بخشی از مقاله
مقدمه
علف کش ها یکی از مهمترین آلاینده های آلی هستند که نقش مهمی در آلودگی منابع آب و خاک در سراسر دنیا دارند. این مواد مهمترین و پر کاربرد ترین آفت کش های کشاورزی هستند . - Lin et al., 2003 - مشکلات زیست محیطی ناشی از کاربرد روز افزون علف کش ها و اثرات سو آنها بر جانوران وگیاهان ضرورت شناخت اثرات زیست محیطی به ویژه در محیط خاک و آب را بیش از پیش نمایان می کند
مطالعه سرنوشت علف کش ها در خاک به منظور حفظ کیفیت محیط زیست و برای بهینه سازی فعالیت کشاورزی ضروری است. کارایی علف کش ها و رفتار آنها در محیط زیست بستگی به شرایط و عوامل محیط یدارد
گلایفوزیت eیک علف کش غیر انتخابی است که برای کنترل علف های هرز چند ساله کشاورزی بکار می رود گلایفوزیت یکی از پرکاربردترین علف کش های جهان است که از سال 1975 مورد استفاده قرار گرفت این علف کش به سرعت توسط برگ جذب شده و به گیاه انتقال می یابد
گلایفوزیت علف کشی است که بعد از سبز شدن گیاه مورد استفاده قرار می گیرد. این علف کش فوق العاده موثر و غیر انتخابی است از این رو برای کنترل کلیه علف های هرز استفاده می شود - Franz et al., . - 1997 گلایفوزیت بر روی قسمت های هوایی به کار برده می شود از این رو مصرف آن برای گیاه رزاعی غیر سمی است زیرا می تواند با اجزای خاک پیوند بر قرار کرده و از دسترس گیاه زراعی خارج شود.
در این شرایط می توان از گلایفوزیت به صورت انتخابی استفاده نمود که از تماس با گونه های مطلوب جلوگیری شده ولی شاخ و برگ علف های هرز علف کش را دریافت می کنند - . - Franz et al ., 1997 در شرایط مزرعه علایم اثر علف کش گلایفوزیت معمولا به کندی ظاهر می شود به طور کلی بعد از مصرف آن یک دوره تاخیر دو تا سه هفته ای وجود دارد
در یک مطالعه جذب علف کش را در دو خاک کشاورزی با مقادیر مختلف ماده آلی مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که فرایند جذب علف کش در خاک با ماده آلی بالاتر بیشتر است. فروزان گهر و همکاران - - 1384 به منظور بررسی اثر بافت خاک بر تجزیه علف کش ها در دو خاک با بافت های لوم شنی و رس سیلتی نشان دادند که بافت خاک اثر مشخصی روی سرعت تجزیه علف کش دارد. در این بررسی تاثیر ماده آلی - کمپوست - در سه سطح 5 در صد و 2 درصد در برابر شاهد - بدون افزودن کمپوست - بر روی تجزیه و پایداری گلایفوزیت در دو بافت خاک سبک و سنگین بررسی گردید.
مواد و روشها
ابتدا خاک با بافت های سنگین و سبک که سابقه استفاده علف کش در آنها وجود نداشت انتخاب و بعد نمونه ها از عمق بین 25-0 سانتی متر برداشت شد و پس از هواخشک شدن از الک 2 میلی متری رد شد. سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی شامل بافت , pH , EC , CEC, ماده آلی , آهک اندازه گیری شده - جدول - 1
برای تهیه تیمارها 200 گرم خاک با درصد رطوبت معین در یک ظرف پلاستیکی ریخته نمونه علف کش را در الکل خالص حل کرده و بعد به خاک اضافه سپس ماده آلی در سه سطح 5 ,2 ,0 درصد به نمونه های خاک اضافه کرده و بعد از تبخیر الکل در دمای اتاق ماده آلی را به طور یکنواخت با خاک ترکیب کرده به نمونه های خاک را با آب مقطر به رطوبت ظرفیت زراعی می رسانیم و در تمام طول آزمایش این رطوبت را حفظ می کنیم تیمار ها را در دمای ثابت نگهداری می کنیم
. بعد از گذشت زمان های یک ماه و دو ماه از تیمارها نمونه برداری کرده و مقدار باقیمانده را پس از عصاره گیری با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 345 نانومتر اندازه گیری می شود - . - Rasul Jan et al., 2009 آنالیز داده ها با نرم افزار SAS در غالب طرح کاملا تصادفی وبه صورت فاکتوریل در سه تکرار انجام شد.
جدول :1 خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای مورد آزمایش
نتایج و بحث بر اساس نتایج به دست آمده در دو خاک رس سیلتی و شنی در سطوح ماده آلی 5 ,2 ,0 درصد ماده آلی استخراج باقیمانده گلایفوزیت به ترتیب 10.622-12.325-14.07 و 25.545-29.845-34.84 درصد بوده است - شکل
باقی مانده گلایفوزیت بعد از گذشت یک ماه و دو ماه در دو خاک اختلاف معنی داری نداشتند اما بعد از گذشت یک ماه روند تجزیه گلایفوزیت در خاک رسی سیلتی بیشتر از خاک شنی بود. چرا که باقیمانده در خاک رس سیلتی کمتر از خاک شنی بوده است. بافت خاک یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر پایداری و تجزیه آفت کش ها در خاک است . برجستورم و همکاران در یک آزمایش تجزیه گلایفوزیت را در دو خاک در لایسیمتر مورد مطالعه قرار دادند که نتایج نشان داد که با افزایش محتوای رس خاک تجزیه گلایفوزیت نیز افزایش یافت.
شکل :1 تجزیه گلایفوزیت در خاک شنی B - - و رس سیلتی - A - در سطوح 5 ,2 ,0 درصد ماده آلی
یکی دیگر از عوامل مهم محتوای مواد آلی خاک است . افزایش ماده آلی خاک سبب افزایش تجزیه آفت کش ها می شود . گریتس و همکاران - Gerritse et al., 1996 - در یک تحقیق نشان بر روی خاک های غرب استرالیا نشان دادند که با افزایش ماده آلی جذب گلایفوزیت در خاک نیز افزایش یافته با در نظر گرفتن این مسایل در صد رس از طریق افزایش هیدرولیز ماندگاری علف کش را کاهش داده است.
با توجه به این موضوع به نظر می رسد بافت و ماده آلی خاک از طریق تاثیر بر جمعیت میکروبی در روند تجزیه گلایفوزیت نقش به سزایی داشته باشد. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایشات افزایش ماده آلی در هر دو بافت رس سیلتی و شنی اثر معنی داری بر تجزیه گلایفوزیت داشت که این اثر در بافت رس سیلتی بیشتر از از خاک شنی است به طوری که افزایش 5درصد و 2 درصد ماده آلی در خاک شنی درصد باقیمانده گلایفوزیت از 68.543و73.005 در ماه اول به 41.267و46.036 در ماه دوم و در خاک رس سیلتی از 33.262و25.354 در ماه اول به 12.54و15.686 در ماه دوم تغییر یافت.
مطالعه در رابطه با پایداری و تجزیه علف کش ها در خاک مهم بوده و می تواند در مدیریت کاربردی آن موثر باشد. این در حالی است مطابق این نتایج با نتایجی که در مزرعه به دست می آید ممکن است متفاوت باشد بنابراین پیشنهاد می شود مطالعات تکمیلی و مزرعه ای در مقیاس کامل تر در تحقیقات آینده انجام شود.
