بخشی از مقاله
چکیده
مطالعهاي به منظور بررسی تأثیر افزودن سطوح مختلف عصاره اتانولی، متانولی و مخلوط اتانولی و متانولی برهموم بر قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در شرایط آزمایشگاهی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارهاي آزمایشی شامل: تیمار شاهد - بدون افزودن عصاره - ، تیمارهاي 2 تا 5 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره اتانولی بره موم - ، تیمارهاي 6 تا 9 - تیمارشاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره متانولی بره موم - ، تیمارهاي 10 تا 13 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره مخلوط اتانول + متانول - بودند. نتایج نشان داد بین تیمارهاي آزمایشی از نظر قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی اختلاف معنیداري وجود داشت . - p<0/05 - از این نظر، تیمارهاي داراي سطوح 25، 100 میکروگرم عصاره متانولی و تیمار شاهد به ترتیب داراي بالاترین و پایینترین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی بودند . - p<0/05 - به نظر میرسد افزودن عصاره متانولی در مقایسه با دو عصاره الکلی دیگر باعث بهبود بیشتر قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در مقایسه با تیمار شاهد بود. به طور کلی، می-توان نتیجه گرفت سطوح مختلف عصاره متانولی بره موم توان تغییر فرآیندهاي تخمیر شکمبهاي را دارند.
کلمات کلیدي: قابلیت هضم، عصاره الکلی بره موم، شرایط آزمایشگاهی
مقدمه
رابطه همزیستی بین حیوانات نشخوارکننده و میکروارگانیسمهاي شکمبه، با از دست رفتن انرژي - متان - و ناکارآمدي پروتئین - از دست رفتن آمونیاك - همراه است . - 10 - ثابت شده است که استفاده از آنتی بیوتیکها به عنوان مواد افزودنی خوراکی مانند یونوفرها، یک ابزار مفید براي بهبود انرژي جیره غذایی و استفاده از پروتئین است . - 9 - با این حال، در سالهاي اخیر، این عمل با توجه به خطر انتقال باقیماندههاي آنتی بیوتیکی به گوشت و شیر و مقاوم شدن سویه هاي باکتریایی، با کاهش اقبال عمومی روبرو شده است . - 6 - از این رو، اشتیاق روز افزونی در جهت استفاده از فرآوردههاي طبیعی جایگزین آنتی بیوتیکها مانند برهموم براي دستکاري فرآیند تخمیر شکمبه اي به وجود آمده است. برهموم یک ماده صمغی است که توسط زنبور عسل از جوانهها و برگهاي درختان و گیاهان جمعآوري شده و با گرده نیز مخلوط میشود . - 11 - ترکیب شیمیایی برهموم بستگی به خصوصیات جغرافیایی پوشش گیاهی محل جمعآوري دارد. اگرچه بره موم، ترکیب شیمیایی متفاوتی را نشان میدهد با این حال، مطالعات متعددي فعالیتهاي چند منظوره دارویی مانند فعالیتهاي ضد باکتري، ضد قارچی، ضد ویروسی، ضد تک یاختگی، ضد التهاب، آنتی اکسیدانی و ضد تومور را ثابت کردهاند . - 8 - فعالیت ضد میکروبی بالاتر بره موم علیه باکتري گرم مثبت در نسبت به باکتري گرم منفی، منجر به بهبود بازده خوراك شده است - 4 - ، زیرا باکتري گرم مثبت نسبت به گونههاي گرم منفی آمونیاك، هیدروژن و لاکتات بیشتري تولید میکنند - 7 - ، همچنین فعالیت آنتیاکسیدانی اجزاي بره موم، استرس اکسایشی را کاهش میدهند - 1 - ، بنابراین شرایط بهتر را براي رشد میکروبی شکمبه در نتیجه افزایش فرآیند تخمیر فراهم میکنند . - 3 - به این معنا که، مکملهاي جیره غذایی بره موم ممکن است یک جایگزین طبیعی آنتی بیوتیک براي اصلاح تخمیر میکروبی در شکمبه به منظور کاهش از دست رفتن انرژي از جمله متان و نیتروژن به عنوان آمونیاك از جیره غذایی باشد. مطالعات اندکی در خصوص تاثیر عصاره اتانولی و متانولی برهموم بر فرآیندهاي تخمیري شکمبه صورت گرفته است.
لذا، هدف از این مطالعه بررسی افزودن سطوح مختلف عصاره اتانولی و متانولی بره موم بر قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی، تولید و بازده تولید توده میکروبی در شرایط آزمایشگاهی بود.
