بخشی از مقاله
بیماری MS
ام اس چيست؟
بيماري مالتيپل اسكلروزيس (Multiple Selerosis) يا تصلب متعدد كه به اختصار به آن ام اس (MS) گفته مي شود. يك بيماري مزمن دستگاه اعصاب مركزي (يعني مغز و نخاع) مي باشد. در حال حاضر در حدود دو ميليون نفر در سرتاسر دنيا دچار اين بيماري مي باشند كه حدود سيصد هزار نفر از آنها در ايالات متحده آمريكا زندگي مي كنند.
بحث هاي زيادي در اين زمينه وجود دارد كه آيا بيماري ام اس در تمام طول تاريخ، بشر را گرفتار مي ساخته است يا فقط از حدود 200 سال پيش براي انسانها مشكل ساز شده است. اگر چه مداركي از تاريخ باستان وجود دارد كه علايمي از بيماري اي مشابه بيماري ام اس را توصيف مي كند، اما پزشكان مطمئن نيستند كه آن چيزي كه توصيف شده است، ام اس مي باشد يا يك بيماري ديگري كه در بعضي ويژگيها مشابه ام اس مي باشد.
خواه بيماري ام اس از چند هزار سال پيش وجود داشته است و يا اينكه در چند قرن اخير ايجاد شده باشد، تا سال 1835 ميلادي هنوز بطور رسمي توصيف نشده بود. تاريخدانها اولين توصيف علايم باليني ام اس را در كتابي كه توسط دكتر ژان كروويليه (Jean Cruveilhier) استاد دانشكده پزشكي پاريس در فرانسه نوشته شده است، پيدا كرده اند. دكتر ژان كروويليه در اين كتاب در مود چندين بيمار دچار ضعف پيشرونده، فلج دستها و پاها، اختلال در بينايي، اسپاسم يا گرفتگي عضلات و چند علامت ديگر توضيح داده است. همچنين بيان كرده است كه در معاينه و بررسي نخاع اين افراد، مناطقي خاكستري از بافت اسكار (جاي زخم) ديده مي شود كه او آنها را لكه يا نقطه ناميد. دكتر ژان كروويليه اين بيماري را "فلج بر اثر تحليل و از بين رفتن رشته هاي خاكستري نخاع" توصيف نمود.
الگوهاي علايم بيماري
از آنجايي كه بيماران مبتلا به ام اس مي توانند داراي درجات مختلفي از علايم و مشكلات جسمي، روحي و رواني باشند، پزشكان به اين بيماري بايد بصورت الگوهايي كه ايجاد مي كند نگاه كنند و نه اين كه با ديدن يك علامت خاص، تشخيص ام اس را براي بيمار بدهند.
هيچ آزمايش خاصي وجود ندارد كه تنها با انجام آن بتوان به تشخيص بيماري ام اس رسيد. يك پزشك عمومي وقتي مشكوك شود كه بيمارش ممكن است به بيماري ام اس دچار شده باشد معمولاً او را به يك متخصص اعصاب ارجاع مي دهد. متخصص اعصاب در برخورد با اين بيماران، ابتدا شروع به ارزيابي وضعيت و علايم آنها در طي مدت زمان مشخصي مي نمايد. با مشاهده بروز بعضي از علايم بيماري و انجام آزمايشهايي براي رد كردن ساير بيماريها، متخصص مغز و اعصاب قادر خواهد بود كه تشخيص بيماري ام اس را بدهد. اين الگوهاي بيماري شامل دو حمله عصبي مجزا كه حداقل يك ماه از هم فاصله داشته باشند و يا اينكه يك سري از حملات پيشرونده كه در طي شش ماه ايجاد مي شوند، مي باشد. براي تشخيص ام اس همچنين لازم است با انجام آزمايشهايي مشخص گردد كه بيش زا يك منطقه در سيستم عصبي مركزي وجود دارد كه ميلين آن آسيب ديده است (ايجاد پلاك).
