پاورپوینت بیماری های برنج و ذرت

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

هدف این جلسه (جلسه دهم)
بیماری های برنج و ذرت

اسلاید 3 :

بیماری های برنج

بلاست برنج
لکه قهوه ای برنج
سوختگی غلاف برنج
سیاهک دروغی برنج
بلایت باکتریایی برنج
نماتد نوک سفیدی برگ برنج

اسلاید 4 :

بیماری بلاست (Blast ) برنج که در بیش از ۷۰ کشور جهان گزارش شده تقریباً در تمام کشورهایی که برنج کاری می شود ، شیوع دارد.

این بیماری یکی از مهم ترین بیماری های برنج بوده و قادر است خسارت قابل توجهی به زراعت این محصول وارد نماید. گرچه توسعه و گسترش بیماری به عوامل جوی بستگی دارد، لیکن مصرف روز افزون کودهای شیمیایی خصوصاً کودهای ازته در شدت بیماری سهم به سزایی دارد.

بیماری بلاست برنج قادر است به تمام قسمت های هوایی بوته برنج حمله نماید و نشانه های ظاهری آن بیشتر روی برگ ها قابل رویت است . روی برگ ها لکه های دوکی شکل به اندازه ۱ تا ۳ میلی متر به رنگ آبی متمایل به سبز به وجود می آید. این لکه ها به زودی توسعه یافته و به هم پیوسته و یک لکه بزرگ یک سانتی متری با حاشیه قهوه ای رنگی را تشکیل می دهند. مرکز این لکه به رنگ خاکستری متمایل به سبز در آمده و پس از خشک شدن متمایل به زرد کاهی می شود. اندازه این لکه ها بستگی به شرایط جوی بالاخص درجه مقاومت واریته برنج دارد.

بلاست برنج Pyricularia grisea

اسلاید 5 :

کاشت واریته های مقاوم ، کاشت بذر سالم ، زود کاشتن بذر ، خارج کردن و انهدام کاه و کلش از مزرعه ، رعایت بهداشت زراعی ، اجتناب از آب سرد برای مصارف آبیاری ، آبیاری صحیح و حرکت دادن آب داخل کرت ها در فصل رویش و متوقف کردن حرکت آب در موقع رسیدن دانه ها، عدم استعمال بیش از حد کود شیمیایی ازته و بالاخره ضد عفونی بذر و سم پاشی مزارع علیه بیماری با قارچ کش های مناسب.
برای ضد عفونی بذر قبل از کاشت معمولاً از قارچ کش های سیستمک جدید استفاده می شود. سم پاشی علیه بلاست در اوایل مهرماه و در دو نوبت به فاصله ده روز با هینوزان ۵۰ درصد به نسبت یک لیتر در هکتار توصیه شده است.

روش های کنترل

اسلاید 6 :

لکه قهوه ای برنج Helminthosporium oryzae

لكه قهوه اي ممكن است به شكل سوختگي گياهچه يا به شكل بيماري برگ و گلوم در گياهان بالغ ظاهر شود. قارچ روي گياهچه هاي ميزبان لكه هاي قهوه اي مدور وكوچكي توليد مي كند كه ممكن است سبب بدشكلي برگ هاي اوليه وثانويه شود. در مواردي ، قارچ ممكن است ريشه را نيز آلوده و آن ها را سياه كند.

گياهچه هاي آلوده از رشد باز مي مانند يا ازبين مي روند. قارچ روي برگ گياهان پيرتر لكه هاي گرد تابيضي توليد مي كند كه داراي مركز قهوه اي روشن تا خاكستري هستند و با يك حاشيه قهوه اي قرمز فام احاطه مي شوند.
در گياهاني با حساسيت متوسط لكه ها 4ـ1 ميلي متر طول دارند ، در حالي كه روي ارقام حساس و بسيار حساس طول لكه ها14ـ5 ميلي متر است. روي ارقام مقاوم عامل بيماري خال هاي كوچك و تيره توليد مي كند. وقتي آلودگي شديد باشد لكه ها ممكن است به هم متصل شوند وقسمت هاي وسيعي از برگ هاي آلوده را از بين ببرند.
قارچ همچنين ممكن است روي گلوم ها لكه هاي بيضي قهوه اي تيره تا سياه ايجاد كند. آلودگي به لكه قهوه اي تعداد دانه هاي موجود در هر خوشه و وزن هر دانه برنج را كاهش مي دهد. واضح ترين علائم بيماري روي برگ ها و گلوم ها هستند. علائم همچنين ممكن است روي غلاف هاي برگ ، دانه هاي خوشه وخيلي بندرت روي ريشه هاي جوان نشاها و ساقه ها پديدار شوند.

