بخشی از مقاله
پاتوفيزيولوژي
از لحاظ آناتومي در معده 4 ناحيه قابل تشخيص مي‌باشد. کارديا (Cardia) در محل اتصال به مري، فوندوس (fudus) يا طاق معده، تنه معده (Body) و پيلور (Pylorus) يا باب‌المعده که در محل اتصال معده به دوازدهه قرار دارد. حجم معده در حدود 1.5 - 1 ليتر مي‌باشد که در برخي افراد تا 4 ليتر هم افزايش مي‌يابد. مخاط معده داراي چينهايي طولي است که صاف شدن اين چين‌ها به انبساط معده کمک مي‌کند.
هنگامي که غذا بلعيده مي‌شود، از راه مري داخل معده مي‌شود و براي مدتي در آنجا باقي مي‌ماند. غذا از زماني که در معده است در معرض فعل و انفعالات فيزيکي و شيميايي هضم کننده‌هاي معده از جمله حرکات معده و اسيد و آنزيمها قرار مي‌گيرد. هنگامي که محتويات معده به صورت يک مايع نسبتا غليظ درآمد، غذا وارددوازدهه مي‌شود.
ديواره معده
مشخصات بافت شناسي لايه‌هاي چهارگانه ديواره معده به شرح زير مي‌باشد.
طبقه مخاطي
سلولهاي پوششي مخاط معده از نوع منشوري ساده است که با فرو رفتن در عمق آستر، چاله‌هاي معدي را بوجود مي‌آورند. ترشحات غدد گاستريک به عمق اين چاله‌ها تخليه و سپس به سطح معده مي‌رسد. سلولهاي پوششي مخاط موکوس خنثي ترشح مي‌کند. موکوس مترشحه بوسيله سلولهاي پوششي لايه ضخيمي را در سطح سلولها تشکيل داده و آنها را از اثرات اسيد معده محافظت مي‌کند.
آستر مخاط
بافت همبند شلي است حاوي الياف کلاژن و رتيکولر، سلولهاي لنفاوي و رشته‌هاي عضلاني صاف منشعب از عضلات مخاطي. غدد لوله‌اي ساده يا منشعب معدي نيز در آستر قرار دارند. عضلات مخاطي، عمقيترين لايه مخاط مي‌باشند که از عضلات صاف حلقوي در داخل و عضلات صاف طولي در خارج تشکيل شده‌اند.
طبقه زير مخاط
در معده بافت همبند فيبر و الاستيکي است شبيه لايه زير مخاط ساير نواحي لوله گوارش که با پيشروي در زير طبقه مخاطي باعث پيدايش چينهاي طولي مي‌شود.
طبقه عضلاني
در معده متفاوت از ساير قسمت هاي لوله گوارش بوده و از سه لايه عضلاني به صورت مورب در داخل، حلقوي در وسط و طولي در خارج تشکيل شده است. عضلات حلقوي در ناحيه پيلور ضخيم شده و اسفنکتر پيلوريک را بوجود مي‌آورد. سطح خارجي معده توسط سروز يا به عبارت ديگر، لايه احشايي صفاق پوشيده شده است.
غدد معدي
غدد معدي در نايحه کارديا و پيلور از نوع موکوسي هستند که ترشحات خود را به عمق چاله‌ها مي‌ريزند. علاوه بر سلولهاي موکوسي، تعدادي سلول متمايز نشده و سلولهاي APUD ترشح کننده گاسترين نيز در ديواره اين غدد ديده مي‌شود. قسمت نزديک به چاله را گردن غده، انتهاي نزديک به عضلات مخاطي را قاعده و حد فاصل اين دو ناحيه را تنه غده مي‌نامند. سلولهاي مختلفي که در قسمتهاي سه‌گانه غدد معدي يافت مي‌شوند، عمل ترشح مواد و آنزيمهاي مختلف را براي هضم مواد غذايي را انجام مي‌دهند.
انواع سلولهاي موجود در غده‌هاي معده
سلولهاي موکوس گردن
سلولهايي هستند با شکل نامنظم که در حد فاصل سلولهاي جداري يا مرز نشين فشرده شده‌اند و با رنگ‌آميزي به سختي از سلولهاي اصلي قابل تشخيص هستند. موکوس مترشحه از اين سلولها اسيدي است و از موکوس مترشحه از سلولهاي سطحي که خنثي مي‌باشد، متفاوت است.
