بخشی از مقاله
استفاده ايمن از وسايل و تجهيزات كار
ستفاده ايمن از وسايل و تجهيزات كار
3-مقدمه
4- وسايل و تجهيزات كار چيست
4-1 براي كار چه چيزهايي نياز داريم
4-2 در استفاده از وسايل و تجهيزات چه ريسكهايي وجود دارد
5 : شناسايي ديسك
6 : آيا ما مي توانيم اين ريسكها را كاهش دهيم
؟
1-6 استفاده از وسايل مناسب و سالم براي كار
2-6 از ايمن بودن ماشين آلات و تجهيزات اطمينان حاصل كنيد
3-6 كرايه و امانت دادن وسايل و ابزار كار
7- حفاظ‌گذاري قسمتهاي خطرناك ماشينها
8- انتخاب صحيح كنترل كننده ها
9- استفاده ايمن از وسايل و تجهيزات متحرك
9-1 اطمينان حاصل نمائيد كه ماشين‌آلات و تجهيزات بصورت ايمن تعمير و نگهداري مي‌شوند .
10- نگهداري و تعميرات را بصورت ايمن انجام دهي
11- تعليم و آموزش كارگران
12- چه اقدامات انضباطي در حين فعاليتها بايستي انجام شود
12-1 نردبانها
12-2 ماشينهاي مته
13- ليفتراكها
15- انتشارات HSE
16- اطلاعات بيشتر
مقـدمه
هر ساله، تعدادي حوادث در زمينه استفاده از تجهيزات و وسايل من جمله ماشين آلات رخ مي دهد. تعدادي از اين حوادث جدي و تعدادي نيز حتي مرگ‌آور بوده است.
اين نشريه با ارائه مثالهاي ساده و نظريات عملي خود مي‌كوشد تا بفهماند چطور شما مي‌توانيد ريسك و خطرات كار با اين تجهيزات را كاهش و يا حتي حذف نمائيد. و اين مسئله تمام كارخانه‌ها و مشاغل را پوشش مي دهد. و البته اينكار بطور عمده براي اين است كه التزامي براي استفاده از وسايل و تجهيزات كار ايجاد نمايد و مشخص كند كه چطور از اين وسايل استفاده كنند اگر شما يك كارگر مدير يا سرپرست هستيد و يا وسايل را براي استفاده، كرايه يا امانت مي دهيد اين نشريه به شما كمك خواهد كرد كه چطور احتمال وقوع حوادث را كاهش دهيد.
حوادث نه تنها باعث آسيب و صدمه به انسان مي شوند بلكه از نظر مادي نيز زيانها و لطما
ت جانبي خواهد داشت براي مثال از دست رفتن ساعت كاري بعلت حادثه، آموزش حين بروز حادثه به پرسنل – حق بيمه – جريمه ها و اتلاف وقت مدير كه صرف اين كار مي شود جزء زيانهاي مستقيم و غيرمستقيم اين حوادث محسوب مي شود. بوسيله استفاده ايمن، تعمير و نگهداري خوب تجهيزات و وسايل آموزش كافي شما مي توانيد از بروز حوادث، پيشگيري و همچنين هزينه هاي مالي جانبي را كاهش دهيد .
اين نشريه به جزئياتي كه در قانون وجود دارد اشاره نمي كند اما اطلاعاتي عملي مهمي را به شما ارائه مي دهد كه چه بايستي انجام دهيد. براي مثال در بعضي عمليات، شما اطلاعات بيشتري نياز خواهيد داشت. اگر مي خواهيد دستگاهي بسازيد يا تغيير و تحولي در دستگاه بدهيد و يا قطعه بر روي آن نصب كنيد (مثلاً در خط توليد) شما احتمالاً نياز به مشاوره با يك مهندس خوب را خواهيد داشت كه از استانداردها آگاه باشد اگر شما اطلاعات بيشتري در زمينه قانون يا ديگر انتشارات خواستيد كه راهنمايي هاي بيشتري در زمينه انتخاب، معيارهاي حفاظتي و استفاده ايمن از انواع ويژه ماشين‌آلات يا ديگر تجهيزات و وسايل كار را در اختيارتان قرار دهد به بخش انتشارات HSE مراجعه كنيد .