با وجود چنين معيارهاي تشخيصي، چند ماه و يا حتي چندين سال لازم است تا پزشك بتواند تشخيص بيماري ام اس را در يك فرد بدهد. بعضي از علايم بيماري خيلي به آهستگي پيشرفت مي كنند و حملات بعضي از بيماران نيز به فواصل خيلي طولاني از يكديگر ايجاد مي شود. براي مثال خانم نانسي كه 36 سال سن دارد ابتدا متوجه شد كه يك چشمش تار شده است. او به چشم پزشك مراجعه نمود اما چشم پزشك هيچ مشكلي را در چشمهاي او پيدا نكرد و به همين دليل او را نزد يك متخصص مغز و اعصاب فرستاد. متخصص مغز و اعصاب نيز با انجام آزمايشاتي هيچگونه مشكلي را پيدا نكرد. بعد از مدتي چشم خانم نانسي دوباره وضعيت طبيعي خود را به دست آورد و بهبود يافت اما يكسال بعد دچار دردي پاي چپش شد. دوباره به متخصص مغز و اعصاب مراجعه كرد و اين بار نيز هيچ مشكلي يافت نشد. با اين حال، وقتي بعد از مدتي دست راست او دچار سوزش و گزگز شد، پزشك براي او تقاضاي انجام آزمايشهايي را نمود و مشخص شد كه او دچار پلاكهاي عصبي است و در نتيجه به تشخيص بيماري ام اس رسيدند.
شرح بيماري
اسكلروز متعدد (اِم. اِس) يك اختلال مزمن درگيركننده بسياري از عملكردهاي دستگاه عصبي. يك سوم بيماران داراي بيماري خفيف و غيرپيشرونده هستند. در يك سوم ديگر بيماري پيشرفت آهسته‌اي دارد و در يك سوم باقيمانده پيشرفت بيماري سريع است. اين بيماري بزرگسالان جوان (سنين 40-20 سال) از هر دو جنس را مبتلا مي‌سازد ولي در خانم‌ها شايع‌تر است.
علايم شايع
مراحل زودرس:
اختلالات چشمي مبهم نظير تاري ديد يا دوبيني متناوب
ضعف؛ اختلال در راه رفتن يا حفظ تعادل
اختلال حسي مبهم يا كرختي و گزگز كردن
مراحل ديررس:
ضعف قابل توجه؛ لرزش
مشكلات تكلم
بي‌اختياري مدفوع يا ادرار
نوسانات خلقي زياد
ناتواني جنسي در مردان نوع علايم بين بيماران مختلف بسيار متفاوت است. گاهي علايم بيماران به اشتباه به مشكلات روحي يا عصبي نسبت داده مي‌شود.
علل
علل آن ناشناخته است. تحقيقات در اين باره حاكي از آن است كه مولتيپل اسكلروز (ام. اس) ممكن است ناشي از يك اختلال خودايمني يا يك ويروس داراي فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري آهسته باشد. لكه‌هايي از ماده سفيد در مغز و نخاع تخريب شده و نمي‌توانند تحريكات عصبي طبيعي را منتقل كنند.
عوارض افزايش‌دهنده خطر
كودكان و نوجوانان رشد يافته در آب‌وهواي سرد. مهاجرت بعدي به به منطقه‌اي با آب‌وهواي گرم در جلوگيري از بروز بيماري مؤثر نيست.
وجود سابقه خانوادگي اين بيماري
پيشگيري
در حال حاضر قابل پيشگيري نيست ولي دوره‌هاي عود بيماري با درمان كوتاه مي‌شود. از عفونت كه موجب عود بيماري مي‌شود پيشگيري كنيد.
عواقب مورد انتظار
گاهي بهبود خودبه‌خود رخ مي‌دهد. ولي در بيشتر موارد، ام. اس غيرقابل علاج است. علايم آن قابل تسكين يا كنترل است، و اين بيماري اغلب براي ماه‌ها تا سال‌ها پايدار باقي مي‌ماند. به طور شايع بيماران تا 30-20 سال پس از بروز بيماري زنده مي‌مانند.
تحقيقات علمي درباره علل و درمان اين بيماري ادامه دارد و اين اميد وجود دارد كه درمان‌هايي مؤثرتر و نهايتاً علايج‌بخش عرضه گردند.
