بخشی از مقاله
مقدمه
فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید میکند. برای تشکیل یک سانتیمتر خاک بیش از سیصد سال زمان لازم است - تریپاتی، . - 2001 خطر فرسایش نشان دهندهی احتمال وقوع فرسایش در منطقهای معین است و بررسی خطر آن نیز بر اساس روشهای مختلفی صورت میگیرد . - Vrieling et al, 2008 - سیمای فرسایش آبی در یک منطقه علاوه بر نشان دادن وضعیت و سطح پراکنش انواع فرسایش، میتواند بیان کننده وضعیت زمین شناسی، توپوگرافی، نوع و مدیریت استفاده از اراضی و سایر پارمترهای کنترل کننده فرسایش باشد.
انواع اولیه فرسایش خاک اساسا بصورت مفهومی بوده و اغلب شامل تهیه نقشه فرسایش از روی عکس های هوایی می شود که انواع فرسایش سطحی، شیاری و خندق های اتفاق افتاده در یک محل را در بر می گیرد - مورگان، . - 1996 تحقیقات انجام گرفته توسط - 1997 - Dadrasi، Rinos و همکاران - - 2000، رحمت نیا - 1376 - ، نجابت - 1381 - و عمدتا با استفاده از تکنیکهای مختلف پردازش کامپیوتریِ تصاویر ماهواره ای درنرم افزار Arc GIS، برخی نقشه های مورد نیاز در تهیه نقشه شدت فرسایش مانند نقشه های کاربری اراضی پوشش اراضی تهیه و با استفاده از این لایه های اطلاعاتی و دیگر لایه های اطلاعاتی حاصل از منابع دیگر و با در نظر گرفتن تمامی آمارها و اطلاعات موثر و موجود بر پدیده فرسایش خاک، نقشه فرسایش را در منطقه مورد مطالعه و در محیط Arc GIS تهیه کرده اند. در تحقیق حاضر، این نقشه مستقیما با استفاده از تفسیرچشمی تصاویر ماهواره ای تهیه و معیارهای مربوطه معرفی شده اند
مواد و روشها
حوزه آبخیز دویرج در جنوب استان ایلام و در محدوده جغرافیایی َ16و ْ47تا َ40و ْ47طول شرقی و َ34و ْ32 تا َ05و ْ 33 عرض شمالی واقع شده است. مساحت منطقه مورد مطالعه 118837/77هکتار، بیشترین ارتفاع منطقه 2163 متر و کمترین ارتفاع معادل 177 متر از سطح دریا میباشد جاده ایلام به خوزستان در جهت شرق به غرب و در قسمت جنوبی حوزه مورد مطالعه واقع شده است. شکل 1 موقعیت منطقه مورد مطالعه در استان ایلام و ایران نشان می دهد.
مواد تحقیق
در انجام این پژوهش از تصاویر ماهواره ای لندست ETM+ سال 2007 و نرم افزار های Google Earth، ArcGIS، ENVI 4.5، IDRISI ands و نقشه های توپوگرافی با مقیاس1:50000 سازمان جغرافیایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نقشه زمین شناسی با مقیاس1:100000 شرکت ملی نفت ایران و داده های GPS استفاده شده است. شناسایی موقعیت و توزیع مکانی اشکال فرسایش آبی در ابتدای کار از روی عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای، مساحت تحت تأثیر هر یک از انواع فرسایش های آبی منطقه تشخیص و تعیین شده سپس درر سطح حوضه در نقاط متعدری فرسایش های زمان حال مورد چک صحرایی قرار گرفت.
نمونه ای از بررسی انواع فرسایش آبی از طریق تصویر ماهواره ای در شکل 2 ارائه شده است که لازمه اینکار تهیه یک تصویر رنگی از تصاویر ماهواره ای به گونه ای است که در آن عوارض فرسایشی تا حد ممکن نمایان شود. نمونه های متعددی از تصاویر رنگی میتوانند بکار گرفته شوند که برخی برای تشخیص عوارض خطی و برخی برای عوارض زمینی دیگر مناسب هستند. برای این تحقیق از تصویر کاذب رنگی 432 استفاده شده است.
