بخشی از مقاله
چکیده:
در مسیر رشد تکنولوژی دیجیتال، تجهیزات میکروپروسسوری جایگزین تجهیزات الکترومکانیکی می شوند. این تجهیزات هوشمند از توانائی و امکانات بسیار زیادی نسبت به تجهیزات الکترو مکانیکی برخوردارند. در مقوله پست های برق سهولت تبادل دیتا بین تجهیزات و پست ها،مقدمات یک سیستم اتوماسیون کاملاً توزیع شده را فراهم نموده است. با عنایت به روند رو به رشد و سریع تکنولوژی اتوماسیون توانست سهولت کار، انجام عملیات پیچیده، انعطاف پذیری، ایمنی، صرفه جویی در مصرف انرژی، حفظ محیط زیست و آسایش را به ارمغان آورد. با ظهور نسل هوشمند تجهیزات کنترل و حفاظت پست با رویکرد سریع خود اقدام به تولید تجهیزات نسل نوین نمایند که دارای قابلیت های کاملاً متفاوتی با نسل قدیم باشند. در این مقاله به طور مختصر به پدیده اتوماسیون، ظهور آن در صنعت برق و ارائه راهکاری جهت پیش برد هرچه سریعتر و اقتصادی تر روند اجرای آن با توجه به اهمیت غیر قابل انکار آن خواهیم پرداخت.
مقدمه
در جهان امروز اتوماسیون عرصه های مختلفی را تحت پوشش قرار می دهد. سهولت کار، انجام عملیات پیچیده، انعطاف پذیری، ایمنی، صرفه جویی در مصرف انرژی، حفظ محیط زیست و آسایش از دستاوردهای مفید اتوماسیون است.در دهه اخیر رشد فن آوری تجهیزات الکترونیکی باعث شده است که سازندگان تجهیزات پست، محصولات خود را به صورت هوشمند تر ارائه نمایند تا بتوانند با مخابره اطلاعات، بستر مناسبی را به منظور ایجاد یک سیستم اطلاعاتی و تصمیم گیری در پست فراهم کنند.با ظهور نسل هوشمند تجهیزات کنترل و حفاظت پست، شرکت های برق منطقه ای که مشتریان همیشگی این تجهیزات هستند و سالانه هزینه های سرسام آوری را برای توسعه شبکه های انتقال صرف خرید این تجهیزات می نمایند، با مسائل مختلفی مواجهشدند.شرکت های پیشگام در زمینه ساخت این تجهیزات، از یک سو همگام با رشد تکنولوژی، برخی از محصولات نسل قدیمی خود را از چرخه تولید خارج کردند، بنابراین شرکت های برق منطقه ای سالانه به دفعات با لیست تجهیزاتی مواجه می شوند که از لیست تولید یا خدمات پشتیبانی خارج می شوند و از سوی دیگر شرکت های مزبور با رویکرد سریع خود اقدام به تولید تجهیزات نسل نوین نمودند که دارای قابلیتهای کاملاً متفاوتی با نسل قدیم هستند. بدین ترتیب شرکت های برق منطقه ای خواسته یا ناخواسته پذیرای تکنولوژی نوین پست ها هستند.
اتوماسیون - Automation - و نقش آن در زندگی روزمره انسان
اتوماسیون - Automation - یا خودکارسازی در زبان یونان باستان به معنی خود فرمان است. رباتیزه کردن یا اتوماسیون به معنی استفاده از ابزارهای کنترلی - مثلاً کامپیوتر - به منظور هدایت و کنترل ماشین آلات صنعتی و پروسههای تولید است. اتوماسیون به بهرهگیری از سامانههای کنترل - مثل کنترل عددی، کنترل منطقی قابل برنامه ریزی، و دیگر سیستمهای کنترل صنعتی - ، مکانیکی، الکترونیکی به کمک رایانه ها برای پایش - کنترل - خط تولید گفته میشود، که در آن هدف، کاهش نیاز به دخالت انسان است. خودکارسازی یک گام فراتر از مکانیزه کردن است. مکانیزه کردن به معنی فراهم کردن متصدیان انسانی با ابزار و دستگاههایی است که ایشان را برای انجام بهتر کارشان یاری میرساند. نمایانترین و شناختهشدهترین بخش خودکارسازی ربات های صنعتی هستند.