سلولهاي متمايز نشده
اين سلولها به عنوان سلولهاي ريشه‌اي در اثر تکثير و تمايز همه سلولهاي پوششي معده شامل سلولهاي موکوسي، جداري، انترو اندوکرين و اصلي را جايگزين ميکنند. فعاليت اين سلولها در ضمن آسيبهاي اپيتليال افزايش يافته و به التيام سريع زخم کمک مي‌کند. در شرايط عادي سلولهاي پوششي معده هر 4 - 3 روز تجديدمي‌گردند.
سلولهاي اصلي
اين سلولها در تنه و قاعده غدد يافت مي‌شوند. اين سلولها داراي سيتوپلاسم بازوفيل بوده و داراي شبکه آندوپلاسمي خشن هستند که مشخصه سلولهاي پروتئين ساز است. اين سلولها، آنزيمهاي پپسين (براي تجزيه پروتئينها) ليپاز ( براي تجزيه چربيها و (رنين (براي انعقاد شير) را سنتز و ترشح ميکنند.
سلولهاي کناري يا مرز نشين
سلولهاي اسيدوفيل هستند که در تمام قسمتهاي غدد معدي يافت مي‌شوند. اين سلولها حاوي تعداد زيادي ميتوکندري هستند. سطح سلولها داراي فرورفتگي عميق و حاوي ميکرويليهاي بلند هستند. سلولهاي کناري مسئول ترشح اسيد معده هستند. ميزان ترشح اسيد معده توسط اعصاب کولينرژيک، هورمون گاسترين و هيستامين تحريک مي‌گردد. اين سلولها فاکتور داخلي معده را ترشح ميکنند که باعث جذب ويتامين B12 مي‌شود. در صورت عدم ترشح اين فاکتور، جذب ويتامين B12 مختل شده و سنتز هموگلوبين صورت نمي‌گيرد و يک نوع کم خوني بوجود مي‌آيد.
سلولهاي انترو اندوکرين
ترشحات اين سلولها از سطح قاعده‌اي به رگهاي خوني منتقل مي‌شود. اين سلولها در فوندوس معده، سروتونين را براي تحريک عضلات جدار معده و روده و در پيلور، گاسترين را براي تحريک ترشح سلولهاي کناري ترشح ميکنند.
اعمال و وظايف معده
معده ارگاني است براي تجمع و هضم اوليه مواد غذايي خورده شده. مواد غذايي در معده 4 - 3 ساعت توقف کرده و با ترشحات معده که پس از خوردن غذا به يک ليتر مي‌رسد، مخلوط شده و کيموس ناميده مي‌شود. ضمن تشکيل کيموس معدي، اسفنکتر کارديا مانع از برگشت محتويات معده به مري مي‌شود. پس از آماده شدن کيموس معدي، تحت تاثير PH اسيدي آن اسفنکتر پيلوريک باز شده و موجب تخليه محتويات معده به دوازدهه مي‌گردد. به علت اسيدي بودن محتويات معده بروز زخمهاي مخاطي در دوازدهه شايع است. از ديگر وظايف معده ترشح آنزيمهاي گوارشي، اسيد معده و فاکتور ضد کم خوني است.
بيماريهاي معده
زخم معده
به معني آسيب سلولهاي پوششي معده است که اسيد معده از آن طريق به بافتهاي عمقي نفوذ کرده و باعث زخم شدن معده مي‌شود. يکي از علايم زخم معده، وجود خون در مدفوع است. يکي از راههاي درمان زخم معده، برداشتن قسمت آسيب ديده معده است.
التهاب يا تورم معده
به التهاب معده، گاستريت هم گفته مي‌شود. التهاب ممکن است در اثر مسموميت بوجود بيايد. علايم التهاب معده، دل درد، استفراغ و اسهال و گاهي تب است.
مبارزه با سرطان
تشخيص بيماري سرطان در منطقه معده يك تشخيص ديسكو پاتولوژي است بايد تمام مواردي كه علائمي را از بيماري هاي مهم در قسمت فوقاني گوارششان مورد ترديد است مورد آندوسكوپي قرار بگيرند با آندوسكوپ هاي فيبرو اپتيك اين سرويس خوشبختانه در مراكز مختلف درماني در كشور ما فراهم است متخصصين محترم گوارش به سهولت اين اقدام را انجام مي‌دهند. آندوسكوپي فيبرو اپتيك شرايط را براي رؤيت مستقيم ضايعات در طول قسمت فوقاني دستگاه گوارش فراهم مي كند و از ضايعات احتمالي كه اكثر اين ضايعات از مخاط سرچشمه مي‌گيرند بيوبسي به عمل مي آيد بيوبسي در مطالعات ديسكو پاتولوژي بررسي مي شود و به هر حال ممكن است در يك گروه محدودي از بيماران تشخيص سرطان به طريق ديسكو پاتولوژي داده شود.
