پاورپوینت رفتـار سازمانـی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

تعريـف رفتـار سازمانـي:

در مرحله عمل مطالعه افراد انساني را مطالعه رفتار سازماني مي نامند. رفتار سازماني عبارت است از مطالعه منظم (سيستماتيك) عمليات، اقدامات، كارها و نگرش هاي افرادي كه سازمان را تشكيل مي دهند. در رشته رفتار سازماني مطالعه منظم جايگزين قضاوت مشهودي مي شود، يعني مدارك و شواهد علمي كه در شرايط كنترل شده جمع آوري مي شود، به شيوه اي معقول مورد سنجش و ارزيابي قرار مي گيرد و در رابطه با هر معلولي در پي علت بر مي آيد.

در رابطه با عملكرد فرد نيز سه عامل نقش اساسي دارند: توليد (بهره وري)، غيبت و جابجايي كاركنان. مديران به كيفيت و كميت توليد كاركنان توجه دارند، حال آن كه غيبت و جابجايي كاركنان بر بازده و توليد آنان اثر معكوس دارد. جابجايي كاركنان موجب افزايش هزينه ها مي شود و سازمان همواره با افرادي كم تجربه كار مي كند. مديران به سه علت به رضايت شغلي كاركنان توجه دارند:

1) مي توان بين رضايت شغلي فرد و توليد يا بهره وري يك رابطه مستقيم مشاهده كرد.
2) رضايت شغلي فرد با ميزان غيبت و جابجايي او رابطه معكوس دارد.
3) مدیران در برابر کارکنان احساس مسئولیت انسانی می کنند. واژه سازمان در آخرين بخش تعريف نشان مي دهد كه رفتار سازماني، رفتار فرد يا گروه را در رابطه با كار مورد توجه قرار مي دهد.

اسلاید 3 :

نقـش رشته هـاي علمـي:

رفتار سازماني يك رشته كاربردي از علوم رفتاري است و بر پايه چندين رشته علوم رفتاري قرار دارد كه عبارتند از:
روان شناسي،جامعه شناسي اجتماعي،مردم شناسي وعلوم سياسي،روان شناسي درسطح خرد وبقيه درسطح كلان نقش ايفا مي كنند.

1) روان شناسي: علمي است كه در پي سنجش، توجيه، برشمردن علت و گاه درصدد تغيير رفتار افراد انساني برمي آيد. در اين علم رفتار فردي مطالعه مي شود. پس اين علم در سطح خرد، در مطالعه رفتار سازماني ايفاي نقش مي كند. روان شناسان به موضوعاتي چون پنداشت، ادراك، شخصيت، يادگيري، آموزش، رهبري موثر، نيازها و نيروهاي انگيزشي، رضايت شغلي، فرآيندهاي تصميم گيري، ارزيابي عملكرد، سنجش نوع نگرش افراد، شيوه هاي گزينش كاركنان، طرح ريزي شغل و تنش هاي كار مي پردازند.

2) جامعه شناسي: جامعه شناسان سيستم اجتماعي را كه فرد در آن نقش هايي ايفا مي نمايد، مورد توجه قرار مي دهند. جامعه شناسان از طريق مطالعه رفتار گروه در سازمان در ارائه رفتار سازماني نقش دارند و زمينه هاي مورد توجه آنان پويايي گروه، طرح ريزي تيم ها، فرهنگ سازماني، ساختار و تئوري سازمان، بوروكراسي (ديوانسالاري)، ارتباطات، مقاوم فرد، قدرت و تضاد يا تعارض است.

اسلاید 4 :

3) روان شناسي اجتماعي : يكي از زيرمجموعه هاي روان شناسي است كه در آن دو رشته روان شناسي و جامعه شناسي تركيب شده اند. در اين رشته به اعمال نفوذ افراد بر يكديگر توجه مي شود. يكي از موارد مورد توجه اين رشته پديده تغيير است (يعني چگونه مي توان موانعي را كه بر سر راه تغيير است،از ميان برداشت ). روان شناسان اجتماعي به سنجش نگرش هاي در حال تغيير، الگوهاي ارتباطي، راه هايي كه فعاليت هاي گروه مي تواند نيازهاي فردي را تامين كند و فرآيند تصميم گيري گروه توجه دارند.