عوارض احتمالي
عفونت‌هاي مجاري ادرار ناشي از اختلالات دفع مدفوع يا ادرار
زخم‌هاي فشاري ناشي از بستري طولاني مدت
يبوست ناشي از عدم تحرك
درمان
اصولي كلي
آزمون خاصي براي تشخيص اين بيماري وجود ندارد. بررسي‌هاي تشخيصي ممكن است شامل سي‌تي اسكن، ام‌آرآي، پاسخ فراخوانده بينايي (پاسخ الكتريكي نسبت به تحريك يك دستگاه حسي)، آزمايش مايع نخاع و معاينه فيزيكي باشد.
اين بيماري درمان اختصاصي ندارد. فروكش بيماري خودبه‌خود رخ داده و ارزيابي ميزان موفقيت درمان را مشكل مي‌سازد.
حمايت‌هاي روحي رواني. تشويق و اطمينان دادن به بيماران جهت كمك به جلوگيري از پيدايش نااميدي به درمان ضروري است.
براي ادراره يك زندگي طبيعي تا حدامكان تلاش كنيد ولي خود را خسته نكيند.
از محيط‌هاي گرم، حتي از دوش آب داغ گرفتن، اجتناب كنيد. گرما مي‌تواند به طور موقت علايم را تشديد كند.
از ماساژ مكرر نواحي درگير استفاده كنيد. اين كار به پيشگيري از ايجاد جمع‌شدگي عضلات كمك مي‌كند.
از استرس بپرهيزيد زيرا ممكن است علايم را بدتر كند.
گذاشتن سوند ادرار توسط خود بيمار در موارد تخليه ناكامل مثانه
برخي درمانگران طبي غيرمتعهد درمان‌هاي اثبات نشده بي‌ارزشي را ارايه مي‌دهند. قبل از صرف هزينه خود بابت اين درمان‌ها با گروه پزشكي خود در مورد درمان‌هاي غيرمعمول اين بيماري مشورت كنيد.
بستري كردن بيماران يا مراقبت از آنها در آسايشگاه‌هاي بيماران بسته به شدت بيماري ممكن است لازم باشد.
داروها
داروهاي كورتوني در طي دوره‌هاي عود بيماري يا تشديد علايم.
سيكلوفسفاميد به مهار واكنش مضّر دستگاه ايمني كمك مي‌كند.
شل‌كننده‌هاي عضلاني براي كنترل گرفتگي عضلات
اينترفرون و ساير درمان‌ها در دست بررسي قرار دارند. درمان‌هاي جديدي ممكن است به زودي عرضه گردند.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
يك برنامه منظم از تمرين‌هاي فيزيكي و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي ذهني ضروري است. درمان فيزيكي و بازتواني عضلاني با وسايل مكانيكي (استفاده از بريس، عصا يا واكر) براي غلبه بر معلوليتهاي فيزيكي توصيه مي‌گردد.
دوره‌هاي منظم استراحت را برنامه‌ريزي كنيد.
در صورت امكان فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري جنبي خود را ادامه دهيد. مشاوره با متخصص مربوط در اين‌باره ممكن است سودمند باشد.
رژيم غذايي
از يك رژيم غذايي عادي متعادل شده، و البته پر فيبر براي پيشگيري از يبوست، استفاده كنيد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم اِم اِس باشيد.
بروز موارد زير در طي درمان:
ـ اختلالات بلع يا تنفس
ـ تشديد ناگهاني ضعف
ـ تب و لرز، يا ساير علايم عفونت
عموما دو گروه از اشخاص دچار اين بيماري ( MS ) مي شوند:
۱ـ گروه اول:
اين نوع افراد عموما اشخاصي هستند فوق العاده حساس, زودرنج و عصبي و با كمترين ناملايمات از حالت عادي خارج شده و تعادل خود را از دست مي دهند و ساعت ها فكر خود را مشغول كرده و به خود و ديگران پيله مي كنند.