در كشور ژاپن كه بروز اين سرطان خيلي، خيلي ريت بالايي داشته سيستم هاي اسكرينينگ وسيعي را براي جامعه شان در نظر گرفتند از جمله اينكه افراد را در يك سنين خاصي آندوسكوپي مي كنند يا از طريق ملاحظه و معاينه شيره معده در بخش آسيب‌شناسي از طريق سيتولوژي شيره معده آسپيريشن موادي كه در داخل معده است يا نمونه برداري كه با بورس هاي خاص انجام مي دهند تومورها را در مراحل ابتدايي كشف مي كنند و خوب به خصوص در ژاپن در
پيشرفت هاي خيلي زيادي هم در مورد درمان مراحل اوليه اين ضايعه وجود دارد حتي لازم نيست در آن كشور معده را كامل بردارند در بسياري از موارد بعد از اينكه مطمئن شدند تومور فقط در مخاط است در مراحل ابتدايي و دست اندازي به بافت زيري نكرده مي توانند با برداشتن بخش عمده و بزرگي از مخاط معده كل ضايعه را بردارند كه اين كار را مي‌توانند از طريق آندوسكوپ هم مي شود انجام داد نيوكوزكتومي به آن مي‌گويند و در اين كار واقعاً ژاپني ها پيشرفت كردند كه خوب يك چند نفر هم از متخصصين كشور ما رفتند و اين كار را ياد گرفتند اگر بشود ضايعات را در مراحل ابتدايي پيدا كرد يعني آن شيوه اسكرينينگ را ما براي جامعه در جاهايي كه پر خطر است و فراوان است اين تومور بتوانيم انجام دهيم مي شود آن شيوه هاي درماني را هم برايش در نظر گرفت.
نمك طعام و سرطان معده
خوردن مداوم غذاهاي شور ممكن است خطر ابتلا به سرطان معده را دو برابر كند.
تحقيقات درباره عادات غذايي، آشاميدني و سيگار كشيدن كه طي 11 سال روي 40 هزار نفر در ژاپن انجام شده، باعث شده است كه شركت هاي توليدكننده مواد غذايي در انگليس به شدت از مقدار نمك غذاهاي خود كم كنند.
مطالعات بيشتري درباره خطر نمك در مورد افزايش فشار خون، بيماري قلبي يا سكته مغزي در جريان است. در ژاپن مصرف غذاهاي شور و دودي بسيار رايج است. مصرف كم نمك هم خطرناك است.
اما افزايش سرطان مربوط به كساني است كه روزي 12 تا 15 گرم نمك مي خورند.
سرطان معده چهارمين سرطان رايج در جهان است اما دومين سرطان كشنده در ژاپن است كه هر سال حدود 776 هزار ژاپني را مي كشد.
در انگليس اين سرطان ششمين سرطان كشنده است و سالي ده هزار نفر را مي كشد و فقط 11 تا12 درصد آنان تا مدتي از خطر آن مي رهند.
پنجاه سال پيش اين سرطان بزرگترين سرطان كشنده در انگليس بود كه متعادل‌تر شدن در حجم غذايي و بهبود بهداشت را عامل اين كاهش مي دانند.
علاوه بر مصرف تك مطالعات ما نشان مي دهد كه كشيدن سيگار و مصرف كم ميوه و سبزي خطر سرطان معده را مخصوصا در مردان افزايش مي دهد.
مصرف آهن و خطر بروز سرطان معده و حلق
مصرف آهن خطر بروز سرطان معده و حلق را افزايش مي‌دهد تهران، خبرگزاري جمهوري اسلامي ۸۴/۰۹/۲۲ علمي. پزشكي. سرطان.
مصرف مقادير زياد آهن غذايي با افزايش خطر ابتلا به سرطان معده و حلق مرتبط شناخته شده است، اما اين خطر با افزايش مصرف روي كاهش مي‌يابد.
به گزارش خبرگزاري رويترز هلث از نيويورك، دكتر ديويد ياكوبس از دانشگه مينه سوتا در مينياپوليس و همكارانش نتايج تحقيق بر روي ۳۴هزار زن يائسه ۵۵تا ۶۹ساله را بررسي كردند.
