بخشی از مقاله
گچ
مقدمه :
گچ از جمله مصالحي است كه در صنايع ساختمان سازي از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد و به علت ويژگي هايي كه دارد از زمانهاي قديم در امر ساختمان سازي مورد مصرف داشته است . در بسياري از ساختمانهاي قديمي مخصوصاً در دوران صفويه كه اغلب آنها در اصفهان موجود مي باشد گچ نقش مؤثري داشته و گچ بري هاي بسيار زيبايي از آن دوران باقي مانده است . گچ به علت خواص خود از اولين قدم درايجاد يك بنا كه پياده كردن حدود زمين مي باشد و با اصطلاح براي ريختن رنگ اطراف زمين مورد نياز مي باشد و همچنين تا آخرين مراحل بنا كه سفيد كاري و نصب سنگ است باز هم گچ مورد نياز است و حتي در نقاشي ساختمان هم از گچ استفاده مي نمايند .
منابع تهيه گچ :
گچ از پختن و آسياب كردن سنگ بدست مي آيد . سنگ گچ از گروه مصالح ساختماني كلسيم دار است كه بطور وفور در طبيعت يافت مي شودو تقريباً در تمام نقاط روي زمين وجود دارد و از لحاظ فراواني در طبيعت در رديف پنجم مي باشد . درايران هم تقريباً درتمام نفاط كشور مخصوصاً در كروير مركزي و اطراف تهران جاجرود ، آذربايجان يافت مي شود . سنگ گچ با
فرمول caso4,2H2o از سنگهاي ته نشستي است و به علت ميل تركيبي شديدي كه دارد بطور خالص يافت نمي شود . بيشتر به دو صورت تركيب با كربن و با اكسيدهاي آهن و خاك رس مي باشد . سنگ گچ يا بصورت سولفات كلسيم بدون آب بدست مي آيد كه به آن انيدريت مي گويند . سنگ گچ خالص بي رنگ است و سنگ گچ تركيب شده با كربن خاكستري و سنگ گچ تركيب شده با اكسيدهاي آهن بي رنگ ، زرد روشن و يا كبود و يا سرخ مي باشد كه برحسب نوع اكسيدهاي آهن اين رنگها متفاوت است .
كوره هاي گچ پزي :
1 ـ كوره هاي گچ پزي چاهي :
قديمي ترين نوع كوره هاي گچ پزي در ايران نوع چاهي است كه هم اكنون نيز در بسياري از شهرها متداول مي باشد . در اين نوع كوره ها كه مانند تنوره است سنگ گچ را مي پختند و آن را حرارت مي دهند تا سنگ گچ پخته شود . محصول اين كوره ها مرغوب نمي باشد .
2 ـ كوره هاي تاوه اي :
ابن نوع كوره ها كه داراي محصول يكنواخت مي باشد تشكيل شده است از يك سيني بزرگ كه سنگ آسياب شده در آن مي ريزند .
خواص گچ :
1 ـ زود گير بودن 2 ـ خاصيت ازدياد حجم
3 ـ مقاومت در برابر آتش سوزي 4 ـ آكوسيتيك بودن
5 ـ ارزان بودن 6 ـ خاصيت پلاستيكي گچ
7 ـ رنگ گچ 8 ـ رنگ پذيري گچ
ساختمان ملات گچ :
هر نوع ملاتي كه بخواهيم بسازيم بايد بعد از تعيين اجزاء تشكيل دهنده آن و مخلوط كردن آنها به آن اضافه كرده و دوباره ملات را مخلوط كنيم تا ملات يكنواخت گردد ولي براي ساختن ملات گچ و يا ملات گچ و خاك بايد دانه هاي گچ يا گچ و خاك را داخل آب بريزيم ، بدين طريق كه ابتدا مقدار كمي آب در استامبولي مي ريزيم آنگاه دانه هاي گچ و يا گچ و خاك راكه قبلاً به نسبت ضعيف مخلوط شده با دست درون آن مي پاشيم تا كليه دانه ها در مجاورت آب قرار گيرد . مقدار آبي كه يك كيلوگرم پودر گچ احتياج دارد تا ملات شود از لحاظ تئوري 2/0 ليتر است يعني تقريباً 20% وزن گچ .مصارف گچ :
گچ در ساختمان مصارف متعدد دارد از جمله ريختن رنگ ساختمان براي مشخص كردن اطراف زمين و پياده كردن نقشه ، ملات سازي ، گچ وخاك ، سفيدكاري وسنگ كاري كه درمورد اخير براي نگهداشتن سنگ بطور موقت در جاي خود تا ريختن ملات پشت آن مورد مصرف دارد و در صنايع سازي و ريخته گري براي قالب سازي مصرف مي شود و در كارهاي طبي براي شكسته بندي مورد نياز است .
خواص گچ :
گچ علاوه بردو خاصيت عمده كه يكي زود گيري و ديگري ازدياد حجم به هنگام سخت شدن است داراي خواص ديگري نيز مي باشد از جمله آنكه اكوستيك است و در آتش سوزي مقاوم مي باشد و ارزان و به فور يافت مي گردد وداراي رنگي سفيد و خوش آينه است .