تجهيزات و وسايل كار چيستند
تجهيزات و وسايل كار: به هر وسيله اي كه توسط كارگر در حين كار استفاده شود ابزار و وسايل كار گفته مي شود.
ماشين آلات از قبيل اره‌برقي، ماشينهاي مته – ماشينهاي درو، تراكتورها، كاميونهاي خاكروب
و ديگر دستگاههاي برقي
ابزارآلات دستي از قبيل پيچ گوشتي – كارد – اره‌دستي و ساطور
وسايل حمل و نقل از قبيل ليفتراكها – بالابرها – تسمه نقاله ها – ريسمانها
ديگر وسايل از قبيل نردبانها و دستگاههاي تصفيه آب تحت فشار
در حين كار چه اعمالي بايستي انجام داد
وسايل را دقيقاً چك كنيد و احتمال وجود ريسك در آن را بررسي كنيد و اگر ريسكي وجود داشت احتمال وقوع آن را بررسي نمائيد.
براي پيشگيري يا كاهش اين ريسكها تدبيري بينديشيد كه چه كارهايي مي توان انجام داد.
تمام معيارها را چك كنيد كه آيا همه چيز برقرار است.
بينديشيد و در صورتيكه اقدامات ديگري نيز لازم بود آنها را انجام دهيد
پيگيري اطلاعات در اين زمينه مي تواند به تصميم گيري شما در اين خصوص كمك كند كه چه كار كنيد
در استفاده از وسايل و تجهيزات چه ريسكهايي وجود دارد
بعضي چيزها مي تواند باعث ايجاد ريسك شود براي مثال
استفاده از وسايل نامناسب براي انجام كار: براي مثال استفاده از نردبانهاي بجاي جايگاه كار. براي كار در ارتفاعات
نامتناسب بودن حفاظ دستگاهها، كه خود حفاظها با گيركردن – بريدن – فشردن و ..... مي تواند باعث بروز حادثه شود.
نامتناسب بودن كنترلها يا استفاده از كنترلهاي نامربوط، طوريكه اين وسايل نتوانند بصورت سريع و ايمن خاموش و يا بصورت اتفاقي روشن شوند
نگهداري نامناسب حفاظها، وسايل ايمني – كنترلها و غيره تا اينكه باعث شود ماشينها يا تجهيزات ناايمن شوند.
نداشتن اطلاعات كافي، تعليم و تربيت و آموزش لازمه براي استفاده بهينه از اين وسايل
نامتناسب بودن ساختار حفاظتي در برابر وسايلي كه احتمال حركت چرخشي وغلطكي دارند و كمربند ايمني براي كار بر روي دستگاهها كه در آنها ريسك خطر وجود دارد
نگهداري نامناسب وسايل و ابزار كار يا انجام ندادن بازرسي هاي منظم و آزمايشهاي لازم
فراهم ننمودن وسايل حفاظت فردي كه در بعضي دستگاهها مثل اره‌برقي – چاقو تيزكني و . . . . نياز است.
شناسايي ريسكهاي خطر
هنگاميكه كه براي شناسايي ريسكها اقدام مي‌كنيد به موارد زير توجه خاص داشته باشيد
همه كارهائيكه در آن از وسايل و ابزار كار استفاده مي كنيد و همچنين در كارهايي مثل تنظيم كردن – تعمير و نگهداري – جابجايي موانع و ......
كسي كه مي خواهد از ابزار كار استفاده كند. كارگر بي تجربه ، كارگران غيربومي، كارگران تازه كار – يا افراديكه محل كار آنها تغيير كرده و يا اينكه يكسري مشكلات ويژه‌اي در ضمن كار دارند براي مثال بعضي افراد استعداد حادثه پذيري بالايي دارند
جوانانيكه ممكن است تجربه واطلاعات كافي درموردوجودريسك وخطرات مربوط را ندارند
كارگرانيكه ممكن است از روي ناداني و يا بي‌دقتي كاري را انجام دهند يا اينكه دوست دارند كارها را هميشه غلط انجام دهند
و اينكه آيا حفاظها و وسايل ايمني، ضعيف طراحي شده اند و يا براي استفاده مناسب و راحت هستند و يا بسادگي از بين مي روند
(اين ها مي توانند عاملي براي احتمال صدمه ديدن كارگر باشند)
نوع نيروي كه استفاده مي شود. براي مثال نيروي برق، هيدروليكي – پنوماتيكي و يا هر نوع ديگر كه مي تواند ريسكهاي مربوط به خود را داشته باشند و هر كدام راههاي كنترلي مخصوص به خود را دارند.