۱ـ گروه دوم:
افرادي هستند كه از نظر ژنتيك داراي طبع سردي بوده و مدام از غذاهاي سردي بخش (غذاهائي با pH اسيدي) به حد وفور استفاده مي كنند و علاقه زيادي به خوردن ترشي, سركه, تمبر هندي, ماست, قره قورت و امثالهم دارند.
حال اين دو گروه افراد را مورد بررسي و مطالعه دقيق قرار مي دهيم تا علت هاي اين بيماري دقيقا مشخص شود و سپس به درمان اين بيماري لاعلاج و يا صعب العلاج از نظر علم پزشكي روز (مدرن) كه شناخته شده نيست مي پردازيم, تا شما عزيزان متوجه شويد كه اين بيماري غير قابل علاج از نظر پزشكي، در واقع علاج پذير بوده و مي توان آن را به لطف خداوند درمان كرد.
البته هر چه سريعتر شناخته شود به همان نسبت به درمان سريعتر جواب مي دهد و شخص از اين گرفتاري نجات پيدا مي كند.
متاسفانه علم پزشكي روز در دنياي مدرن امروزي فقط و فقط درمان را در دارو مي بيند و بس! خصوصا علم پزشكي در كشور عزيز ما ايران چشم به دست پزشكان غرب خصوصا دكتران دارو ساز غرب دوخته و منتظرند كه چه زماني آنان اعلام كنند كه داروي فلان بيماري كشف و ساخته شد و پزشكان ايران از آن استفاده نمايند.
در اينجا سوالي پيش مي آيد كه آيا اين امكان وجود ندارد كه بيماريها را بدون استفاده از دارو درمان كرد؟
چرا پزشكان محترم به جاي اينكه وقت با ارزش خود را صرف كشف و ساختن دارو نمايند اين وقت را صرف تشخيص و كشف علت بيماري ها نمي كنند؟
در حقيقت بيماري علت نيست كه مي خواهيم با دارو از بين ببريم بلكه معلول است اگر علت را كشف كرديم و آن را از بين برديم معلول نيز از بين خواهد رفت يعني بيماري ديگر مفهومي ندارد و مسلماً با اين روش بيماري براحتي از بين خواهد رفت.
تصویر سلول عصبی در بیماری ام.اس
کنترل و سرکوب بيماري MS
داروهاي متداول مصرفي در ام اس:
در درمان اين بيماري از چند سري دارو استفاده مي‌شود، اگر چه هنوز هيچ‌کدام موفق به درمان قطعي نشده‌اند، ولي در کُند کردن روند بيماري موثر بوده و به فرد مبتلا کمک مي‌کند تا با علائم و مشکلات بيماري راحت‌تر کنار بيايد.
کورتيکواستروييدها و اينترفرون‌ها(بتااينترفرون) از جمله داروهايي هستند که در مراحل حاد بيماري و براي به تاخير انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شديدتر، گاهي از داروهاي شيمي درماني نيز استفاده مي‌شود.
روش‌هاي درماني مکمل:
به غير از دارو درماني، از روش‌ها و راه کارهاي ديگري نيز جهت کمک به درمان "ام اس" استفاده مي‌شود. يکي از اين روش‌ها فيزيوتراپي صحيح و موثر است که بايد حتما توسط افراد متخصص در اين زمينه، صورت گيرد تا عضلات بيمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بيماري به دست آورند.
از آنجايي که استرس‌ها و فشارهاي عصبي در ايجاد و عود بيماري تاثيرگذار هستند، براي کنترل علائم و کمک به بهبود شرايط بيمار، استفاده از مشاوره‌هاي روان شناسي به جهت پيشگيري از افسردگي، اضطراب و ساير اختلالات رواني در افراد مبتلا، بسيار موثر مي‌باشد.
کار درماني يکي ديگر از روش‌هاي کمک‌کننده در بهبود وضعيت بيمار است. به وسيله کاردرماني به بيمار آموزش داده مي‌شود که علي‌رغم مشکلات و ناتواني‌هايي ايجاد شده، بتواند تا حد ممکن کارهاي روزمره خود را انجام دهد.
