بخشی از مقاله
دانستنيها درباره سيستم تعليق
بوشها ( Bushes ) :
بوشها قطعاتی هستند اکثرا از جنس لاستيک طبيعی که برای اتصال بين قطعات متحرک سيستم تعليق به يکديگر استفاده می شوند . هدف استفاده از بوشها حذف سر و صدا (Noise ) در حين حرکت ، حذف لرزشها و تحمل مقداری از ضربات وارده به جهت خاصيت الاستيکی می باشد . بوشهای لاستيکی مقاومت خوبی در برابر کشش داشته ، همچنين در دماهای پايين ، بسيار مقاوم می باشند .
اما در مکانهايی که بدليل سرعت حرکت ، دما بالاست ، زود سخت شده و دچار ترکيدگی و شکست می شوند ، در چنين مواردی بهتر است از بوشهای ساخته شده از اورتان ( Urethane ) که مقاومت بيشتری در برابر گرما دارند ، استفاده شود ، البته اين نوع بوشها انعطاف پذيری نوع لاستيکی را دارا نبوده و نرمی خودرو و هندلينگ آن را تا حدی تحت تاثير قرار می دهند .
بوشها در مواردی بعنوان محور ( Pivot ) عمل می نمايند ، بدين صورت که دو قسمت فلزی بوسيله يک بوش استوانه ای مانند شکل زير به يکديگر متصل شده و در نتيجه حرکتی مانند حرکات مفاصل بدن انسان حاصل می گردد و حرکت سيستم تعليق با وجود اتصال به شاسی ، با منتقل نمودن کمترين ضربه امکان پذير می گردد .
طَبَق ( Control Arm ) :
قطعه ای است فلزی که در دو سر دارای بوشهای محوری ( مانند آرنج يا زانوی انسان عمل می کند ) می باشد که از يک سمت به قطعات متحرک سيستم تعليق و از سمت ديگر به شاسی خودرو متصل می گردد و نقش اتصال شاسی به قطعات سيستم تعليق را بر عهده دارد . در برخی موارد طبق ها به شکل حرف A می باشند يعنی در سمتی که به شاسی متصل می شوند دارای دو محور هستند که در اين صورت آنها را جناغی ( Wish Bone ) و يا A-Arm می نامند ، اما در مواردی که به صورت يکپارچه باشند ، همان نام طَبَق ( Control Arm ) به آنها اطلاق می گردد .
طَبَق ها بر حسب نوع سيستم تعليق در هر دو محور جلو و عقب قابل استفاده بوده و باز هم بر حسب نوع سيستم تعليق ممکن است يک خودرو بدون طَبَق ، با يک طَبَق در هر چرخ يا با دو طَبَق در هر چرخ ، طراحی شود . محل قرار گيری طَبَق ها ممکن است در نيمه بالا و يا نيمه پايين متعلقات چرخ باشد ؛ که در صورتيکه در قسمت بالا قرار داشته باشد به آن طَبَق بالا و در صورتيکه در قسمت پايين واقع شده باشد به آن طَبَق پايين گفته می شود . طَبَق پايين در محور جلوی اکثر خودروهای امروزی ديده می شود ، اما استفاده از طَبَق بالا با گسترش سيستم فنر و کمک فنر يکپارچه ( Strut ) رو به کاهش است .
سيبک ( Ball Joint ) :
سيبک همانگونه که از نامش پيداست از يک گوی فلزی دسته دار تشگيل شده که درون يک محفظه کروی از جنس فولاد سخت شده قرار گرفته و اطرافش با بوشهای لاستيکی پوشيده شده . سيبک بعنوان محور چرخشی ، چرخها را به نحوی به سيستم تعليق متصل می نمايد که قابليت چرخش در زمان پيچاندن فرمان ، همزمان با بالا و پايين رفتن چرخها در دست اندازها ( حرکت سيستم تعليق ) وجود داشته باشد ، دقيقا بمانند آنچه در محل اتصال پای انسان به لگن وجود دارد . سيبکها که قابليت ساپورت مقداری از وزن خودرو را نيز دارا هستند ، معمولا از يکسو به طَبَق و از سوی ديگر به متعلقات چرخ متصل می شوند . سيبکها معمولا فقط در محور جلو ، و به سر هر طَبَق ديده می شوند ، البته سيبک هايی هم در اتصالات ميل فرمان وجود دارد که کوچکتر از سيبکهای سيستم تعليق هستند و غالبا توسط عوام با سيبک های سيستم تعليق اشتباه گرفته می شوند .
اکثر سيبکها نياز به نگهداری ندارند ، اما در برخی خودروهای قديمی از سيبکهای گريس خور استفاده شده که بايد همزمان با تعويض روغن يا حداکثر هر ۶ ماه يکبار گريس کاری شوند .
ميل تعادل ( Stabilizer ، Sway Bar ، Anti Roll Bar) :
ميل تعادل يا به اصطلاح مکانيکها ، موج گير ، در اکثر موارد برای بالا بردن تعادل خودرو و جلوگيری از چپ شدن آن ، در خودرو هايی که دارای سيستم تعليق مستقل ( در بخش بعدی توضيح داده خواهد شد ) می باشند ، بکار می رود .
ميله تعادل يک ميله فولادی است که در دو سر دارای بوش بوده و غالبا بين دو چرخ يک محور قرار می گيرد و باصطلاح دو چرخ را به يکديگر متصل می نمايد ، ميل تعادل معمولا بوسيله دو اتصال محوری ( Pivot ) در دو طرف به شاسی نيز متصل می شود .