4) مردم شناسي: عبارت است از مطالعه درباره علومي كه مي توان بدان وسيله درباره افراد انساني و فعاليت هاي آنان مطالبي آموخت. متخصصان مردم شناسي توانسته اند در درك فرهنگ سازماني، محيط هاي سازماني و تفاوت بين فرهنگ هاي ملي ما را ياري كنند.

5) علوم سياسي: عبارت است از مطالعه رفتار فرد و گروه در يك محيط سياسي. دانشمندان اين رشته به تضاد يا تعارض ساختاري، تخصيص قدرت و شيوه اي كه افراد از قدرت براي تامين منافع خود استفاده مي كنند، پرداخته اند. توجه: واحد مورد تجزيه و تحليل روان شناسي، فرد – جامعه شناسي، گروه و سازمان – روان شناسي اجتماعي، گروه – مردم شناسي، گروه و سازمان – علوم سياسي، سازمان است.

اسلاید 5 :

هدف هاي رفتار سازماني:

توجيه، پيش بيني و كنترل رفتار انساني است.

توجيـه: هنگامي كه مي خواهيم متوجه شويم كه چرا فرد يا گروه كاري را انجام دادند، در واقع به دنبال بيان يا توجيه هدف هستيم و مي خواهيم علت را بدانيم.

پيش بينـي: هدف از پيش بيني توجه به رويدادهاي آينده است. مديريت مي خواهد نتيجه يك اقدام خاص را حدس زده و در حقيقت مي خواهد برخي از واكنش هاي رفتاري را نسبت به پديده هاي تغيير پيش بيني كند و راه هايي را براي كمترين مقاومت بيابد و تصميم گيري كند.

بهبود كيفيت و بازدهي:
براي بهبود كيفيت و افزايش توليد يا بهره وري بايد برنامه هايي را مثل كنترل كيفيت كامل و بازسازي اجرا كرد تا به موجب آنان افراد و كاركنان تشويق شوند كه در امور مشاركت فعالیت نمايند.

اسلاید 6 :

مدیریت کیفیت جامع (TQM) چیست؟

1) توجه زياد به مشتري: مشتري تنها كساني نيستند كه از محصولات و خدمات استفاده مي كنند بلكه شامل افراد درون سازمان كه با ساير افراد سازمان روابط متقابل دارند هم مي شود. (مانند كاركنان دايره اعتبارات، حسابداري و حمل و نقل).

2) توجه به بهبود مستمر: بهبود دائمي و پيوسته در محصولات و خدمات.

3) بهبود كيفيت همه كارهايي كه سازمان انجام مي دهد. اين مورد تنها براي محصول نهايي نيست و شامل شيوه هايي كه سازمان كالا را تحويل مي دهد، سرعتي كه در رسيدگي به شكايات دارد و نوع برخورد و رعايت ادب در پاسخ گويي به مشتري نيز مي شود.

4) سنجش يا اندازه گيري هاي دقيق: كنترل كيفيت كامل براي سنجش متغيرهاي عملكرد در فعاليت هاي سازمان از روشهاي آماري استفاده مي كند و متغيرهاي عملكرد را با استانداردها مقايسه مي كند.

5) تفويض اختيار: در كنترل كيفيت كامل همه افراد بايد در فرآيند بهبود شركت كنند. در اجراي اين برنامه از تيم ها استفاده مي شود.

اسلاید 7 :

کاربرد TQMدر رفتار سازمانی مورد توجه است زیرا اجرای این برنامه باعث می شود که کارمند در آنچه مي خواهد انجام دهد دوباره بينديشد و در فرآيند تصميم گيري هاي سازمان مشاركت كند. زماني كه تغييرات بسيار شديد وسريع است، توجه به اين موضوع كه اگر قرار باشد كار را از اول آغاز كنيم چگونه بايد آن را انجام داد، اساس و مبناي بازسازي را تشكيل مي دهد. اجراي اين روش مديران را وادار مي كند تا يك بار ديگر شيوه انجام امور را مورد توجه قرار دهند و ببينند كه اگر قرار بود كار را از نو آغاز كنند چگونه ساختار سازمان را تعيين مي كردند.

اسلاید 8 :

مهـارت افـراد:
مديريت مي كوشد تا رفتار كاركنان را بهبود بخشد زيرا اين امر در اثر بخشي اهميت زيادي دارد. همچنين مي كوشد تا ارتباطات بهتري با آنها برقرار كرده و تيم هاي اثر بخش تر به وجود آورد.