آيا پيروي از يک برنامه غذايي مناسب و متعادل به کنترل علائم بيماري کمک مي‌کند؟
در حال حاضر هيچ رژيم غذايي مشخص براي درمان "ام اس" وجود ندارد، ولي مسلما رعايت يک الگوي غذايي کامل و متعادل براي کمک به وضعيت اين بيماران حائز اهميت است.
شواهد علمي موجود نشان مي‌دهد که راديکال‌هاي آزاد که در ايجاد بسياري از بيماريها(مانند بيماريهاي قلب و عروق، سرطان‌ها، ديابت و...) موثر هستند، در بروز اين بيماري نيز بي‌تاثير نمي‌باشند. به همين دليل شايد دريافت آنتي اکسيدان‌ها با مقدار و دفعات مصرف مشخص، در کنترل علائم "ام اس" موثر باشد. آنتي اکسيدان‌ها مانند ويتامين‌هاي C، E، بتاکاروتن و ماده معدني سلنيوم، مانند يک سپر دفاعي، بدن را تا حدود زيادي از حمله راديکال‌هاي آزاد حفظ مي‌کنند. دريافت اين ترکيبات بايد زير نظر متخصصين صورت گيرد.
از آنجايي که علائم عصبي مربوط به کمبود ويتامين B12 تا حدودي به علائم ام اس شبيه است (مانند سوزن سوزن شدن دستها و پاها، عدم تعادل و خستگي مفرط)، محققين بر اين تصور هستند که شايد کمبود اين ويتامين نيز در تخريب غلاف ميلين نقش داشته باشد. به همين سبب در بيماران مبتلا به ام اس بهتر است که ذخاير ويتامين B12 بدن مورد بررسي قرار گيرد و در صورت لزوم از مکمل خوراکي يا تزريقي آن استفاده گردد.
گاهي دريافت مکمل ويتامين‌هاي گروه B (مانند B6، نياسين، تيامين و اسيد فوليک) مي‌تواند به فروکش کردن علائم بيماري کمک کند.
ميزان انرژي مورد نياز روزانه بايد با توجه به شرايط و وضعيت بيمار، در نظر گرفته مي شود تا موجب اضافه وزن و چاقي نشود. همچنين توصيه مي‌شود که انرژي مورد نياز، از مواد غذايي گروه‌هاي اصلي غذايي، تامين گردد.
الگوي چربي‌هاي مصرفي نيز در بيماران مبتلا به ام اس اهميت دارد. مطالعات علمي نشان مي‌دهند که کاهش دريافت چربي‌هاي اشباع(کمتر از 10درصد انرژي کل روزانه) و افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري موجود در ماهي‌هاي چرب يا روغن هاي گياهي مانند سويا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان و يا استفاده از مکمل‌هاي آنها(مکمل‌هاي امگا- 3) در کاهش و پيشگيري از تشديد علائم بيماري موثر مي‌باشد.
در اين رابطه توصيه مي‌شود که:
- مصرف انواع گوشت‌هاي چرب، کره، سس‌هاي چرب، لبنيات پرچربي، پنير، روغن‌هاي نباتي جامد و... محدود گردد.
- مصرف روغن زيتون ، روغن سويا ، کانولا، آفتاب گردان و ساير روغن‌هاي مايع غني از اسيدهاي چرب ضروري توصيه مي‌شود.
- استفاده از انواع مغزها(مانند گردو، فندق، بادام درختي و پسته) و دانه‌هاي روغني(مانند کنجد، برزک، تخم کتان و...) به صورت تازه در برنامه غذايي اين بيماران به جهت افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري، مفيد مي‌باشد.
- استفاده از انواع جوانه به ويژه جوانه يونجه(در زمان شروع جوانه زدن) مفيد است.
- از انواع ماهي به ويژه ماهي ساردين، سالمون، ماهي تن و ساير ماهي‌هاي داراي چربي‌هاي امگا-3 به شکل پخته(غير سرخ کرده) استفاده شود.