اسلاید 7 :

ضدعفوني بذر بهترين راه كنترل بيماري در خزانه است، ضمن اين كه تغذيه مناسب خاك خزانه نيز بايد مورد توجه قرار گيرد.

در مزرعه برطرف كردن اختلالات تغذ يه اي خاك عامل مهم در كاهش بيماري محسوب مي شود ولي در خاك هايي كه دچار چنين عارضه اي نيستند ، كوددهي مناسب و جلوگيري از تنش آبي در كاهش آلودگي هاي ثانويه توصيه مي شود. بسياري از بيماري شناسان براي كنترل شيمايي بيماري در مزرعه توصيه اي نكرده اند.

چون قارچ بيماري زا بذرزاد مي باشد استفاده از بذرهاي عاري از آلودگي و ضدعفوني آن ها با قارچ كش ها توصيه شده و اجراي تناوب زراعي با گياهان غيرحساس و ازبين بردن بقاياي آلودگي عليه بيماري مفيد است.

سمپاشي با قارچ كش هاي سيستميك و محافظتي در كنترل بيماري و افزايش محصول تأثير دارد كه به شدت بيماري، جنبه اقتصادي آن و شرايط محيطي وابسته است.

روش های کنترل

اسلاید 8 :

علائم بيماري ابتدا به صورت نقاط آبسوخته مانند، در غلاف برگ ظاهر ميشود. نقاط آلوده به شكل بيضوي كشيده يا گاهي نامنظم به طول 1 تا 3 سانتي متر به رنگ سبز خاكستري نمايان ميگردند. مركز لكهها به تدريج خاكستري متمايل به سفيد و حاشيه آن ها قهوهاي ميشوند.

آلودگي در مزرعه ابتدا در غلاف پايين و در نقطه مماس با سطح آب ظاهر ميگردد. وقتي شرايط جوي براي رشد قارچ فراهم باشد آلودگي به برگ نيز سرايت مي كند و ممكن است تمام برگهاي گياه خشك شوند.
در شمال ايران غالباً رشد غلافهاي آلوده محدود ميشود و برگها به صورت موضعي از بين ميروند. در بوتههاي آلوده به علت اين كه آب و مواد غذايي كافي به خوشهها نميرسد. دانههاي آن باريك ميشوند و يا ممكن است دانهاي در خوشه تشكيل نشود. دانههاي لاغر در موقع آسياب كردن خرد ميگردند. همچنين بوتههاي برنج ممكن است در اثر الودگي به اين بيماري ورس نمايند.

با توجه به ارقام موجود در ايران فعلاً اين بيماري در مقايسه با بلاست برنج از درجه دوم اهميت برخوردار است. ولي در معرفي ارقام خصوصاً ارقام پرمحصول بايد به مقاومت آن ها به اين بيماري توجه شود.

سوختگی غلاف برنج
Rhizoctonia solani

اسلاید 9 :

الف- مبارزه زراعي

1- كاشت ارقام مقاوم و يا با مقاومت نسبي بالاتر.
2- جمعآوري و از بين بردن بقاياي گياهي آلوده و دفع علفهاي هرز خانواده گندميان و غيره.
3- اجتناب از مصرف بيش از حد كود ازته.
4- كاشت برنج در زمان مناسب.
5- رعايت فاصله كاشت
6- مرحله شديداً حساس گياه به اين بيماري پيشبيني شود. اين مرحله زماني ميباشد كه فاصله گرهها 2 تا 2/5سانتي متر باشد كه تقريباً 4-2 روز قبل از به خوشه رفتن است

ب- مبارزه بيولوژيک
تعدادي از باكتري هاي موجود درآب كه روي برنج بيماريزا نميباشند مي توانند با عامل بيماري شيتبلايت رقابت كنند و مانع رشد آن ها شوند. در آزمايشي، جمعيت اين باكتري ها را با افزودن كاه برنج به آب مزرعه حدود 100 برابر افزايش دادهاند كه نتيجه مطلوبي حاصل گرديد.