نيـروي كـار گوناگـون:
يكي از مسائلي كه سازمان ها با آن مواجه هستند، مسئله سازش و كنار آمدن با افراد و كاركنان است كه تفاوت ها زيادي با هم دارند. گوناگوني نيروي كار بدين معنا است كه سازمان ها بايد افرادي را استخدام كنند كه از نظر جنس، نژاد و قوميت تفاوتهاي زيادي دارند و مقصود از كاربرد عبارت مزبور اين است كه افرادي كه در سازمان كار مي كنند با هنجارهاي رايج كشور متفاوتند.

علاوه بر وجود گروه هاي مختلف، افراد معلول و مسن را نيز مي توان به عنوان نيروي كار گوناگون نام برد. در حال حاضر سازمان ها سعي دارند تا به نوع نيازها، شيوه هاي زندگي و خواسته هاي افراد توجه بيشتري نمايند و متوجه تفاوت هاي ارزشي آنها بشوند. مديران هم اكنون مي خواهند با توجه به خصوصيات فردي كاركنان با آنها برخورد نمايند تا نرخ جابجايي و غيبت آنها را كاهش دهند و توليد و بهره وري آنان را افزايش دهند و در عين حال به تبعيض هم متهم نشوند. با برخورد صحيح با مسئله گوناگوني مي توان خلاقيت و نوآوري را در سازمان افزايش داد و تصميم گيري را بهبود بخشيد.

اسلاید 9 :

واكنـش در برابـر جهانـي شـدن سازمـان:

در زمان كنوني مديريت در محدوده مرزهاي ملي قرار نمي گيرد و مديران بايد بتوانند با افراد متعلق به فرهنگ هاي مختلف كار كنند. مدير بايد بتواند فرهنگ كاركنان را درك كند (چه كاركنان در كشورهاي ديگر باشند و چه در كشور او باشند)، با آنان وجوه مشترك پيدا كند و آنان را وادار كند كه شيوه هاي گوناگون مديريت را درك كنند و خود را با آنان سازگار نمايد.

تفويـض اختيـار:
هم اكنون مديران را با عنوان هاي مختلف مانند مشاور، سرپرست و ناظر معرفي مي كند. تصميمات به سطوح پايين تر سازمان (سطوح عملياتي) ارجاع شده است و به كاركنان آزادي عمل بيشتري داده اند تا بتوانند مسائل كاري خود را حل كنند و تصميماتي بگيرند.گروه هاي متخصص وخود گردان تشكيل شده اند كه مي توانند بدون وجود رئيس و سرپرست كار كنند. سازمان ها در وضعيتي هستند كه بايد به كاركنان تفويض اختيار كنند. مديران بايد بياموزند كه چگونه كنترل را به ديگران واگذار كنند و در عين حال تصميمات لازم را اتخاذ نمايند.

اسلاید 10 :

نـوآوري و ايجـاد تغييـر:

سازمان ها بايد در پي نوآوري باشند و پديده تغيير را پذيرفته و انعطاف پذيري بالايي نشان دهند تا از بين نروند. همچنين بايد كيفيت محصول و خدمات را بهبود بخشند تا بتوانند در برابر رقبا مقاومت نمايند. چالش و مشكل مديريت اين است كه بايد كاركنان را وادار به خلاقيت نمايند و در برابر تغيير بردباري بيشتري به خرج دهد.

اسلاید 11 :

سـازش با پديـده اي به نـام تغييـرات سرسـام آور:

مديران همواره با تغيير سرو كار داشته اند، اما امروز مسئله زمان اجراي تغييرمطرح است در زمان كنوني تغيير به صورت فعاليت دائمي و مستمر درآمده است. كاركنان بايد نوآوري هاي روزمره داشته باشند و پيوسته باز آموزي شوند.

در گذشته كاركنان احساس امنيت شغلي مي كردند، ولي هم اكنون افراد براي مدت نسبتاً كوتاهي مي توانند در كار خود انجام وظيفه نمايند. مديران بايد بياموزند كه چگونه انعطاف پذير شوند و در امور پيش بيني نشده چگونه واكنش مناسب نشان دهند و چگونه در برابر پديده تغيير مقاومت كنند و به بهترين شكل با آن سازش نمايند.