جوانانيكه ممكن است تجربه و اطلاعات كافي در مورد وجود ريسك و خطرات مربوط را ندارند
كارگرانيكه ممكن است از روي ناداني و يا بي‌دقتي كاري را انجام دهند يا اينكه دوست دارند كارها را هميشه غلط انجام دهند
و اينكه آيا حفاظها و وسايل ايمني، ضعيف طراحي شده اند و يا براي استفاده مناسب و راحت هستند و يا بسادگي از بين مي روند
(اين ها مي توانند عاملي براي احتمال صدمه ديدن كارگر باشند)
نوع نيروي كه استفاده مي شود. براي مثال نيروي برق، هيدروليكي – پنوماتيكي و يا هر نوع ديگر كه مي تواند ريسكهاي مربوط به خود را داشته باشند و هر كدام راههاي كنترلي مخصوص به خود را دارند.
براي كاهش ريسكها چه مي توان انجام داد
- استفاده از وسايل مناسب هر شغل
علت اتفاق بسياري از حوادث اين است كه كارگران براي كاري كه انجام مي دهند وسايل مناسبي را انتخاب نمي كنند.
كنترل ريسك دستگاهها و اغلب وسايل در حين طراحي در اولويت قرار دارد پس اول مطمئن شويد كه وسايل يا ماشين آلات مناسبي در اختيار داريد
- از ايمن بودن دستگاهها اطمينان حاصل نمائيد.
بايستي اول كنترل كنيد كه ماشين براي كار آماده و مناسب است شما به اين فكر كنيد كه اين ماشين كجا و چطور استفاده خواهد شد همه ماشينها بايستي داراي مشخصات زير باشند.
علامت CE :
تنها به مشخصه CE اعتماد نكنيد كه ايمن بودن دستگاه را ضمانت كرده است آن فقط يك ادعا مي باشد كه شركت سازنده در زمينه ايمن بودن وسيله و توليدات خود كرده است. شما بايستي خودتان ايمني آنرا چك كنيد.
مشخصات دستگاه را با مشخصه CE كه بر روي دستگاه نصب شده مطابقت دهيد
اگر شما فكر مي كنيد ماشين‌‌‌آلاتي كه خريده شده است ايمن نيستند از آنها استفاده ننمائيد. با شركت سازنده تماس بگيريد نگراني تان را با آنها در ميان بگذاريد اگر آنها كمك مفيدي به شما نكردند با دفتر HSE تماس بگيريد. (Health safety Eguipment )
كرايه و يا امانت دادن وسايل و تجهيزات كار
اگر شما وسايل كارتان را به كسي امانت مي دهيد در اين خصوص مسئول هستيد زيرا بايستي آن وسيله ايمني لازم براي استفاده كننده را داشته باشد بايستي همچنين تلاش كنيد تا دستگاههاي مورد نياز متناسب با كار باشد و روش استفاده از آنرا براي استفاده كننده مشخص نمائيد. مسئوليت استفاده ايمن از وسايل بعهده شخصي است كه آنرا كرايه يا امانت مي دهد.
حفاظ گذاري قسمتهاي خطرناك ماشين آلات
اغلب ريسكها با حفاظ‌گذاري قسمتهاي خطرناك و حادثه ساز ماشين‌آلات و تجهيزات كنترل مي شود. بياد داشته باشيد
تا جائيكه امكان دارد از حفاظهاي ثابت استفاده كنيد و آنها را با پيچ و مهره بطور صحيح در محل خود نصب كنيد طوريكه در جابجايي دستگاه و تجهيزات باعث كنده شدن و يا جدايي آن از دستگاه نشود.