- مصرف انواع ميوه و سبزي‌هاي تازه، غلات کامل و حبوبات ، هم براي تامين مواد مغذي مورد نياز و هم به لحاظ دريافت کافي فيبر غذايي به جهت فعال کردن روده‌ها و کمک به اجابت مزاج ضروري است.
- نوشيدن آب کافي در طي روز براي پيشگيري از يبوست و کاهش خطر عفونت‌هاي مثانه در بيماران توصيه مي‌شود. فقط به خاطر داشته باشيم که اغلب اين بيماران کنترل ادرار ضعيفي دارند، بهتر است که مصرف آب مورد نياز در طول روز تقسيم شده و پيش از خواب آب کمتري نوشيده شود.
- با توجه به اين که در اين بيماران از داروهاي کورتيکواستروييدي استفاده مي‌شود، بهتر است که دريافت نمک کنترل شده باشد، براي بهبود طعم و مزه غذا مي‌توان از ساير چاشني‌ها مانند آب ليموترش استفاده کرد.
- در شرايطي که بيمار مشکل بلع غذا داشته باشد، بهتر است که رژيم غذايي به شکل مايع غليظ يا نرم آماده گردد.
- گاهي وجود حساسيت‌هاي غذايي در تشديد علائم بيماري موثر است. چنان چه در بيمار سابقه حساسيت‌هاي غذايي وجود دارد، براي پيشگيري از عود علائم "ام اس"، بايد به کمک يک رژيم حذفي(مشابه کاري که در کنترل و درمان آلرژي‌هاي غذايي صورت مي‌گيرد) مواد غذايي حساسيت‌زا شناسايي شده و از برنامه غذايي بيمار خارج گردد.
شکلات، قهوه، نوشابه، بادام‌زميني، تخم‌مرغ، شير، گوجه‌فرنگي، مخمر، نان گندم، مواد غذايي حاوي انواع افزودني‌ها و رنگ‌هاي شيميايي و... اغلب در افراد مستعد، حساسيت‌زا هستند.
- بهتر است که مصرف غذاهاي بسيار شيرين، کيک‌ها و شيريني‌هاي تر، بيسکويت‌ها، آب‌نبات و شکلات محدود باشد.
نکاتي که بايد بيمار مبتلا به ام اس به آن توجه کند:
- بيمار نبايد دچار استرس، اضطراب، فشارهاي روحي و جسمي باشد.
- به وزن خود توجه کند و دچار اضافه وزن يا چاقي نشود.
- بيمار مي‌تواند يک پياده روي يا نرمش سبک روزانه و يا شنا در آب به شکل ملايم داشته باشد، ولي دقت داشته باشد که ورزشي که باعث بالا رفتن دماي بدن شود و يا سونا ممنوع است.
- حمام آب داغ براي بيمار مناسب نيست.
- هر گونه کار يا فعاليتي که سبب بالا رفتن درجه حرارت بدن شود، هدايت عصبي را دچار اختلال مي‌کند.
- نوشيدن آب کافي(2 تا 3 ليتر در روز) به بيماران توصيه مي‌شود.
- داشتن خواب آرام و کافي براي آن ها مفيد است.
- پيروي از برنامه غذايي مناسب و متعادل طبق موارد و توصيه‌هاي بيان شده در بالا ضروري است.
تغذيه و بيماري MS
براي درك اينكه چگونه تغذيه نقش اساسي در MS ايفا مي كند ضروري است كه فرآيند اوليه بيماري را درك كنيم.بيشتر موارد MSمربوط به سيستم خود ايمني (Autoimmune System)است به اين معني كه سيستم ايمني فرد به بدن حمله مي شود.در بيماري MS گلبولهاي سفيدسيستم ايمني به بافت پوشش دهنده اطراف سلول هاي عصبي در سيستم عصبي مركزي ميلين حمله كرده و موجب تخريب آنها مي شود ادامه نابودي ميلين باعث معلوليتهاي گوناگوني مي گردد.تحقيقات گسترده نشان مي دهد كه 3 عامل باعث حمله سيستم ايمني به ميلين ها و تخريب آنها مي گردد:
1- استعداد ژنتيكي (Genetic Susceptibility)
به نظر مي رسد كه حدود 5% از افراد اروپاي شمالي حامل ژنهايي هستند كه آنها را نسبت به بيماري MS آسيب پذير مي سازد و ديگر افراد از آسيب پذيري كمتر بر خوردارند.