اسلاید 12 :

كـم شـدن وفـاداري كاركنـان:

سازمان ها با رويارويي با پديده رقابت جهاني و مشاهده برخوردهاي ناجوانمردانه چون بلعيده شدن سازمان هاي ضعيف توسط سازمان هاي قدرتمند دست از سياست هاي گذشته برداشته و امنيت شغلي، سابقه خدمت و پاداش هاي مناسبي را كه به كاركنان قديمي خود مي دادند، كاهش دادند. اين مسئله باعث كاهش وفاداري كاركنان شده است. مديران بايد بياموزند كه چگونه موجب افزايش انگيزه كاركنان شوند تا آنان نسبت به سازمان احساس وفاداري و تعهد بيشتري نمايند و در عين حال سازمان نيز در صحنه رقابت جهاني باقي بماند.

اسلاید 13 :

نيـروي كـار دوگانـه (مضاعـف):

امروزه نيروي كار با الگوي دوگانه وجود دارد كه در آن كاركنان بايد كارهايي با مهارت پايين انجام دهند و حقوق نسبتاً پاييني بگيرند يا كارهاي با مهارت بالا انجام دهند و حقوق متوسط دريافت كنند. در گذشته بيشتر سازمان ها در بخش توليد كاركناني با مهارت بالا داشتند. ولي هم اكنون به نظر مي رسد كه افراد با مهارت پايين و حقوق اندك بايد استخدام شوند. مسئله اينجاست كه مدير چگونه مي تواند موجب انگيزش افرادي شود كه حقوق پاييني دارند و فرصتي نيز براي ارتقاي مقام و رسيدن به دستمزد بيشتر ندارند. آيا مي توان مشاغل اين كاركنان را طرح ريزي مجدد نمود يا حتي آنها را حذف كرد ؟

اسلاید 14 :

مبانـي رفتـار فـرد

رفتار سازماني را مطالعه سيستماتيك عمليات، اقدامات و نگرشهاي افراد سازمان تعريف مي كنيم. يعني مدارك و شواهد علمي را جايگزين قضاوت هاي شهودي مديران در رابطه با پديده هاي رفتار انساني مي نمائيم. بنابراين نياز به تجزيه و تحليل رفتار سازماني بصورت مرحله به مرحله داريم كه در مرحله اول سطح فردي و سپس گروه و سرانجام سازمان را مورد بررسي قرار مي دهيم. تا درك بيشتر و بهتري از سازمان داشته باشيم.
موضوع اين فصل مباني رفتار فرد مي باشد. همانطور كه در فصل اول گفته شد از رشته هاي علمي موثر در رفتار سازماني فقط روانشناسي در سطح فردي و بقيه در سطح گروه بود.

اسلاید 15 :

نگـرشAttitude:

ارزيابي درباره شي، فرد يا رويدادي، (چه مطلوب يا نامطلوب) نگرش را تشكيل مي دهد مثلا جمله «من كارم را دوست دارم» نگرش فرد درباره كارش مي باشد. يك شخص در مورد هزاران شي مي تواند نگرش داشته باشد كه در رفتار سازماني فقط نگرشهاي رضايت شغلي، كار را معرف خود دانستن(ميزاني كه شخص كار خود را مي شناسد و در آن مشاركت مي نمايد) و تعهد سازماني (شاخص وفاداري فرد به سازمان مي باشد) مورد بررسي قرار مي گيرد

اسلاید 16 :

1-1) رضایت شغلی منظور از رضايت شغلي، نگرش كاركنان در مورد كار مي باشد كه نگرش مثبت بمعناي رضايت شغلي بالا و نگرش منفي به معناي رضايت شغلي پائين مي باشد و بطور كلي منظور از نگرش كاركنان همان رضايت شغلي مي باشد.

1-1-1) عوامل تعيين كننده رضايت شغلي:

جهت بررسي رضايت شغلي، بهتر است عواملي كه منجر به رضايت شغلي بالا مي گردد را بشناسم:

1-گيرايي كار
2-پاداش بر اساس عدل و مساوات
3-در شرايط كاري حمايت از فرد
4-همكاران

اسلاید 17 :

1) گیرایی کار:

شغلهايي كه فرصت ارتقا به كارمندان بدهد و كارمندان در نحوه انجام وظايف خود آزادي عمل داشته باشند و در برابر كارهاي درست، پاداش مناسبي دريافت كنند شغل برايشان گيرا بوده و احساس لذت به آنها خواهد داد.

