بخشی از مقاله
چگونگي تدوين استراتژي هاي طراحي ايمن کار در سيستم هاي مديريت HSE
چکيده
ايجاد و نگهداشت محيط هاي کاري ايمن ، طرح ها و سيستم هاي ايمن بخش مهـم از وظـايف کلـي مديريت سيستم ايمني ، بهداشت و محيط زيست است . طرح ايمن کار فرايند ارزيابي است که سيـستم هاي مديريت HSE را مورد ارزيابي قرار مي دهد و مسير توجه به سـمت بهبـود مـستمر را هـدايت و رهبري مي کند. هدف از اين مقاله ارائه مدلي براي طراحي ايمن کار در نظام HSE است . طرح ايمن کار از پنج عنصر تشکيل شده که هر يک از آنها استانداردها و معيارهـايي دارنـد کـه عملکـرد مـورد انتظار آن عنصر را بيان مي کند. پنج عنصر عبارتند از: تهعد مديريت ، برنامه ريزي، مشاوره ، مـديريت مخاطره ، آموزش . به هر يک از نشانگرها نمره اي از صفر تا ده با اسـتفاده از روش نـرخ بنـدي مـدرج داده مي شود و از ميانگين نمره ها ميزان کلي عملکرد هر يک از عناصر مشخص مي شـود. ميـزان بـر اساس درصد بيان مي گردد. ميزان ٩٠% يا بيشتر در پنج عنصر نشاندهنده اين است که سازمان به سمت بهترين عملکرد در مديريت HSE پيش مي رود. ميزان ٦٠% يـا بيـشتر در تمـامي پـنج عنـصر نـشان از رضايتبخشي سيستم مديريت HSE است . ميزان کمتر از ٦٠% در هر يـک از عناصـر بيـانگر آن اسـت که سيستم مديريت HSE نامناسب است .
کلمات کليدي : ايمن کار، HSE، نشانگر.
مقدمه
ايجاد طرح هاي ايمن کار عملکردها ي مديريت را در لزوم برقراري و نگهداشت محيط هاي کاري ايمن ارتقا مـي دهـد. ايجـاد و نگهداشت محيط هاي کاري ايمن ، طرح ها و سيستم هاي ايمن بخش مهم از وظايف کلي مديريت سيستم ايمني ، بهداشت و محيط زيست است . مديريت HSE موثر و نظامدار محيط کاري ايجاد مي کند که مخاطرات در آن کنترل شده ، کـارگران بـا مخـاطرات حرفه اي در مواجهه حداقل مي باشند، و خدمات و تجهيزات به نحو مطلوب و اثربخش و ايمن انجام مي گيرنـد. اگرچـه شناسـايي خطر، ارزيابي ريسک و پياده سازي اقدامات کنترلي ريسک اساس برنامه هاي مـديريت ايمنـي ، بهداشـت و محـيط زيـست اسـت ، مديريت HSE خوب تعهد مستدلي را از سوي مديريت ارشد سازمان در جهت برقراري اهداف ، برنامه ريـزي و اجـراء ، بـازخورد عملکردها و بهبود مستمر سيستم نشان داده است [١,٢]. طرح ايمن کار فرايند ارزيـابي اسـت کـه سيـستم هـاي مـديريت HSE را مورد ارزيابي قرار مي دهد و مسير توجه به سمت بهبود مستمر را هدايت و رهبري مي کند. طرح ايمن کـار بـراي مقايـسه عملکـرد سازمان در همان صنعت بکار مي رود و مي تواند بر روي بررسي منظمي روي پيشرفت کار تکرار شود. طرح ايمن کـار مـي توانـد براي فراهم نمودن اطلاعات در زمينه ايمني ، عمکردهاي مديريتي ، شناسايي قوت ها و ضعف ها سيـستم مـديريت ، وسـيله اي بـراي اندازه گيري عملکرد و کارايي ايمني بکار رود. طرح ايمن کار بهبود مستمر را در زمينه عملکرد ايمني به عنـوان بخـشي از بهتـرين رويکرد عملکردي مديريت ايمني ترغيب مي کند[١,٢,٣].
روش تحقيق
طرح ايمن کار از پنج عنصر تشکيل شده که هر يک از آنها استانداردها و معيارهايي دارد که عملکرد مورد انتظار آن عنصر را بيان
مي کند. پنج عنصر عبارتند از:
. تهعد مديريت
. برنامه ريزي
. مشاوره
. مديريت مخاطره
. آموزش
اين عناصر نشانگرهايي دارند که براي اندازه گيري حوزه اي که در آن ، به استانداردها دست يافته ايم ، مورد اسـتفاده قـرار مـي گيرد. پنجاه نشانگر يا شاخص براي پنج عنصر معرفي شده است . به هر يک از نشانگرها نمره اي از صـفر تـا ده بـ اسـتفاده از روش نرخ بندي مدرج داده مي شود و از ميانگين نمره ها ميزان کلي عملکرد هر يک از عناصر مشخص مي شود. ميزان بر اسـاس درصـد بيان مي شود. کمترين نمره عنصر تعيين مي کند که آيا عملکرد کلي عالي ، مطلـوب ، رضـايت بخـش يـا نامناسـب اسـت . محـدوده درصد زير ٦٠% براي عملکرد نامناسب ، ٦٠% يا بيشتر براي سطح عملکرد رضايتبخش ، ٧٥% يا بيشتر براي سطح عملکـرد مطلـوب و ٩٠% يا بيشتر براي سطح عملکرد عالي و شايان توجه است . جدول يـک عناصـر ايـن مـدل ، اسـتاندارد تعريـف شـده و نـشانگرهاي ارزيابي را نشان مي دهد[١,٢].
نتايج و بحث
الف - تعهد مديريت
مديريت به فرد يا گروهي در سازمان بر مي گردد که اختيار و مسوليت بـراي تـصميمات کليـدي دربـاره کـار سـازمان دارد. تعهـد مديريت جزء ضروري مورد نياز براي ايجاد محيط کار ايمن و سالم براي هر فرد، کارگر، پيمانکار و مشتري است . هرجـا مـديريت
HSE بطور جدي انجام مي گيرد مديريت خطي مشي ايمني، بهداشت و محيط زيـستي دارد کـه بـه موجـب آن ، آگـاهي و درک تعهد به مديريت HSE افزايش مي دهد، دست يابي به استانداردهاي عالي آسان مي شود، منجر به مشارکت افراد در فعاليـت هـاي مديريت ايمني و بهداشت مي شود، اهداف ايمني و بهداشت حرفه اي مـشخص مـي گيـرد، فعاليـت هـاي HSE بـه افـراد شايـسته واگذار مي شود و در نهايت منابع کافي براي دست يابي به اهداف اختصاص مي يابد. استاندارد و معيار اساسـي در تهعـد مـديريت اين است که تعهدي براي دست يابي به استانداردهاي عالي عملکرد ايمني، بهداشت و محيط زيست از طريق مديريت مـوثر HSE وجود دارد.