ج- مبارزه شيميايي
مبارزه شيميايي بايد با در نظر گرفتن زمان دقيق حساسيت قارچ، درصد آلودگي و رشد گياه و همچنين شناخت فلور منطقه انجام شود. براساس سيستم پيشآگاهي زمان سمپاشي عليه شيتبلايت برنج، غالباً موقعي انجام ميشود كه ميزان آلودگي مزرعه 20-15 درصد و مصادف با 10 تا 12 روز قبل از خوشهدهي برنج باشد.

اسلاید 10 :

بیماری سیاهک دروغی برنج به دلیل اختصاصی بودن علائم آن، با هیچ بیماری دیگری مشابه نبوده و سریعا شناخته می شود. بیماری معمولا در اوایل مرحله گلدهی به اجزای گل برنج حمله کرده ولی علائم آن در زمان رسیدن دانه ها رویت می شود و جزء بیماری های خوشه محسوب می گردد.

در این بیماری همه یا بخشی از دانه با توده سیاه اسپور جایگزین می شود. دانه های آلوده ابتدا به صورت یك توده سفید رنگ بروز کرده و بعد به شکل مخملی، نرم و پوشیده از اسپورهای زرد شده و پس از بلوغ به رنگ سبز تیره تا سیاه تغییر رنگ می یابند که اندازه این توده بیش از دو برابر قطر دانه نرمال است.

معمولاً تنها تعداد محدودی از دانه های یک خوشه آلوده می شوند، هر چند این امر گاهی نیز برای تعداد بیشتری از دانه ها اتفاق می افتد.

سیاهک دروغی برنجUstilaginoidea virens

اسلاید 11 :

استفاده از بذور تمیز و عاری از آلودگی . از آنجایی که قارچ عامل بیماری بذرزاد بوده و اسپورها می توانند روی بذور و در خاک برای چندین سال دوام داشته باشند. بنابراین استفاده از بذور عاری از آلودگی می تواند در کاهش وقوع بیماری در مناطق با پیشینه آلودگی و ممانعت از انتقال بیماری از مناطق آلوده به مناطق دیگر موثر باشد.
تنظیم تاریخ کشت و استفاده از ارقام زودرس برنج به منظور فرار از بیماری: واریته هایی که دوره رشد کوتاه دارند، زودتر به بلوغ رسیده و شرایط محیطی مطلوب برای بیماری را که شامل رطوبت نسبی و دمای بالا بوده را متحمل نشده و از بیماری فرار می کنند.

حذف علف های هرز موجود در مزارع برنج: قارچ عامل بیماری به برخی از گونه های علف هرز که در مزارع برنج عمومیت دارند، حمله می کند. حذف علف های هرز موجود در مزارع برنج که به عنوان میزبان ثانوی و زمستانگذران قارچ عامل بیماری هستند می تواند به کاهش وقوع بیماری کمك کند

کاهش مصرف کود نیتروژن: مقدار کود نیتروژن به کار رفته در مزرعه به خصوص در مرحله گلدهی نقش مهمی در آلودگی و توسعه سیاهك دروغی برنج ایفا می کند. افزایش مقدار کاربرد نیتروژن منجر به افزایش وقوع بیماری در مزرعه می گردد. غلظت بالای نیتروژن موجب نازک شدن دیواره سلولی میزبان گشته و نفوذپاتوژن را به داخل سهولت می بخشد

جمع آوری و انهدام بقایای گیاهی آلوده: بقایای گیاهی آلوده در مزراع به عنوان مکانی برای زمستانگذرانی قارچ عامل بیماری محسوب می شوند، به همین دلیل انهدام این بقایا در مزارع آلوده منجر به کاهش وقوع بیماری در سال بعد می گردد.