انباركردن گچ :
اگرگچ بصورت فله اي در كارگاه موجود باشد بايد بلافاصله مصرف گردد زيرا همانطور كه قبلاً شرح داده شد گچ ميل تركيبي بالايي با آب دارد و حتي رطوبت هوا را جذب مي نمايد و پس از مدتي فاسد مي گردد يعني در موقع مخلوط كردن آن با آب ازدياد حجم پيدا نكرده و سخت نمي شود . ولي گچ پاكتي را اگر به طريقه صحيح انبار كنند به طوريكه دور از رطوبت باشد مي توان حتي گچ را براي مدت يكسال هم انبار نمود . براي انبار كردن گچ بايد آنرا روي تخته هايي كه حداقل از زمين 10 ساني متر فاصله دارد بگزارند و فاصله پاكتهاي گچ از ديوارهاي انبار بايد حداقل حدود 20 سانتيمتر باشد و بيش از 10 پاكت گچ را روي هم نچينند .
گچ ساختمانی
گچ از جمله مصالحی است كه در صنایع ساختمان سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و به علت ویژگی هایی كه دارد از زمانهای قدیم در امر ساختمان سازی مورد مصرف داشته است. در بسیاری از ساختمانهای قدیمی مخصوصاً در دوران صفویه كه اغلب آنها در اصفهان موجود می باشد گچ نقش مؤثری داشته و گچ بری های بسیار زیبایی از آن دوران باقی مانده است.
گچ به علت خواص خود از اولین قدم درایجاد یك بنا كه پیاده كردن حدود زمین می باشد و با اصطلاح برای ریختن رنگ اطراف زمین مورد نیاز می باشد و همچنین تا آخرین مراحل بنا كه سفید كاری و نصب سنگ است باز هم گچ مورد نیاز است و حتی در نقاشی ساختمان هم از گچ استفاده می نمایند.
منابع تهیه گچ :
گچ از پختن و آسیاب كردن سنگ بدست می آید. سنگ گچ از گروه مصالح ساختمانی كلسیم دار است كه بطور وفور در طبیعت یافت می شودو تقریباً در تمام نقاط روی زمین وجود دارد و از لحاظ فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم می باشد. درایران هم تقریباً درتمام نفاط كشور مخصوصاً در كرویر مركزی و اطراف تهران جاجرود، آذربایجان یافت می شود. سنگ گچ با فرمول caso4,2H2o از سنگهای ته نشستی است و به علت میل تركیبی شدیدی كه دارد بطور خالص یافت نمی شود. بیشتر به دو صورت تركیب با كربن و با اكسیدهای آهن و خاك رس می باشد. سنگ گچ یا بصورت سولفات كلسیم بدون آب بدست می آید كه به آن انیدریت می گویند. سنگ گچ خالص بی رنگ است و سنگ گچ تركیب شده با كربن خاكستری و سنگ گچ تركیب شده با اكسیدهای آهن بی رنگ، زرد روشن و یا كبود و یا سرخ می باشد كه برحسب نوع اكسیدهای آهن این رنگها متفاوت است.
كوره های گچ پزی :
1 ـ كوره های گچ پزی چاهی
قدیمی ترین نوع كوره های گچ پزی در ایران نوع چاهی است كه هم اكنون نیز در بسیاری از شهرها متداول می باشد. در این نوع كوره ها كه مانند تنوره است سنگ گچ را می پختند و آن را حرارت می دهند تا سنگ گچ پخته شود. محصول این كوره ها مرغوب نمی باشد.
2 ـ كوره های تاوه ای
ابن نوع كوره ها كه دارای محصول یكنواخت می باشد تشكیل شده است از یك سینی بزرگ كه سنگ آسیاب شده در آن می ریزند.
خواص گچ :
1 ـ زود گیر بودن 2 ـ خاصیت ازدیاد حجم
3 ـ مقاومت در برابر آتش سوزی 4 ـ آكوسیتیك بودن
5 ـ ارزان بودن 6 ـ خاصیت پلاستیكی گچ
7 ـ رنگ گچ 8 ـ رنگ پذیری گچ
ساختمان ملات گچ :
هر نوع ملاتی كه بخواهیم بسازیم باید بعد از تعیین اجزاء تشكیل دهنده آن و مخلوط كردن آنها به آن اضافه كرده و دوباره ملات را مخلوط كنیم تا ملات یكنواخت گردد ولی برای ساختن ملات گچ و یا ملات گچ و خاك باید دانه های گچ یا گچ و خاك را داخل آب بریزیم، بدین طریق كه ابتدا مقدار كمی آب در استامبولی می ریزیم آنگاه دانه های گچ و یا گچ و خاك راكه قبلاً به نسبت ضعیف مخلوط شده با دست درون آن می پاشیم تا كلیه دانه ها در مجاورت آب قرار گیرد. مقدار آبی كه یك كیلوگرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات شود از لحاظ تئوری 2/0 لیتر است یعنی تقریباً 20% وزن گچ.
مصارف گچ :
گچ در ساختمان مصارف متعدد دارد از جمله ریختن رنگ ساختمان برای مشخص كردن اطراف زمین و پیاده كردن نقشه، ملات سازی، گچ وخاك، سفیدكاری وسنگ كاری كه درمورد اخیر برای نگهداشتن سنگ بطور موقت در جای خود تا ریختن ملات پشت آن مورد مصرف دارد و در صنایع قالبسازی و ریخته گری برای قالب سازی مصرف می شود و در كارهای طبی برای شكسته بندی مورد نیاز است.