2) پاداش براساس عدل و مساوات:
اگر سيستم پرداخت حقوق و سيستم ارتقاء بر اساس مهارت باشد كاركنان احساس رضايت خواهند نمود.

3) حمايت فرد:
اگر محيط كار سالم، بي خطر،آرام و تميز و بدون هيچ خدشه اي باشد كاركنان احساس رضايت خواهند داشت.

4) همکاران:
داشتن همكاران صميمي نيازهاي اجتماعي كاركنان را تامين مي كند و منجر به افزايش رضايت شغلي مي گردد.

اسلاید 18 :

1-4) رابطـه نگـرش و رفتـار:

در گذشته چنين مي پنداشتند كه نگرش و رفتار رابطه علي با هم دارند يعني نگرش فرد تعيين كننده كارهايي است كه انجام مي دهد. اما در سالهاي اخير اين رابطه كه به اسم A-B ناميده مي شود چنين بيان مي كند كه بين اين دو رابطه اي وجود نداشته يا در صورت وجود بسيار كم اهميت هست. چون فشارهاي اجتماعي افراد را وادار مي كند بگونه اي مغاير با نگرش خود رفتار كند.

2) شخصیـت personality
شخصيت مجموعه اي از ويژگيهاي رواني دو سويه است كه بدان طريق افراد را طبقه بندي مي كنيم. كه با اين ويژگيها مي توان رفتار فرد را در موقعيتهاي خاص پيش بيني كرد اما اين ويژگيها براي درك رفتار فرد در سازمان چندان روشن نيست.

اسلاید 19 :

بدين منظور شاخصهايي براي شناخت تهيه شده است.شامل: خوددارمتجاوزکم هوشبا هوشاحساساتیپایدارسلطه پذیرسلطه گر

2-1) شاخص مايرز-بريگز:

از هر فرد 100 سوال شخصيتي پرسيده مي شود كه فرد درباره نوع احساسي كه در يك وضع خاص قرار مي گيرد به سوالات پاسخ داده و با بررسي پاسخها، ويژگيهاي فرد مشخص مي گردد. با تركيب اين ويژگيها، پنج ويژگي شخصيتي اصلي را به قرار ذيل معرفي مي كنند.

2-1-1) برونگرا: افرادي هستند كه پيوسته ابراز نظر مي كنند.
2-1-2) سازشكار: اين افراد داراي روح همكاري،قابل اعتماد و از نظر فطرت خوب هستند.
2-1-3) با وجدان: اين افراد مسئوليت پذير، وابسته و هدفگرا مي باشند.
2-1-4) از نظر احساسات با ثبات: اين افراد آرام و علاقه مند، در برابر تنش احساس امنيت مي كنند.
2-1-5) با آغوش باز تجربه مي آموزند: اين افراد خيال پرداز بوده و از نظر احساسات هنرگرا و اهل تعقل و تفكر مي باشند.

اسلاید 20 :

كساني كه برونگرا، احساساتي، اهل تفكر و انديشيدن باشند در گروهي قرار مي گيرند كه ما آنها را اصول گرا ميناميم.

2-2) سايـر ويژگي هـاي شخصيتـي:
پنج ويژگي شخصيتي فرعي را نيز برشمرده اند كه مي توان بدان وسيله رفتار فرد را در سازمان پيش بيني و توجيه كرد كه عبارتند از:
كانون كنترل - خودكامگي – ماكياولي گري- سازش با عوامل محيطي – خطر پذيري

2-1-1) کانـون کنتـرل( locus of control)
افراد خودكامه بر اين باورند كه بايد در سازمان اختلاف طبقاتي و قدرت وجود داشته باشد كه خصوصيات اين افراد بقرار ذيل مي باشد.

2-2-2-1) بسیار دقیق هستند.
2-2-2-2) در مورد دیگران قضاوت می کنند.
2-2-2-3) نسبت به مقامات بالاتر احساس كوچكي مي كنند.
2-2-2-4) به چیزی اعتماد ندارند.
2-2-2-6) در برابر پدیده تغییر به شدت مقاومت می کنند.
اين افراد در كارهايي كه لازم است قواعد و قوانين بطور كامل رعايت گردد موفق بوده و خوب از عهده آن بر ميآيند.