است .

اسلاید 13 :

اشكال خوراكي
قرصها (Tablet)
اشکال دارویی جامد هستند که از فشرده شدن گردها و گرانولها به وجود میآیند و شامل اشکال زیر میباشند:
قرصهای فشرده شده(Compressed Tab.)
که از فشرده شدن ساده مواد اولیه تهیه میشوند. مانند استامینوفن.
قرصهای چندبار فشرده شده(Multiple Compressed Tab.)
این نوع قرصها یا به صورت دولایه مجزا برروی هم فشرده شدهاند یا یک قرص در درون قرص دیگر وجود دارد. علل تهیه این شکل قرص عبارتست از:
•ناسازگاری شیمیایی مواد داخل قرص.
•باز شدن دارو در چند مرحله.
•تمایز فرآورده یک کارخانه از فرآوردههای مشابه.
مانند آ.س.آ. (استیک سالیسیلیک اسید)
قرصهای با پوشش قندی(Sugar coated (S.C.) Tab.):
در این شکل دارویی هسته مرکزی را با شربت پوشش دادهاند. طعم و بوی دارو حس نمیشود و دارو در مقابل نور به طور نسبی محافظت میشود. قرصهای S.C عموماً دارای ظاهر زیبا و خوشرنگ هستند از این رو شایعترین اشکال داروی مسموم کننده کودکان است. ساخت پرزحمت و وقتگیر آنها از معایب آنها است. به قرصهای S.C دراژه نیز گفته میشود. مانند ایبوپروفن(Ibuprofen) که داروی ضد درد است.

اسلاید 14 :

قرصهای دارای پوشش لایه نازک (Film coated (F.C.)Tab.):
در این نوع قرصها یک لایه پلیمری نازک برروی هسته مرکزی کشیده شده است. مزایای آن مانند S.C است با این تفاوت که ظاهر زیبایی ندارد. مانند پروپرانولول (Propranolol ) اين ها را مي توان نصف كرد
قرصهای دارای پوشش رودهای(Enteric coated (E.C.)Tab.):
در این نوع قرص پوشش روی قرص در پهاش (pH) اسیدی نامحلول و در پهاش قلیایی محلول است از اینرو اینگونه قرصها در روده باز میشوند. معمولاً داروهایی را که در اسید معده تخریب میشوند و یا برای معده اثر تحریکی دارند را به این شکل تهیه میکنند. همچنین با توجه به تفاوت پهاش در نقاط مختلف روده میتوان دارو را طوری طراحی کرد که در قسمت معینی در روده باز شود و اثر خود را در آن ناحیه اعمال کند. مانند بیزاکودیل(Bisacodyle) که داروی مسهل است. سولفاسالازین (Sulfa salazine) که در درمان کولیت زخمی کاربرد دارد. اين ها را نمي توان نصف نمود.

اسلاید 15 :

قرصهای گونهای(bucal )و زیر زبانی(sublingual ):
فرآوردههای گونهای را در بین گونه و آرواره قرار میدهند و فرآوردههای S.L را در زیر زبان قرار میدهند. در ایران شکل بوکال (گونهای) موجود نیست. این اشکال دارویی برای موادی به کار میروند که یا در اسید معده ناپایدارند، یا جذب کمی از روده دارند و یا توسط آنزیمهای دستگاه گوارش و کبد به طور وسیعی بیاثر میشوند. ایزوسورباید (Isosorbide) که داروی ضد آنژین صدری است، نمونهای از قرصهای زیر زبانی است.
قرصهای جویدنی(chewable):
قرصهایی هستند که باید در هنگام مصرف جویده شوند. عموماً دارای موادی هستند که مزه خوشایندی دارند. داروهایی را به این شکل میسازند که حتماً باید در معده و یا در هنگام ورود به روده کاملاً باز شده باشد. مانند قرصهای ضد اسید و داروی مبندازول (Mebendazole ) که یک داروی ضد کرم است

اسلاید 16 :