اين زنان به مدت ۱۶سال پيگيري شدند. در اين مدت ۷۵مورد سرطان دستگاه گوارشي فوقاني ( ۵۲مورد سرطان معده و ۲۳مورد سرطان حلق ) گزارش شد. اين محققان بين مصرف آهن و خطر ابتلا به سرطان دستگاه گوارشي فوقاني ارتباطي را كشف كردند. اما بين مصرف روي و احتمال ابتلا به اين نوع سرطان يك ارتباط معكوس مشاهده شد.
اين زنان براساس ميزان مصرف آهن غذايي خود به دو گروه تقسيم شدند.
عوامل خطرساز شامل سن، مصرف كالري، استعمال دخانيات و مصرف الكل در بروز اين نوع سرطان نيز مورد توجه قرار گرفت.
افزايش خطر ابتلا به سرطان دستگاه گوارشسي فوقاني در كساني كه كمترين مصرف آهن غذايي را داشتند صفر و در كساني كه بيشترين مصرف آهن غذايي را داشتند ۳برابر افزايش نشان مي‌داد. اين ارتباط در مورد مصرف روي برعكس بود يعني بيشترين مصرف روي با ۱۳درصد كاهش خطر ابتلا به اين نوع سرطان مرتبط بود.
اين نتايج حتي با درنظر گرفتن ديگر عوامل خطر مانند شاخص جرم بدن، فعاليت بدني، درماني جايگزيني هورموني، مصرف مولتي ويتامين، و مصرف چربي اشباع شده، رتينول، ويتامين سي، ويتامين‌اي تغييري نكرد.
تحقيقات جديد و قبلي نشان مي‌دهد دو عنصر روي و آهن هر دو در بروز سرطان در دستگاه گوارشي نقش مهمي دارند.
نتايج اين مطالعه در شماره ماه نوامبر مجله "Journal of Cancer "Internationalمنتشر شده است.
مصرف سير و کاهش سرطان معده و روده
محققان معتقدند که مصرف سير باعث کاهش سرطان معده و روده در مصرف کنندگان مي شود بنابراين خوردن مقدار کمي سير در هفته حتي به صورت پخته شده در غذاها مي تواند براي حفظ سلامتي بدن مفيد واقع شود. به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر تحقيقات نشان مي دهد که ترکيبات مفيد سير مي تواند از تشکيل مواد سرطان زا در بدن جلوگيري کند که اين اثر بخشي بر روي معده و روده بيشتر است.
بر اساس اين گزارش، نتايج پژوهش هاي انجام شده نشان مي دهد، کساني که به طور مرتب از سير استفاده مي کنند کمتر به سرطان معده و روده بزرگ مبتلا مي شوند.
بر اساس اين تحقيقات، مصرف 5 تا 18 گرم سير معادل 2 تا 5 حبه کوچک از سير خام يا پخته در هفته¬براي پيشگيري از سرطان موثر است. همچنين مصرف سير براي سلامت قلب نيز مفيد است چون ترکيبات موجود در سير مي تواند ميزان کلسترول خون بويژه کلسترول بد را کاهش داده و ترکيابت آن از لخته شدن خون در شريان ها جلوگيري مي کند بنابراين خطر بروز سکته هاي قلبي را به ميزان زيادي در مصرف کنندگان آن کاهش مي دهد. نتايج اين تحقيق مصرف سير تازه بهترين راه استفاده از ترکيبات مفيد اين گياه محسوب مي شود.
سرطان معده
معده يکي از اعضاي موجود در شکم و بخشي از دستگاه گوارش مي باشد و مانند هر کدام از اعضاي ديگر مستعد ابتلا به سرطان مي باشد.
پس از اينکه غذا جويده و بلعيده شد از طريق لوله اي به نام مري از دهان وارد معده مي شود. معده عضوي کيسه مانند و داراي ۵ قسمت مختلف مي باشد که ترشحات مختلفي براي هضم اوليه غذا ترشح مي کنند. سرطان در هر کدام از اين مناطق پنجگانه ممکن است شروع شود و گاهي علائم و ميزان بهبودي برحسب محل ابتلا تفاوت مي کند.
ديواره معده از پنج لايه تشکيل شده است. داخلي ترين لايه که حائز اهميت خاص مي باشد لايه مخاطي ناميده مي شود و اکثر سرطانهاي معده نيز از اين قسمت شروع مي شود. چه سرطان به بافتهاي زيرين نفوذ نمايد احتمال بهبودي کاهش مي يابد.
سرطان معده در طي ساليان و با آرامي رشد مي کند ولي قبل از اينکه سرطان به‌معناي واقعي ايجاد شود، تغييراتي در لايه هاي معده ايجاد مي شود. اين تغييرات اوليه بندرت علائم ايجاد ميکنند و تشخيص داده نمي شوند.