2- عوامل فعال كننده سيستم ايمني (Immune activators)
ورودپروتئين خارجي به بدن باعث فعال شدن سيستم ايمني بدن مي شود.بيماري هاي خود ايمني عمدتا توسط پروتئينهاي بيگانه كه ساختار مولكولي آن ها شبيه به پروتئين هاي درون بدن است ايجاد مي شود.زماني كه سلولهاي ايمني چنين پروتئين هاي بيگانه اي فعال شوند به طور اشتباهي سلولهاي مشابه خودي نير حمله مي كنند در بيماري MS پروتئين هاي بيگانه از پروتئين هاي ميلين در سيستم عصبي مركزي تقليد كرده باعث حمله بدن به پروتئين هاي خودي مي شوند.
3-بازدارندگان ايمني (Immune Suppessants)
به نظر مي رسد فعاليت عليه يك يا چند پرو تئين خودي توسط سيستم ايمني در بسياري از افراد به دنبال يك بيماري عفوني آغاز مي شود به همين دليل است كه سيستم ايمني قبل از آوردن هر گونه خسارت قابل توجهي به بدن واكنش هاي خود ايمني را توسط گسترش سيستم مانع و جلوگيري (System of shuting down) ايجاد مي نمايد.
افراد مبتلا به MS به دليل نقص هاي متعدد دفاعي بدن داراي يك مكانيزم ناقص بازدارنده ايمني هستند كه باعث مي شود واكنش هاي خود ايمني در آن ها از كنترل خارج و به سيستم عصبي مركز آن ها خسارت وارد آورد.
عوامل تغذيه اينقش عمده اي در بيماري MS به عهده دارند هم از نظر ايجاد نقص در سيستم ايجاد مانع و هم از نظر تجمع پروتئين هاي بيگانه كه باعث فعال سازي سيستم ايمني عليه سيستم مركزي مي شوند.
بنابر اين كليد استفاده از تغذيه براي افراد MS به اين قرار است:
1- افزايش جذب مواد مغذي به منظور كمك به جلوگيري از واكنش خود ايمني
2- خود داري از مصرف غذا هايي كه باعث فعال سازي سيستم خود ايمني عليه سيستم دفاعي خودي و تكرار واكنش هاي خود ايمني مي شوند.
3- جلوگيري از واكنش هاي خود ايمني
دو نوع ماده ي موثر وجود دارد كه به طور قابل توجهي مانع حمله سيستم اسمني به دستگاه عصبي مركزي مي شوند.اينها ويتامين(D) و(امگا3) از اسيدهاي چرب ضروري مي باشند تعجب ندارد كه بدانيم با كمبود اين موارد روبرو هستيم و بخصوص در افراد مبتلا به MS اين كمبود قابل ملاحظه تر است.با افزايش مصرف اين مواد بيمار به جلوگيري از واكنشهاي خود ايمني بدن كمك مي كند.تحقيقات نشان داده كه مصرف روزانه 4 تا 5 هزار واحد براي عملكرد مطلوب مورد نياز است.منبع اصلي ويتامين ِ نور آفتاب است در اماكني كه به لحاظ جغرافيايي دستيابي به نور آفتاب كم است افراد با مصرف غذاهاي مناسب مي بايد اين كمبود را جبران نمايند.از آنجاييكه به تعداد كمي از غذاها ويتامين ِ تركيبي افزوده مي شود واين مقدار نيزبراي مصرف روزانه كافي نيستبنابر اين به منظور اطمينان از دريافت كافي اين ويتامين يك بيمار مبتلا به MS روزانه بايد4000 واحد ويتامين Dكه در تمام داروخانه ها به طور ارزان و سهل قابل تهيه است مصروف نمايد چنين مقداري خيلي بي خطر و خيلي پايينتر از سطح سمي مي باشد اسيدهاي چرب به مقدار اساسي فقط در چند نوع غذا يافت مي شود.بهترين منبع اسيدهاي چرب ماهي هاي سالمون(Salmon) و ماكارل (Macherel) هستند بنابر اين بسيار مناسب است كه افراد MSمصرف 3 بار ماهي در هفته را در برنامه غذائي خود قرار دهند مصرف روغن ماهي سالمون نيز راه بسيار خوبي براي تامين اين ماده است.بزرك(Flax) نيز يكي از دانه هاي گياهي است كه حاوي امگا 3(EFA) فراوان مي باشد و مصرف يك قاشق غذا خوري از روغن آن به طور روزانه براي تامين احتياج بدن مفيد است.روغن بزرك را مي توان از داروخانه هاي گياهي تهيه نمود.