در هنگامی که خودرو درون يک پيچ قرار می گيرد و مثلا پيچ به سمت چپ می چرخد ، بدنه خودرو به سمت راست متمايل می گردد و چرخهای سمت راست تمايل به بلند شدن پيدا می کنند ؛ در اين حالت ميل تعادل نيروی رو به بالای چرخ مخالف را ، با پيچش خود ( مانند Torsion Bar ) به چرخ داخل پيچ منتقل کرده و آنرا پايين کشيده ، متعادل می نمايد . بسته به قطر ميله ، ميل تعادل تا ۱۵٪ قابليت کاهش امکان چپ شدن خودرو را داراست .
Strut :
زمانی که کمک فنر در درون فنر لول قرار گيرد به اين ترکيب اصطلاحا Strut گفته می شود . البته اين ترکيب قرارگيری کمک و کمک فنر هميشه Strut خوانده نمی شود ، بلکه تنها زمانی ، ترکيب کمک فنر قرار گرفته درون فنر را Strut می نامند که اين دو علاوه بر انجام وظايف اصلی خود ، با حذف سيبک و طَبَق بالا ، نقش يک رابط را نيز مابين سيستم تعليق و شاسی ايفا نمايند ، اين سيستم رکن اصلی سيستم های McPherson ( نوعی سيستم تعليق است که در مطلب بعدی بررسی خواهد شد ) محسوب می شود و بيشتر هم در همين سيستم ، ديده می شود . اين نوع قرارگيری فضای کمتری اشغال نموده و قيمت ارزانی نيز داراست و در اکسل جلوی اکثر خودروهای امروزی ديده می شود .
Strut Braces :
زمانی که صحبت از بالا بردن هندلينگ خودرو می شود ، اولين فکری که به ذهن هر کس ميرسد کاهش ارتفاع خودرو است ، اما يکی ديگر از مؤثرترين روشها استفاده از Strut Brace در خودروهايی است که دارای سيستم Strut می باشند . زمانی که شما درون يک پيچ قرار می گيريد تمامی شاسی خودرو به پيچش واداشته می شود ، چرا که هيچ پيوند فيزيکی بين دو سوی بالايی آن نيست ( ميل تعادل در منتها اليه پايين ، دو سوی شاسی را بهم متصل می نمايد ) و تنها اتصال بدنه خودرو است ، که آن هم به راحتی به نسبت مقاومتش دچار خمش می شود . اما يک Strut Brace که از روی موتور عبور کرده و در دو سمت به برآمدگی محل پيچ شدن Strut ها به بدنه وصل می شود ، سيستم تعليق را محکم تر کرده و از چپ شدن خودرو تا حد زيادی جلوگيری می نمايد . در مواردی که موتور ارتفاع بالاتری نسبت به محفظه Strut ها داشته باشد می توان از Strut Brace چهار ضلعی استفاده نمود .
Camber :
Camber به زاويه عمودی چرخ نسبت به خودرو اطلاق می شود ، اين زاويه در حالت عادی معمولا در اکثر خودروها صفر است ، در صورتيکه فاصله بالای دو چرخ مقابل ، به يکديگر نزديک تر از پايينشان باشد Camber يا زاويه چرخ ، منفی است و اگر هم که عکس اين موضوع صادق باشد ، زاويه چرخ مثبت است . سيستم تعليقی که در مواجه با پيچها و دست اندازها و با با لا و پايين رفتن چرخ در جای خود ، قابليت تبديل وضعيت زاويه چرخ به حالتهای منفی و مثبت را داشته باشد و Camber بهينه را در مواجه با شرايط مختلف ايجاد نمايد ، در مقايسه با خودرويی که در تمام حالات زاويه ای يکسان ، مثلا صفر دارد از توانايی بالاتری در کنترل خودرو برخوردار خواهد بود . خصوصا زمانی که در سر پيچ ، چرخی به سمت بالا کشيده می شود ، زاويه Camber منفی يا همان باز شدن چرخها ، باعث تعادل بهتر خودرو خواهد شد ، پس اگر سيستم تعليق قابليت انحراف زاويه چرخ را در شرايط مختلف دارا باشد ، کمک های شايانی به تعادل خودرو خواهد نمود .
Sprung & Unsprung Weight :
هر آنچه که وزنش بر روی فنرهای خودرو وارد آيد ؛ از جمله بدنه ، شاسی ، موتور ، سرنشينان و ... را Sprung Weight يا وزن وارده می نامند و در مقابل وزن لاستيکها ، رينگها ، کمک فنرها ، اکسل و ... ، وزن غير وارده يا Unsprung Weight محسوب می شود . هر چه ميزان وزن غير وارده کمتر باشد ، عکس العمل سيستم تعليق در مواجه با دست اندازها سريعتر بوده و نرمی رانندگی بيشتری را نيز فراهم می نمايد . همچنين وزن غير وارده کمتر ، باعث می شود تا نيروی موتور با گشتاور بيشتری به سطح جاده منتقل شده و صرف خنثی کردن وزن غير وارد نشود .
انواع سيستم های تعليق :
سيستم های تعليق بطور گسترده به دو دسته مستقل و غير مستقل تقسيم می شوند که هر يک از اين دو نيز شامل انواع متفاوتی می باشند . در نوع غير مستقل يا وابسته ( dependent ) به طور معمول از يک اکسل يکپارچه ، برای هر دو چرخ يک محور استفاده می شود ؛ که چرخها را به موازات يکديگر و عمود بر اکسل نگه می دارد و زمانی که تنظيم يک چرخ بر هم بخورد ، تنظيم چرخ مقابل آن نيز بر هم خواهد خورد ، همچنين اگر يک چرخ با دست اندازی روبر شود و بالا يا پايين برود چرخ ديگر نيز موازی با آن تحت تاثير اين حرکت واقع خواهد شد .