اسلاید 12 :

بلایت باکتریایی برنج Xanthomonas oryzae

دارای دو علایم مشخص می باشد. یکی سوختگی برگ، دوم پژمردگی

سوختگی برگ که علایم آن متداول تر می باشد، عموماً از مرحله پنجه زنی به بعد آشکار می شود. عامل بیماری ازطریق روزنه های آبی روی پهنک، وارد می شود. لکه های زرد رنگی که بعد تبدیل به لکه های سفید رنگ می گردند این لکه ها ممکن است گسترش یابند و تمام پهنای برگ را بپوشانند . ترشحات باکتریایی ممکن است روی زخم های تازه مشاهده شود.

برگ های آلوده قدیمی ممکن است در اثر رشد قارچ های ساپروفیت متمایل به خاکستری شوند. گیاهان آلوده دانه های خاکستری تولید و این دانه ها دارای کیفیت کمتری می باشند .

در مناطق گرمسیر علایم پژمردگی که بیشترین خسارت نیز در این مرحله به گیاه وارد می شود از مرحله نشاکاری تا مرحله پنجه زنی اتفاق می افتند. برگ گیاهان آلوده پژمرده شده و به سمت بالا پیچ می خورند، رنگ برگ ها نیز تغییر کرده و متمایل به خاکستری می شوند، سپس برگ ها زرد شده و پژمرده می شوند و سرانجام گیاه از بین می رود. گیاهانی که باقی می مانند رشد شان متوقف شده و زرد رنگ می شوند

اسلاید 13 :

مقاومت میزبان مؤثرترین و اقتصادی ترین روش کنترل بیماری سوختگی باکتریایی برگ برنج می باشد
تیمار بذر با آب داغ ۷۵ درجه سانتی گراد در ۱۰ دقیقه و ضدعفونی بذر با پودر سفید کننده ( ۱۰۰ میکروگرم در میلی لیتر ) اکسی کلرورمس ( ۵/۶۲ میلی گرم در ۱۵ میلی لیتر استون ) برای ۲۵ گرم بذر ، سولفات روی ۲% موثر می باشد .

در کنترل شیمیایی می توان از ترکیب بردو ، اکسی کلرورمس در شرایط قبل از خزانه استفاده نمود .

اگر چه کنترل شیمیایی موثر و اقتصادی برای این بیماری هنوز در حال توسعه است ، اما مشکلات جدید در فرموله کردن عوامل کنترل مطرح می باشد و در کل نسبت به بحث مقاومت ، کنترل شیمیایی اهمیت پایین تری دارد .
روش های کنترل

اسلاید 15 :

بیماری های ذرت
پوسیدگی ذغالی ذرت
پوسیدگی فوزاریومی دانه ذرت
سیاهک ذرت دانه ای
پوسیدگی باکتریایی ذرت
موزائیک ایرانی ذرت

اسلاید 16 :

پوسیدگی ذغالی ذرت Macrophomina phaseolina

این بیماری معمولاً در مرحله گیاهچه ای یا در بوته های نزدیک به کامل شدن اتفاق می افتد.علائم بیماری، به صورت لکه های قهوه ای و آب سوختگی روی ریشه ها بوده که بعداً سیاه می گردد و با کامل شدن بوته، قارچ ها به فاصله های بین گره های ساقه پیشروی می کند و باعث رسیدن زود هنگام و شکستن طوقه می شود. روی دستجات آوندی داخل ساقه ها، اسکلروتیوم های سیاه، متعدد و به صورت ذغالی به وجود می آیند. این قارچ دانه ها را نیز آلوده می کند.

اسلاید 17 :

پوسیدگی فوزاریومی دانه ذرت Fusarium moniliforme

در سطح بلال هاي آلوده به قارچ، کپک هاي سـفید مایـل بـه صـورتی مشـاهده می شود که گاهی رگه هـاي سـفید یـا تـرك هـاي سـتاره اي شـکل هم روي سطح بذور آلوده دیده می شود.
دانه هـاي بـلال بصـورت منفرد یا در تعدادي به صورت گروهی آلوده می شوند. اندام هاي رویشی قارچ روي پوشش هاي بلال هم دیده می شوند
از آنجـا کـه بـلال هـاي آلوده سبکتر می شوند، بیماري سبب کاهش عملکرد محصول نیـز مـی شـود

اسلاید 18 :

استفاده از ارقام مقاوم به جاي ارقام حساس بـه بیمـاري

بقایاي گیاهی بعد از ذرت جمع آوري گردد. شخم و مدفون سـاختن بقایـا نیز تا حدودي موثراست. با توجه به این کـه بقـاي قـارچ فوزاریـوم عمـدتاً روي بقایاي گیاهی موجود در خاك بوده و این قـارچ در عمـق 15-5 سـانتی متـري خاك به سر می برد، لذا شخم باید عمیق باشد تا بقایاي گیاهی تا حد امکان از دسترس قارچ دور بماند.