اگر قسمتهايي از دستگاه وجود دارد كه كارگران بايد دائما به آن دسترسي داشته باشند و نصب يك حفاظ ثابت در آنجا غيرممكن است از حفاظهاي اينترلاك استفاده كنيد. اين كار شما را مطمئن مي سازد كه فقط درموقع بسته شدن حفاظها، دستگاه روشن خواهد شد. و هنگاميكه حفاظ را باز و آزاد نمائيد دستگاه متوقف خواهد شد.
در بعضي موارد مثلاً قيچي‌ها، بجاي استفاده از حفاظهاي اينترلاك يا ثابت مي توان از وسايلي مثل سيستم فتوالكتريك يا حفاظ هاي اتوماتيك استفاده نمود
حفاظها را چك نمائيد تا براي استفاده راحت و مناسب باشند و به آساني از كار نيفتند بعبارت ديگر ممكن است در آن نياز به اصلاحات و تغييرات باشد
جنس حفاظها نيز بسيار مهم است سعي كنيد از بهترين نوع باشد. حفاظ از جنس پلاستيكي ممكن است براي ديدن منطقه عملكرد خوب باشد ولي به آساني از بين برود. اگر حفاظ از نوع سيمي باشد بايستي مطمئن باشيد كه اندازه روزنه ها مناسب بوده تا دست به راحتي به منطقه خطر وارد نشود. بعضي حفاظها را مي توان همچنين براي پيشگيري از نشت و خروج گرد و غبار و سيالات مضر استفاده نمود
مطمئن شويد كه حفاظها در هنگام تميز كاري و تعميرات ماشين‌آلات مزاحمتي ايجاد نخواهند كرد.
جاهائيكه حفاظها نتوانند بصورت كامل ايمني لازم را فراهم كنند از وسايل ديگر
مثل قلابها- نگهدارنده ها و ميله و غيره ..... براي حركت دادن قطعه كار استفاده
نمائيد.
توجه: براي بعضي ماشين آلات از قبيل آنهائيكه در صنايع – نجاري – كشاورزي استفاده مي‌شوند راهنمايي بيشتر در بخش HSE وجود دارد كه در صورت نياز مي توانيد به سايت آن مراجعه كنيد. براي اينتر لاكها و ديگر وسايل كنترل ايمني نيز استانداردهاي سفت و سختي وجود دارد كه شما را قانع سازد. در صورتيكه قصد داريد دستگاهي را نصب كنيد ممكن است به مشاوره با يك مهندس متخصص نياز داشته باشيد كه در اين زمينه شما را راهنمايي كند.
انتخاب صحيح وسايل كار
بوسيله انتخاب دقيق وسايل و كنترلها براي ماشين‌آلات و تجهيزات مي توان بسياري از ريسكها را كاهش داد.
براي مثال:
كنترل كننده هاي دودستي كه در يك فاصله ايمني از منطقه خطر قرار مي‌گيرند.
مطمئن شويد كه دكمه هاي روشن وخاموش به آساني در دسترس قرار مي گيرند.
مطمئن شويد كه سوئيچ كنترلها داراي علامت مشخص مي باشند كه تعيين مي نمايند براي چه كاري هستند.
مطمئن شويد كه كنترل كننده هايي كه براي عمليات كار استفاده مي شوند طوري طراحي و جاسازي شده اند كه باعث عملكرد حادثه ساز دستگاه نخواهند شد. براي مثال پوشاندن دگمه‌ها و پدالهاي روشن كردن دستگاه
در سيستم اينترلاك نياز به يك سري پيشگيريهاي ايمني مي باشد تا به اوپراتورها و كارگران تعمير و نگاهداري اجازه داده نشود تا در هنگام روشن بودن دستگاه به منطقه خطر وارد شوند.
در بعضي جاها مي توان متوقف كننده هاي اضطراري با دسترسي آسان نصب نمود (بوپژه بر روي دستگاههاي بزرگ) بطوريكه در مواقع اضطراري سريعاً بتوان وارد عمل شد و دستگاه رامتوقف كرد.