اجتناب از فعال كننده هاي ايمني
عوامل بيماري زا مثل شرايط ايجاد كننده بيماريهاي مختلف عفوني و غيره عامل فعال شدن سيستم ايمني عليه دستگاه خودي مي باشند.
از ديگر عوامل اصلي پروتئين هاي بيگانه كه قدرت فعال كردن سيستم ايمني عليه سيستم خودي دارند غذاهاي مصرفي روزانه هستند. مطالعات نشان داده است كه غذاهايي كه بيشترين قدرت ايجاد واكنش هاي ايمني را دارند عبارتند از:لبنيات، نشاسته،غلات(گندم،جو،گندم،چاودار،يولاف)باقالي ها،ترشي و ادويه جات بنابر اين افراد مبتلا به MSبايد در خوردن هر چيزي كه شامل اين مواد هستند احتياط نمايند.
همچنين بعضي از چربي هاي خوراكي مي توانند در فعال سازي ايمني اثر گذار باشند،مانند:چربي هاي اشباع شده(چربي حيواني) و اسيدهاي چرب امگا(روغن سبزيجات)
افراد مبتلا به MSبايد از روغن كه از روغن هاي تك اشباع شده است و روغن ماهي در ر»يم غذايي خود استفاده نمايند تا احتياجات روزانه ي آنها تامين شود.
براي كاهش جذب چربي هاي اشباع شده بايد از گوشت قرمز اجتناب كرده واحتياجات پروتئين بدن بايد با گوشت ماهي و مرغ(بدون پوست)تأ مين شود.
خلاصه مطالب
براي كنترل بيماري MSوكند كردن روند پيشرفت و متوقف نمودن بيماري،تغييرات تغذيه اي بسيار موثر هستند.بنابر اين توصيه مي گردد كه در برنامه غذائي خود به موارد زير توجه فرمايند:
1-مصرف روزانه 4000 واحد ويتامين D
2-مصرف هفته اي 3 بار گوشت ماهي و قرص هاي روغن بزرك
3-عدم استفاده از لبنيات،باقالي ها،ترشي و ادويه جات
4-.خودداري از مصرف گوشت قرمز وكاهش مصرف چربي هاي اشباع شده
5-مصرف روغن زيتون براي تأمين احتياجات چربي بدن
6- استفاده از گوشت ماهي و مرغ (بدون پوست) به منظور تأمين احتياجات چربي بدن
7-اجتناب از هر گونه مواد غذايي حساسيت زا كه توسط آزمايش خون و يا عكس العمل بدن مشخص شده است.
8-مصرف سبزيجات و ميوه هاي تازه فصل براي ارتقاء بخشيدن سلامتي و بهبود سيستم هاي مختلف بدن.اين رژيم غذايي توأم با مصرف هر گونه داروي MSقابل اجرا مي باشد.
نكته مهم قابل توجه:
در اعمال رژيم غذائي مناسب با پزشك متخصص خود مشورت داشته باشيد.موارد فوق الذكر توسط بسياري از پژوهشگران و متخصصين درمان MS توصيه گرديده است و بدون ترديد مورد تأئيد پزشك شما هم قرار خواهد گرفت.هماهنگي با ايشان صرفا به منظور تنظيم يك برنامه غذائي مناسب و سازگار با هم خواهد بود.
