بخشی از مقاله
چکیده
افزایش غلظت گازهاي گلخانهاي از سال 1750 میلادي باعث افزایش گرماي سطح زمین به میزان 1/3 تا 4/3 درجه سانتیگراد نسبت به قبل از صنعتی شدن گردیده است. محققان حدس میزنند که 0/76 درجه سانتیگراد از این گرمایش در سالهاي اخیر رخ داده و یک افزایش 1/6 درجه سانتیگرادي نیز در 50 سال آینده و در طول قرن بیست و یکم بوقوع خواهد پیوست. گزارشات اخیر برآورد میکند که تا سال 2100 سطح آب دریاها تا بیش از یک متر افزایش خواهد یافت.
با تلاش بیشتر جهت کاهش دياکسید کربن میتوان از گرمتر شدن زمین جلوگیري کرد ولی اثرات مربوط به تغییر اقلیمی که ما قبلا ایجاد کردیم را نمیتوان کاهش داد. تغییرات مشاهده شده و پیشبینی شده اخیر در اقلیم جهانی یک استراتژي دوگانه از پاسخ به کاهش تغییر اقلیم - کاهش - و سازگاري با آن - همزیستی - جهت تبیین عوامل اصلی و اثرات مربوط به آنها را ایجاب مینماید. اقدامات مربوط به کاهش تغییر اقلیم از طریق کاهش انتشارات گازهاي گلخانهاي یا حذف آن از اتمسفر میسر میگردد.
اجراي بیشتر اقدامات مربوط به کاهش در حال حاضر، موجب نیاز کمتر به سازگاري در آینده خواهد بود. ضمنا اقدامات ناکافی جهت کاهش تغییر اقلیم در حال حاضر، خطر پیامدهاي فاجعهبار را افزایش میدهد، بطوري که هزینههاي مربوط به سازگاري بطور نامعقولی بالا رفته و ظرفیتهاي سازگاري با محدودیتهاي بیشتري روبرو خواهند شد. اقدامات سازگاري با تغییر اقلیم متمرکز بر افزایش توانایی ما براي مقابله یا جلوگیري از اثرات زیانبار یا بهرهگیري از شرایط جدید میباشد.
افزایش دما و تغییرات قابل مشاهده امروز در اثر تغییر اقلیم، بدین معنی است که باید استراتژيهاي مربوط به سازگاري اعمال شوند . در این مقاله، استراتژيهاي مربوط به کاهش تغییر اقلیم و سازگاري با آن بررسی شده و راهکارهاي مختلف ارائه میگردند. ضمنا، این مقاله نگاهی دارد بر اقتصادهاي متاثر از تغییر اقلیم، بررسی سهم اقتصاد ما در پدیده تغییر اقلیم و همچنین، روشهایی که در آن اقتصاد بر تغییر اقلیم اثرگذار بوده و راهکارهایی که میتوان جهت ارائه گزینههاي منطقی ارائه کرد.
کلیدواژهها: تغییر اقلیم، سازگاري، کاهش گازهاي گلخانهاي.
مقدمه
اقدامات عملی جهت کاهش گازهاي گلخانهاي - کاهش - و کاهش آسیبهاي ناشی از تغییر اقلیم - سازگاري - دو رویکرد متفاوت ولی مکمل یکدیگر جهت مقابله با تغییر اقلیم میباشند. کاهش با عوامل تغییر اقلیم مبارزه کرده، در حالیکه سازگاري با اثرات آن بر روي جامعه و محیط زیست مقابله مینماید.کاهش یک اقدام لازم براي جلوگیري از اثرات تغییر اقلیم است . این ایده که اقدامات کمتر براي کاهش در امروز موجب تغییر اقلیم بیشتر و نتیجتا اقدامات بیشتر براي سازگاري در آینده خواهد شد.
مبنایی براي کاهش فوري انتشارات گازهاي گلخانهاي میباشد. اگر اقدامات مربوط به کاهش صورت نگیرند، غلظت گازهاي گلخانهاي در اتمسفر میتواند تا سال 2035 میلادي به دو برابر مقداري برسد که قبل از انقلاب صنعتی بوده است و در عمل دماي متوسط کره زمین را بیش از 2 درجه سانتیگراد افزایش خواهد داد. در بلندمدت، بیش از 50 درصد احتمال دارد که دماي متوسط تا 5 درجه سانتیگراد افزایش یابد . این افزایش دما معادل با تغییر دماي متوسط از عصر یخبندان 10000 - تا 12000 سال پیش - تا به امروز میباشد. این تغییر زیاد منجر به تغییرات عمدهاي در زندگی مردم و شیوه زندگی آنان خواهد شد. همچنین، این بدین معنی است که تمام مناطق جهان تحت تاثیر این تغییرات عمده قرار خواهند گرفت.
در حال حاضر، سازگاري با تغییر اقلیم مشاهده شده و پیشبینی شده، هرچند بطور محدود، در حال جا افتادن میباشد. برخی نمونهها از اقدامات سازگاري که در حال پیاده شدن هستند، شامل محصولات زراعی مقاوم به خشکی، ساخت خانههاي مقاومتر نسبت به وقایع آب و هوایی، ایجاد سیلبند و استحکامات ساحلی و نیز احیاء مانگروها جهت کاهش آسیبپذیري در برابر امواج طوفانی و بالا آمدن سطح آب دریاها میباشند. در ادامه، روشهاي مختلف کاهش تغییر اقلیم و سازگاري با آن بررسی و شرح داده میشوند.