قرصهای جوشان(effervicent tab):
قرصهای جوشان، قرصهایی هستند که در داخلشان اسید تارتریک، اسید سیتریک و بیکربنات سدیم وجود دارد ودر اثر مجاورت با آب گاز دیاکسیدکربن (CO2) آزاد میکند. CO۲ آزاد شده علاوه بر متلاشی کردن قرص سبب ایجاد مزه مطلوب و پوشیده شدن مزه نامطلوب بخصوص مزه شوری فرآورده میشود. قرصهای جوشان برای ترغیب کودکان به مصرف دارو بسیار مناسبند ضمن اینکه فرآوردههاییکه در محیط مایع ناپایدار هستند را میتوان به این شکل تهیه کرد و سپس در هنگام مصرف به صورت محلول درآورد. مانند قرص جوشان ویتامین C.
قرصهای جوشان شدیداً به رطوبت حساس هستند. از اینرو باید آنها را در قوطی حاوی دارو نگهداری کرد و تا از قبل از مصرف نباید آنها را از جلد درآورد

اسلاید 17 :

قرصهای پیوسته رهش (Sustained Release (S.R.)Tab.):

قرصهای پیوسته رهش یا طولانی اثر قرصهایی هستند که به واسطه اعمالی که روی آنها انجام شده است، فرآورده خود را در مدت زمان طولانی تری آزاد میکنند. مزایای این دارو عبارتست از:
•کاهش دفعات مصرف دارو
•افزایش رغبت بیمار به مصرف
•کاهش عوارض جانبی
•به صرفه بودن از نظر اقتصادی
لازم به تذکر است که هر دارویی را نمیتوان به این شکل تولید کرد ویا هر دارویی رالازم نیست به این شکل درآورند. مانند تئوفیلین طولانی اثر (Theophyline S.R)

اسلاید 18 :

قرصهای دارای یک شیار و دو شیار ( Scored & Double scored Tab.):
قرصهای یک شیاری و دو شیاری قرصهایی هستند که به ترتیب برروی آنها یک شیار و دو شیار کشیدهاند. قرصهای فوق را میتوان با قرار دادن چاقو و وارد کردن فشار به ۲ یا ۴ قسمت تقسیم کرد. مانند دیگوکسین (Digoxin) که در بیماران قلبی استفاده میشود

اسلاید 19 :

شربتهاSyrup)) فرآوردههایی مایع تغلیظ شده حاوی شکر و یا مواد جانشین شونده آن میباشند. شربتها از بهترین فرآوردههای خوراکی بخصوص برای کودکان میباشند. در شربتها مزه نامطبوع مواد دارویی به واسطه شیرینی شکر و همچنین چگالی زیاد مایع حس نمیشود. باانکه شکر پرمصرفترین شیرین کننده در تهیه شربت میباشد، اما در مواردی از مواد شیرین کننده دیگری نظیر دکستروز، سوربیتول، گلیسیرین، ساخارین وهیدروکسی اتیل سلولز نیز استفاده میشود. علاوه بر شکر سه ماده اول پس از ورود به بدن در نهایت به گلوکز تیدیل میشوند (مواد Glucogenic) در حالیکه دو ماده آخر چنین خاصیتی را ندارند. (Non Glucogenic).
استفاده از شربتهای حاوی مواد Glucogenic برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیست. مانند شربت مولتیویتامین.

اسلاید 20 :

الگزیرها
الگزیرها محلولهای خوراکی و شیرینشده هیدروالکلی میباشند. در این فرآوردهها با استفاده از الکل سبب حل شدن موادی میشوند که در آب نامحلول یا کم محلول و در الکل محلول است. میزان الکل الگزیرها بسته به نوع ماده موثره متفاوت است. به علت وجود الکل در فرآورده، باید در ظرف حاوی فرآورده کاملاً محکم بسته شود و فرآورده باید دور از حرارت باشد. الگزیرها در مقایسه با شربتها دارای شیرینی و چگالی کمتری دارند.
مانند الگزیر دیفینهیدرامین (Diphyn Hydramine