بخشی از مقاله
چکیده
با استفاده از داده هاي ثبت شده از ضخامت اپتیکی جو زنجان توسط شیدسنج خورشیدي در مدت دو سال، نماي آنگستروم در طول موجهاي 440 و 870 نانومتر و نسبت خاموشی در طول موجهاي 550 و 1020 نانومتر براي جو منطقه زنجان محاسبه شدهاند. با مقایسه این دادهها با دادههاي گزارش شده از 26 منطقه توسط شبکه AERONET، مشاهده شد دادههاي ثبت شده از جو زنجان به داده هاي گزارش شده از ایستگاههاي جنوب شرقی آسیا شبیه هستند. به این ترتیب منشا اصلی هواویزها در جو زنجان غبار بیابانی و هواویزهاي ناشی از فعالیتهاي انسانی هستند که بخش عمده اي از آنها به دلیل ناقص سوختن مواد سوختی مختلف به وجود آمدهاند.
کلید واژه انواع هواویز، نماي آنگستروم، نسبت خاموشی، شید سنج خورشیدي
مقدمه
شبکه جهانی جهت مطالعه هواویزه در لایه تروپوسفر جو زمین توسط شیدسنجهاي خورشیدي است. بیش از 740 ایستگاه شیدسنج خورشیدي در نقاط مختلف کره زمین در این شبکه فعال هستند. شیدسنج-هاي خورشیدي کمپانی CIMEL مدل CE318 به سفارش این پروژه ساخته شدهاند. این شیدسنجها در نقاط مختلف جهان طبق برنامهاي مشخص ضخامت اپتیکی جو را در طول موجهاي مختلف اندازه میگیرند.
شیدسنج خورشیدي دستگاهی است که شدت نور خورشید و آسمان را در طول موجهاي مختلف ثبت میکند. از داده آن میتوان ضخامت اپتیکی هواویزها، میزان ستونی بخارآب و نماي آنگستروم، ao، که معیاري از توزیع ابعادي ذرات است را بدست آورد لگاریتم نسبت دادههاي ثبت شده در طول موج 550 نانومتر به داده ثبت شده در طول موج 1020 نانو متر را با پارامتري به نام نسبت خاموشی، ، بیان میشود دو پارامتر ao و η به اندازه، نوع و شکل هواویزها وابسته هستند.
با تحلیل دادههاي شبکه AERONET و محاسبه دو پارامتر فوق براي هواویزهاي 26 منطقه از سطح زمین، نوع و فراوانی آنها را مطالعه کردهاند. آنها هواویزها را به پنچ دسته دریایی, غبار، آلودگی شهري در شهرهاي صنعتی، سوختن مواد زیستی و آلودگی شهري در جنوب شرقی آسیا، دسته بندي کرده اند. با توجه به توزیع مقداري ao و η به مدت یک سال به بررسی هواویزها در این مناطق پرداختهاند ما نیز در این مقاله به همین روش به مطالعه هواویزها در جو زنجان پرداختهایم.
داده هاي ثبت شده توسط شیدسنج خورشیدي دانشگاه علوم پایه زنجان براي سال 2007 در این پژوهش استفاده شدهاند و نتایج به دست آمده با گزارش و همکارانش مقایسه شدهاند. نتایج این مقایسه تشابه قابل توجهی بین هواویزهاي جو زنجان و هواویزهاي ناشی از آلودگی شهري در جنوب شرق آسیا را نشان میدهند. با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه این نتایج دور از انتظار نیستند. شرح اندازهگیريها، نتایج و تحلیل آنها در قسمتهاي بعدي این مقاله آمده است.
به منظور مطالعه هواویزها 26 منطقه زمین را که زیر پوشش شبکه AERONETبودهاند را انتخاب و پارمترهاي فوق را براي مدت یک سال براي آنها محاسبه کرده اند. انتخاب بر این اساس بوده که منطقه مورد نظر داراي یک نوع هواویز غالب باشد. همچنین ماهی از سال را براي دادهبرداري انتخاب کردند که در آن ماه بیشترین مقدار هواویز از آن نوع را داشته باشند. به این ترتیب دادهاي را که به دست میآوردند میتوانستند به آن هواویز نسبت بدهند.
داده گزارش شده توسط Cattall و همکارانش از 26 منطقه زیر پوشش شبکه AERONET در مدت یک سال. الف نماي آنگستروم برحسب تعداد تکرار آن. ب- نسبت خاموشی بر حسب تعداد تکرار آن را براي 12ماه از سالهاي 1387-1386، براي جو منظقه زنجان با استفاده از ضخامت اپتیکی که بوسیله شیدسنج بدست آمده بود محاسبه کردیم. و براي تمییز نوع هواویز جو منطقه زنجان آنها را با دادههایی که شبکه ، بدست آورده بود مقایسه کردیم .