روشهاي کاهش گازهاي گلخانهاي
کاهش گازهاي گلخانهاي میتواند با استفاده از ترکیبی از روشها، فنآوریها و سایر اقدامات صورت پذیرد که مهمترین آنها عبارتنداز:استفاده از منابع انرژي کمکربن یا بدون کربنمنابع انرژي کمکربن شامل انرژيهاي تجدیدپذیر - انرژي خورشیدي، انرژي باد، انرژي زمینگرمایی، انرژي آبی، انرژي امواج و اقیانوسی - ، سوختهاي زیستی و زیستتوده، تبدیل سوخت - مثلا از ذغالسنگ به گاز طبیعی - و بطور بحثبرانگیزتر، انرژي هستهاي میباشند.
افزایش ذخیره انرژي و بهرهوري مصرف انرژي
چنانچه فنآوریها و روشهاي بهرهوري انرژي در بخشهاي مختلف اقتصادي انتشار دهنده گازهاي گلخانهاي یکپارچه گردند، میتوانند کالاها و خدمات مشابه را با استفاده از کمترین انرژي فراهم کرده یا اینکه از پتانسیل انرژيهاي نامحدود استفاده نمایند. اینها شامل عایقبندي و استفاده از لامپهاي کممصرف، طراحی سیستمهاي گرمایش و سرمایش در ساختمانها، بهبود بهرهوري سوخت در حمل و نقل یا تغییر منبع انرژي وسائط نقلیه - مانند سوختهاي هیبریدي، باطريهاي هیبریدي، سوختهاي زیستی - ، تغییر حمل و نقل کالاها و مسافران از حالت جاده اي به ریلی، سوزاندن زبالهها و جذب متان زبالههاي دفنی با بهبود انرژي و بهینهسازي گرما و انرژي در صنعت هستند.
جذب کربن و ذخیرهسازي و گسترش مخازن کربن
جذب و ذخیرهسازي کربن روشی است که انتشارات گازهاي گلخانهاي را در همان منبع انتشار خود و قبل از اینکه وارد اتمسفر شوند، به دام میاندازد. منابع نقطهاي همچون نیروگاههاي مرکزي براي این کار ایدهآل هستند، زیرا هنوز روشهاي غیرتجاري میباشند. اخیرا استفاده از بیومس مانند جنگلها به عنوان مخازن کربن، به عنوان یک روش جذب کربن اثباتشده و بطور عملیاتی متداول شده است. همچنین، نگهداري از مخازن موجود جنگلها یک جزء کلیدي از جذب موثر میباشد، هرچند که در برخی مناطق، با افزایش دورههاي خشکی در اثر تغییر اقلیم، آتشسوزي جنگلها تهدیدي براي این راهبرد محسوب میشود.
شیوه زندگی و گزینههاي مصرف کمکربن
عامل اصلی انتشارات گازهاي گلخانهاي، مصارف انسانی است، به طوري که اگر مصرف کالاها و خدمات وجود نداشت، انتشار گازهاي گلخانهاي ناشی از فعالیتهاي انسانی نیز صورت نمیگرفت. هرچند که افزایش جمعیت همراه با گرایش به سمت مصرف به سبک غربی، بر فهرست بلند مشکلات آلودگی زیستمحیطی زمین، آب و اتمسفر افزوده است. تغییر شیوه زندگی و گزینههاي مصرف کمکربن همچون خرید کالاهاي محلی، خوردن گوشت کمتر و استفاده از وسائل نقلیه عمومی یا غیرموتوري، همگی راههاي عملی براي کاهش گازهاي گلخانهاي هستند.
اقدامات مربوط به کاهش بایستی تمام مفاهیم موجود براي یک نتیجه مطلوب و مقرون به صرفه را باهم ترکیب، هماهنگ و متعادل نماید. در واقع، کاهش لزوما نباید به عنوان یک هزینه در نظر گرفته شود، بلکه منافع بالقوه زیادي در اقدامات ذکرشده بالا براي توسعه اقتصادي، ایجاد بازار، سلامتی و توسعه فنآوریها علاوه بر کاهش گازهاي گلخانهاي مربوطه نیز در بر خواهد داشت.
مقایسه انتشارات گازهاي گلخانهاي براي شیوههاي مختلف زندگیتوجه: محاسبات بر اساس یک خانوار متوسط میباشد، جایی که هر کیلو وات ساعت براي 530 گرم دياکسید کربن محاسبه میشود. این مقدار میتواند با استفاده از منابع انرژي تجدیدپذیر براي تولید برق اصلاح شود.
ابزارهاي سیاست براي ترویج کاهش گازهاي گلخانهاي
در حال حاضر، استراتژيهاي گوناگونی وجود دارند که اگر بسرعت پیادهسازي شوند، میتوانند انتشارات گازهاي گلخانهاي را کاهش داده و نتیجتا به کاهش شدیدترین پیامدهاي تغییر اقلیم کمک نمایند.
سیاستگذاران میتوانند در ایجاد چارچوبهاي سازمانی، سیاستی، قانونی و مقرراتی لازم براي توانمندسازي و انگیزه دادن به کاهش انتشارات گازهاي گلخانهاي نقشی حیاتی داشته باشند. ترکیب صحیح سیاستها با استفاده از ابزارهاي مناسب، از جمله دستورالعملهاي اقتصادي و قانونی میتواند بر موانع اقتصادي، تکنولوژیکی، اطلاعاتی و رفتاري در بازار غلبه نماید.
سیاستهاي یکپارچه، شامل تغییر اقلیم بعنوان عاملی در توسعه وسیعتر سیاست براي تسهیل پیادهسازي مکانیسمهاي کاهش. استانداردهاي قانونی، قطعیت و ثبات را در مورد سطوح انتشارات گازهاي گلخانهاي فراهم و سیگنال مشخصی را ارسال نموده تا رویکرد تجارت معمول را نهی کند. با تدوین استانداردها، دولت میتواند استفاده از مواد و وسائلی که به اقلیم خسارت وارد میکنند.