اتوماسیون بطور فزاینده، نقش مهمی را در اقتصاد جهانی و در آزمایش و تجربه روزانه ایفا میکرد. مهندسان تلاش میکنند دستگاههای خودکار را با ابزار ریاضی و سازمانی ترکیب کنند، تا بوسیله ایجاد سیستمهای پیچیده، پاسخ گوی نیازهای به سرعت در حال گسترشی از برنامهها و فعالیتهای انسانی باشند.کامپیوتر مرکزی تخصیص یافته در کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی - PLCها - ، غالباً برای همزمان سازی پالس ورودی از حسگرها و اتفاقات - فیزیکی - با پالس خروجی به عملگرها و وقایع استفاده میشود. این اقدامات به عملکردهای به دقت کنترل شده منجر میشود، که کنترل دقیقی از تقریباً هر فرایند صنعتی را ایجاب میکند. اتوماسیون تا به حال تأثیر قابل توجهی فراتر از تصور انسان، در طیف وسیعی از صنایع داشتهاست. اپراتورهای تلفن موجود، تا حد زیادی توسط برد انتخاب خودکار تلفن و دستگاههای پاسخ خودکار جایگزین شدهاست.
فرایندهای پزشکی مانند غربالگری اولیه در الکتروکاردیوگرافی و رادیوگرافی و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی از ژنهای انسانی، سرم، سلول و بافت، با سرعت و دقت بسیار بیشتری توسط سیستم خودکار به اجرا درمیآید.دستگاههای خودپرداز، نیاز به مراجعه به بانک برای به دست آوردن پول و انجام معاملات را کاهش میدهد. به طور کلی، اتوماسیون عامل اصلی انتقال در اقتصاد جهانی از کشاورزی به صنعتی در قرن نوزدهم و از صنعتی به خدماتی در قرن بیستم بود.منتقدان ادعا میکنند که افزایش اتوماسیون صنعتی باعث افزایش نرخ بیکاری میشود، این نگرانی از فشاری بود که در طول سال 1980 ایجاد شد. یک استدلال این است که این موضوع بطور ناملموسی در سالهای اخیر اتفاق افتادهاست، بطوریکه واقعیت به این صورت است که بسیاری از مشاغل تولیدی در ایالات متحده که در اوایل سال 1990 از بین رفت ، توسط افزایش عظیم شغل در مدیریت و فناوری اطلاعات جبران شد.
جایگاه اتوماسیون در صنعت برق
یک شبکه برق تشکیل شده از نیرو گاه های تولید ، پست های برق ، خطوط انتقال که اجزای تشکیل دهنده آن که به طور خلاصه و تیتر وار عبارتند از : دکل هل ، سیم و کابل های هادی ، سیم های محافظ هوایی ، مقره ها ، یراق آلات و سیستم محافظ زمین و مراکز کنترل که مراکز دیسپاچینگ می باشند .در خصوص خطوط انتقال و اجزای تشکیل دهنده آن با توجه به تین که از حوصله این مقاله خارج است چشم پوشی میکنیم و به شرح مختصری از وظایف و ضرورت های مراکز دیسپاچینگ می پردازیم سپس در بخش بعد راهکاری برای انجام بهتر و رو به رشدتر این وظیفه خطیر توسط این مراکز می پردازیم.
آشنایی مختصر با ماموریتهای دیسپاچینگ - Dispatching - ملی و منطقه ای
با توجه به گستردگی شبکه برق کشور نیاز به سیستم های پیشرفته برای پایش و حفظ امنیت و پایداری و بالا بردن قابلیت اطمینان شبکه به یک ضرورت تبدیل شده است. مسوولیت دیسپاچینگ حفظ پایداری و بهره برداری بهینه از شبکه تولید و انتقال ، در زمینه برنامه ریزی و بهره برداری و هماهنگ کردن تولید و مصرف می باشد، در واقع وظیفه دیسپاچینگ فرآیندی است که عمل هماهنگی و تنظیم انرژی و خطوط انتقال نیرو در آن انجام می شود. نقش دیسپاچینگ در شبکه برق بسیار حساس است و این نقش براساس اطلاعاتی که از دیسپاچینگ مناطق و شبکه دریافت می کند ، استوار است. ضرورت وجود مراکز دیسپاچینگ به لحاظ غیرقابل ذخیره بودن انرژی الکتریکی - همزمانی تولید و مصرف - بسیار مهم و اساسی است که عبارتند از :
.1 هماهنگی بین تولید , انتقال و توزیع
.2 گستردگی جغرافیایی و دور بودن مراکز تولید و مصرف
.3 جمع آوری اطلاعات به هنگام - online - از مشخصات سیستم
.4 حجم بسیار بالای اطلاعات به دلیل وجود تعداد زیادی از نیروگاهها ,پستها و تأسیسات دیگر.