مواد و روشها
برهموم پس از جمعآوري از منطقه رامیان - استان گلستان - عصارهگیري شد. براي عصارهگیري، میزان 10 گرم از بره موم مورد نظر در 100 میلیلیتر اتانول 70 درصد، متانول و مخلوط اتانول 70 درصد و متانول به صورت جداگانه در بالن به مدت سه شبانه روز قرار داده شد. پس از فیلتر کردن، مایع حاصل با استفاده از دستگاه تبخیر کننده چرخان در 48 درجه سانتیگراد تغلیظ شد . - 1 - مایع شکمبه از سه رأس گوسفند داراي فیستولاي شکمبهاي، قبل از تغذیه صبحگاهی بدست آمد. مایع شکمبه پس از صاف کردن با پارچه متقال، تحت شرایط بیهوازي به آزمایشگاه منتقل و pH آن با بافر به 6/8 رسانده شد. تیمارهاي آزمایشی شامل: تیمار شاهد - بدون افزودن عصاره - ، تیمارهاي 2 تا 5 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره اتانولی بره موم - ، تیمارهاي 6 تا 9 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره متانولی برهموم - و تیمارهاي 10 تا 13 - تیمار شاهد + سطوح 25، 50، 100، 200 میکروگرم عصاره مخلوط اتانول + متانول - بودند. میزان 50 میلیلیتر از مخلوط بزاق مصنوعی- مایع شکمبه - به نسبت - 2:1 به داخل ویالهاي شیشهاي حاوي 500 میلیگرم جیره پایه بر اساس ماده خشک ریخته شد 4 - تکرار براي هر تیمار - . در پایان مدت انکوباسیون 24 - ساعت - ، شیشهها از بنماري خارج و pH نمونهها با استفاده از دستگاه pH متر اندازهگیري شد. براي محاسبه ناپدید شدن ماده خشک، محتوي بطريها با پارچه داراي منافذ 42 میکرومتر صاف و باقیمانده آن در دماي 60 درجه آون به مدت 48 ساعت خشک گردید و قابلیت هضم ظاهري محاسبه شد. سپس ماده خشک در داخل کوره با دماي 550 درجه سانتیگراد به مدت 5 ساعت قرار داده شد و خاکستر محاسبه شد. محاسبه توده میکروبی تولید شده با استفاده از معادله پیشنهادي بلومل و همکاران - 1997 - انجام شد. بازده مقدار توده میکروبی با تقسیم توده میکروبی تولید شده بر مقدار ماده آلی حقیقی قابل تخمیر در پایان زمان انکوباسیون 24 - ساعت - محاسبه گردید. آنالیز دادهها با استفاده از نرم افزار SAS - نسخه - 9/1 در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت.
نتایج و بحث
نتایج مربوط به تاثیر افزودن سطوح مختلف عصاره اتانولی، متانولی و مخلوط اتانولی و متانولی بر قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و فراسنجههاي تخمیري در جدول 1 نشان داده شده است. نتایج نشان داد که تیمارهاي داراي سطوح 25 و 100 میکروگرم عصاره متانولی بالاترین و تیمار شاهد پایینترین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی را داشتند . - p<0/05 - با این حال، بین سایر تیمارهاي داراي عصاره با تیمار شاهد از نظر قابلیت هضم ماده خشک و ماده الی اختلاف معنیداري وجود نداشت . - p>0/05 - افزودن سطوح مختلف عصاره بره موم در مقایسه با تیمار شاهد از روند مشخصی تبعیت نمیکرد، با این حال افزودن عصاره متانولی در سطح 100 میکروگرم منجر به بهبود معنیداري در عامل تفکیک، تولید پروتئین میکروبی و بازده تولید پروتئین میکروبی شد . - p<0/05 - در بین تیمارهاي داراي عصاره اتانولی، متانولی و مخلوط اتانولی و متانولی، به نظر میرسد که افزودن عصاره متانولی در مقایسه با دو نوع عصاره استحصالی دیگر بهبودي بیشتري در فراسنجههاي تخمیري ایجاد کرده است. به طور کلی نتایج حاکی از بهبود قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در نتیجه افزودن عصاره برهموم در مقایسه با تیمار شاهد بود. نتایج این مطالعه همسو با نتایج مورسی و همکاران - 2011 - بود که نشان دادند استفاده از عصاره اتانولی برهموم قهوهاي مصري و برهموم قرمز برزیلی منجر به بهبود غیرمعنیداري در قابلیت هضم حقیقی ماده آلی شدند. استفاده از سطوح 25 و 100 میکروگرم عصاره متانولی بره موم باعث افزایش معنیدار قابلیت هضم شد که به دنبال آن عامل تفکیک، تولید پروتئین میکروبی نیز به طور معنی داري در این تیمارها به طور معنیداري بالاتر از تیمار شاهد بود. در مطالعه مورسی و همکاران - 2011 - استفاده از سطوح 25، 50 و 100 میکروگرم عصاره اتانولی برهموم قهوهاي مصري و برهموم قرمز برزیلی تاثیر معنیداري بر عامل تفکیک نداشت. در این مطالعه، استفاده از سطوح مختلف عصاره اتانولی و عصاره مخلوط اتانولی و متانولی تاثیري بر عامل تفکیک، تولید پروتئین میکروبی و بازده تولید پروتئین میکروبی نداشتند.
