بخشی از مقاله
چکیده
یکی از آلودهکنندههای اصلی عملیات حفاری، گلهای حفاری میباشد که بهطور متداول شامل ترکیبات ناخواستهای مانند فلزات سنگین، نمکها و هیدروکربنها هستند.این پروژه با هدف بررسی میزان کل هیدروکربن های نفتی - - TPH و کل روغن و گریس - TOG - ناشی از کنده های پایه روغنی تولید شده از عملیات حفاری بوده که با نسبت های مختلف - 2:1، 1:2 و - 1/5 :1/5 با لجن بیولوژیکی فاضلاب مخلوط شده و روند تجزیه TPH و - TOGچاه شماره 484 واقع در میدان نفتی اهواز - بررسی گردید.زمان تجزیه در این مطالعه حدود 60 روز در محفظه پایلوت بوده و در طول فرآیند تجزیه علاوه بر TPH وTOG میزان pH، رطوبت، جامدات آلی نیز اندازه گیری گردید.
مطالعات آماری در نرم افزارهای EXCEL و SPSS با سطح اطمینان %95 معنی داری از آزمون هایLSD و ANOVA و همبستگی - رگرسیون - جهت ارتباط بین مدت زمان تجزیه و پارامترهای pH، رطوبت، جامدات آلی، TPH و TOG استفاده شده بود. نتایج نشان داد که میانگین مقادیر بهینه برای پارامترهای 0.18 :pH 7.60، رطوبت: 4.11 %52.80، جامدات آلی: 8.50 %58. 51، 202.5 :TPH 771.20 میلی گرم بر لیتر و 200.15 :TOG 957. 00 میلی گرم بر لیتربوده است. نتایج آزمون LSD و ANOVA نشان داد که تنها بین پارامترهای pH، رطوبت، جامدت آلی، TPH و TOG اختلاف معناداری بین سه پایلوت وجود دارد. بنابراین نسبت اختلاط 1:2 از کنده حفاری پایه روغنی با لجن بیولوژکی تصفیه خانه فاضلاب در طی مدت زمان 60 روز توانسته است تجزیه کل هیدروکربن های نفتی را در کنده حفاری پایه روغنی به %94 برساند.
واژههای کلیدی:کنده های حفاری پایه روغنی، TPH و TOG، لجن بیولوژیکی فاضلاب، مدیریت پسماند، میدان نفتی اهواز
-1 مقدمه
توجه به پیامدهای زیست محیطی ناشی از عملیات حفاری، استخراج و بهره برداری از مخازن نفت و گاز و اندیشیدن تمهیدات لازم در زمینه آن ها از اهمیتی خاص برخوردار استچاههای. نفت وگاز معمولاً تا اعماق زیادی حفاری میشوند که در اثر حفاری این چاهها دو نوع پسماند حفاری تولید میگردد که شاملکنده های حفاری1و کنده های حفاری آغشته به سیال حفاری - گل حفاری - است - دستیار . - 203 : 1380 گل های حفاری مخلوطی از مواد مختلف آلی و غیر آلی است که به سه دسته پایه آبی2، پایه روغنی3و پایه ترکیبی4 تقسیم می شوند.گل حفاری نقش بسیار مهمی درعملیات حفاری چاه های نفت ایفا می کنند - باوی نژاد :1387 . - 214
آلودگی خاک به مواد نفتی از جمله معضلات مهم زیست محیطی به شمار می آید. تجمع آلاینده های نفتی در محیط زیست، سبب بروز مشکلات بسیاری شده است. زیرا خاک آلوده به این ترکیبات برای مصارف کشاورزی، صنعتی یا مراکز تفریحی غیرقابل استفاده است و همچنین منبعی بالقوه برای آلوده ساختن آب های سطحی و زیرزمینی به شمار می رود - صالحی و همکاران 27- 34 :1389؛آکوتو . - 359- 364 :2008 آلودگی های نفتی و یا همان محصولاتی که برگرفته از نفت خام هستند، شامل چربی، روغن های روان کننده، بنزین، هیدروکربن های آروماتیک و هیدروکربن های هالوژنه نفتی می باشند - حسینی آرایی . - 1374
این ترکیبات عامل اصلی تغییر باروری و حاصل خیزی خاک هستند - صفی خانی . - 2-12 :1385 هیدروکربنها مهمترین آلوده کننده های زیست محیطی ناشی از فرآیند حفاری چاه های نفت و گاز می باشند. ترکیبات هیدروکربنی از طریقسیال حفاری و سازندهای حاوی این ترکیبات، وارد کنده های حفاری می شوند - باوی نژاد . - 214 : 1387 مدیریت پسماند گل حفاری عبارت است از یک مجموعه مقررات منسجم و سیستماتیک برای کنترل تولید، ذخیره، جمع آوری، حمل و نقل، پروسه و دفع مواد زاید و پسماند، منطبق بر بهترین اصول بهداشت عمومی، اقتصاد، حفاظت از منابع و سایر ملزومات زیست محیطی بوده و منطبق بر چهار اصل - کاهش، بازیافت، استفاده مجدد، بازیابی - می باشد، به طوری که در پایان عملیات حفاری هیچ پسماندی از گل حفاری و کنده های حفاری در اطراف چاه باقی نماند - فرزادکیا . - 7-16 :1381
یکی از بخش های اساسی صنعت حفاری که هزینه قابل توجهی از یک چاه در بر می گیرد گل حفاری می باشد - رضایی . - 21-32 :1384 گل های حفاری شامل سه دسته : گل های پایه آبی، گل های پایه روغنی و گل های پایه گازی - دستیار . - 203 : 1380 لجن بیولوژیک در اثر فرآیند تصفیه فاضلاب مانند لجن فعال، صافی چکنده و دیسک های بیولوژیکی چرخان تولید شده و معمولاً در حوض تهنشینی ثانویه از فاضلاب جدا میشود. - شریفی حسینی و همکاران . - 27-34 :1388 شریفی حسینی در سال 1388 به بررسی اثرات کودهای آلی - لجن فاضلاب - در زیست پالایی خاک های آلوده به نفت خام در چاه شماره 69 میدان نفتی مارون پرداخته بود - شریفی حسینی و همکاران - 27-34 : 1388
و آدنیا و همکارانش در سال 2002 به تعیین کل هیدروکربن های نفتی و فلزات سنگین در خاک های موجود در مجاورت تسهیلات مربوط به فرآورده های نفتی تصفیه شده در شهر لاگوس پرداخته بودند - آدینا . - 79-82 :2002 در نهایت هدف از این مقاله بررسی میزان کل هیدروکربنهای نفتی - - TPH و کل روغن و گریس - TOG - ناشی از کنده های پایه روغنی تولید شده از عملیات حفاری بوده در سه نسبت اختلاط متفاوت با لجن بیولوژیکی تصفیه خانه فاضلاب بوده است.
-2 روش تحقیق
-1-2 محدوده مطالعاتی و چاه مورد مطالعه
با توجه به اینکه هدف از پژوهش حذف میزان TPH بر روی گل حفاری پایه روغنی با استفاده از لجن بیولوژیکی بوده است، با همکاری اداره کل حفاری شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، چاه شماره 484 - دکل 59 فتح - با موقعیت جغرافیاییX=288865 وY=346694 در سیستم UTM در منطقه پشت فرودگاه اهواز در میدان نفتی اهواز انتخاب شد. مشخصات مربوط به چاه مذکور در جدول - 1 - آمده است.