مبارزه بموقع و موثر با آفات ذرت بخصوص ساقه خوار اروپایی کـه شـیوع بیشتري دارد، صورت گیرد. این آفات به چند دلیل سبب گسترش بیمـاري در مزرعه می شوند. اولاً، زخم هایی که در گیاه توسط آفـات ایجـاد مـی شـود راه ورود قارچ فوزاریوم است. ثانیاً، لاروهاي حشرات می توانند مستقیماً ناقل قارچ باشد .ثالثاً، لاروهاي حشرات با ایجاد خسارت گیاه را تحت شرایط تنش قـرارمی دهند کـه ایـن شـرایط، گیـاه ر ا بـه آلـودگی و بیمـاري مسـتعدتر مـی کنـد .
زخم هاي ایجاد شده توسط پرندگان نیز از جمله راه هاي ورود قـارچ بـه گیـاه می باشد و موجـب تشـدید خسـارت بیمـاري اسـت .

تناوب زراعی مناسب با برخـی محصـولات غیـر میزبـان نظیـر پنبـه و کلـزا توصیه می گردد

اسلاید 19 :

سیاهک ذرت دانه ای Ustilago maydis

ظهور گال هاي متعدد در بلال گاهي كاهش عملكرد را به 100 درصد مي رساند. طي پاره اي از ارزيابي هاي صورت گرفته، بلال های آلوده به بيماري نسبت به بلال های سالم 35 درصد كاهش وزن نشان داده اند.گال ها ابتدا كوچك و به اندازه يك نخود بوده ولي نهايتاً به قطر 15 سانتي متر می رسند.

گال ها اغلب در نوك خوشه ذرت تشكيل مي شود ولي ممكن است در نقاط ديگر خوشه نيز تشكيل شوند. گاهي كل بلال توسط گال هاي سياهك جايگزين مي ً شود.

قسمت هاي آلوده پر از ريسه قارچ مي شوند و سلول هاي گياه تحريك به تقسيم بيشتر شده، كه باعث ايجاد گال مي شود. پوشش سفيد يا نقره اي رنگي، توده اسپورهاي گال را در بر مي گيرد. درون گال پر از تليوسپورهاي سياه رنگ قارچ است كه با پاره شدن گال ها در فضا پخش شده و پراكنده مي شوند.

اسلاید 20 :

راه حـل قطعـي يا روش شـيميايي مشـخصي بـراي كنترل اين بيمـاري وجود نـدارد و هر يـك از روش هايـي كـه در زير ارائه شـده اسـت، تنهـا درصدي از خسـارت را كاهـش مي دهد.

استفاده از هيبريدها و واريته هاي مقاوم عملي ترين و مؤثرترين راه كنترل بيماري است.

هيچ رقمي نسبت به اين بيماري مصون نيست اما برخي از هيبريدهاي پيشنهاد شده جهت كشت در مزرعه تا حدودي مقاومت از خود نشان داده اند. تغييرپذيري بالاي بيمارگر و بروز نژادهاي جديد، استفاده از ارقام مقاوم را دچار مشكل مي نمايد.

مبارزه با حشـراتي كه در گياه ايجاد زخم مي كنند و اسـتفاده از ارقام مقاوم به اين حشـرات يكي ديگر از راهكارهاي كاهش خسارت است.

کوددهي متعادل و پرهيز از مصرف بي رويه كود ازته، وقتي بافت هاي گياهي رسيد و بالغ وسخت شد قارچ عامل سياهك قادر به آلوده كردن اين بافت ها نيست. دادن كود مكرر و بيش از حد به خصوص كودهاي ازته باعث مي شود گياهان، بافت هاي گوشتي و آبدار جديدتولید كنند، كه اين بافت ها نسبت به آلودگي قارچي حساسيت بالایی دارند.