بخشی از مقاله
مقدمه:
برای درمان بعضی از سلولهای بدخیم سرطانی از اشعه ایکس وگاما ، تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو ورادیوایزوتوپها استفاده میشود که کلیه این تشعشعات وذرات، همگی دارای خاصیت یون سازی بوده ومقدار معینی انرژی هنگام عبورشان از ماده یا سلول به ماده یا سلول مورد نظر منتقل میشوند که مقدارانرژی انتقال یافته از نظر بیولوژیکی نقش بسیارحساسی در انهدام سلول ها دارد.[1] اتاقک های یونش ، وسایل عملی واستاندارد برای دزیمتری باریکه های فوتون والکترون در پرتودرمانی به شمار می روند. بر این اساس ، دستورالعمل هایی توسط نهادهای ملی وبین المللی ، در زمینه نحوه استفاده از اتاقک های یونش مناسب برای تعیین دز جذبی باریکه های الکترون وفوتون تدوین شده است. تولید باریکه های ایکس مرجع شامل انتخاب ولتاژ ، انتخاب فیلتر اضافی مناسب ، تعیین کیفیت باریکه در نقطه کالیبراسیون میشود. انتخاب ولتاژ وفیلتر اضافی اصولا براساس استاندارد ها صورت میگیرد . فیلتر اضافی عبارت است از ضخامتی از یک یا چند فلز معین است که در مسیر پرتو قرار گرفته وبا توجه به ولتاژ انتخاب شده ،باریکه
1316
ایکس با کیفیت مشخص را تولید میکند. کیفیت باریکه ایکس را با کمیتی به نام لایه نیم مقدار HVL 1 می-سنجند.
در هرنوعی از اتاقک یونش ، باید عایق هایی با مقاومت بالا بین دوالکترود فراهم شود واین به علت جریان های یونیزاسیون فوق العاده کوچک (از مرتبه پیکوآمپر و یا کمتر) می باشد .بنابراین جریان نشتی از میان این عایقها باید بسیار ناچیز وکمتر از یک درصد جریان اصلی باشد که که حدودا مقاومت عایق باید بزرگتر از
1016 در نظر گرفته شود. جریان نشتی عایق در صورتی که زیاد باشد باجریانهای یونیزاسیون اصلی جمع شده وسبب خطا در سیگنال بدست امده از اتاقک میگردد.[1]
روش کار:
در داخل کشور ساخت آشکارساز اتاقک یونش گازی با حجم 30cc برای اولین بار توسط نگارنده انجام شده وقبل از آن تحقیقی در این زمینه انجام نشده است. قبل از این تحقیق به منظور استفاده درمراکز رادیوتراپی وهمچنین سازمان انرژی اتمی از آشکارسازهای ساخته شده توسط کشورهای خارجی استفاده میشد.
از آنجا که برای ساختاین نوع آشکارساز، نمونه از پیش ساخته شده ای در داخل کشور وجود نداشت و امکان بازکردن نمونه های خارجی نیز مقدور نبود، بنابر این فرایند تحقیق را وارونه کرده وازتابش پرتو به منظور مطالعه ساختارداخلی این آشکارساز استفاده شد . همانطور که درشکل 1 دیده می شود، یک آشکارساز اتاقک یونش نمونه خارجی را در معرض پرتو X قرار داده و با استفاده از دستگاه رادیوگرافی دیجیتال ساخته شده در مرکز دزیمتری و مونیتورینگ پرتوهای سازمان انرژی اتمی کرج از آن تصویر تهیه شد. بدین منظورپرتو X با انرژی های متفاوت را به آشکارساز اتاقک یونش تاباندیم واز آن عکس های متفاوتی تهیه شد که یکی از عکسهای با وضوح بالاتر در شکل 1مشاهده می شود. جدول1 توضیحات کلی در مورد این آشکارساز وکاربرد آن وهمچنین چند متغیر مهم در مورد آشکارساز معرفی شده است که از جمله اینها میتوان به حجم اسمی و همچنین
کمیت های اندازه گیری توسط آشکارساز را نام برد .
1-Half Value Layer
1317
حجم اسمی درواقع فضای موثر بین دو الکترود مرکزی و الکترود داخلی آشکارساز می باشد که فرایند یونش گازها در این منطقه اتفاق می افتد. در هنگام ساخت مطابق نقشه طراحی شده دقت بسیار بالایی صورت گرفته شد تا حجم ساخته شده داخلی بین الکترود ها بطور دقیق همین مقدار 30cc باشد.
