بخشی از مقاله
چکیده
سیاستگذاری فرهنگی، نقشی کلیدی در تعیین مسیر و جهتدهی جوامع ایفا میکند. در جامعه اسلامی نیز شاخصهای متعددی در این زمینه، از منظر اندیشمندان و علمای جهان اسلام مطرح شده است. در این میان، اندیشه مقام معظم رهبری به عنوان اندیشمند برجسته جهان اسلام و رهبر انقلاب اسلامی ایران، در باب سیاست گذاری فرهنگی حائز اهمیت میباشد.
با این وجود، دیدگاه ایشان در این باره تاکنون به خوبی مورد بررسی و واکاوی قرار نگرفته است. لذا سوال اصلی مقاله حاضر این است که شاخصهای سیاستگذاری فرهنگی در جهت تحقق جامعه اسلامی مبتنی بر آراء مقام معظم رهبری چیست؟ برای کشف این شاخصها از روش تحلیلی استنباطی استفاده شده است. بررسیهای به عمل آمده مشخص نمود شاخص هایی همچون اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، تعهد و مسئولیت اجتماعی، از جمله مهمترین شاخصهای فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری در شکلگیری جامعه اسلامی محسوب میشود.
مقدمه
یکی از مهمترین بلکه ضروریترین مقدمات و لوازم اصلی پیشرفت در هر جامعهای، توجه به اقتضائات بومی آن جامعه به ویژه آداب، رسوم و فرهنگ مردم آن جامعه میباشد. لذا است که برنامهریزی فرهنگی و به خصوص، سیاستگذاری فرهنگی اهمیت و ضرورت مییابد. در واقع، سیاستگذاری فرهنگی، همچون ریلی است که سیاستها و برنامههای دیگر، بر آن سوار میشوند و جهت و مسیر حرکت جامعه را مشخص میکند. یکی از روشها و راههای شناخت شاخصهای سیاستگذاری فرهنگی در جوامع، مراجعه به دیدگاه اندیشمندان جوامع مذکور میباشد.
با توجه به جایگاه علمی و دینی مقام معظم رهبری به عنوان مجتهد و مرجع تقلید جهان تشیع و نیز با توجه به جایگاه سیاسی اجتماعی ایشان به عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران، این مقاله در صدد است تا دیدگاه ایشان را درباره سیاستگذاری فرهنگی در راستای نیل به جامعه اسلامی بررسی نماید. در اهمیت پرداختن به دیدگاه ایشان در این موضوع، همین بس که مسأله سیاستگذاری فرهنگی از دیدگاه ایشان تاکنون به خوبی تبیین نشده است. بنابراین این مقاله در نظر دارد تا با بهره گیری از روش تحلیلی استنباطی، شاخصهای سیاستگذاری فرهنگی در شکل گیری جامعه اسلامی را از دیدگاه مقام معظم رهبری به ویژه با تمرکز بر بیانات ایشان استخراج نماید.
.1اعتماد اجتماعی
جان مایه و مهمترین و اساسیترین بخش سرمایه اجتماعی، اعتماد است. بنابراین وقتی میگوییم سرمایه اجتماعی در جامعهای بالا است، مراد این است که از یک سو حس اعتماد عمومی و همکاری دو سویه- به ویژه در امور پسندیده از نظر اجتماع - در میان اعضای آن و نیز پایبندی به قراردادها و قوانین و مقررات و ارزش های اجتماعی بالا است و از سوی دیگر روحیه فرصتطلبی در میان اعضای آن جامعه اندک است، به گونهای که کنشهای جمعی با کمترین هزینه ممکن میشوند و تدابیر و منویات رهبری جامعه با کمترین مقاومت اجرا می شوند.
برعکس بیاعتمادی نشانگر تزلزل ارزشی، افسار گسیختگی روانی، و بی اخلاقی و نفسانیت است و میتواند حیات اجتماعی را متزلزل و انسانها را گرگ هم سازد. نه دولت به مردم اعتماد دارد ونه مردم به دولت و نه مردم به همدیگر. نتیجه آن نا امیدی از آینده و عدم امکان برنامه ریزی ها بلند مدت و فرار مردم از مقررات وبرنامه های مصوب و شانه خالی کردن آنها از اجرای فرامین رهبری است.
نمونه کامل عدم وجود اعتماد متقابل میان رهبری و مردم را باید در رابطه با مردم کوفه بیان کرد، آنها تا آنجا از فرمان امام علی - ع - سرپیچی می کردند که امام به فریاد در آمده و فرمود:» ای مرد نمایان نامرد! ای کودک صفتان بی خرد که عقلهای شما به عروسان پرده نشین شباهت دارد! چقدر دوست داشتم که شما را هرگز نمیدیدم و هرگز نمیشناختم! شناسایی شما- سوگند به خدا- که جز پشیمانی حاصلی نداشت، و اندوهی غم بار سر انجام آن شد.
خدا شما را بکشد که دل من از دست شما پر خون، و سینهام از خشم شما مالامال است! کاسههای غم و اندوه را، جرعه جرعه به من نوشاندید ،. . «. - دشتی، - 77:1379 چنین شرایطی موجب می شود که قدرتمند ترین و با کفایت ترین رهبران قادر به اصلاح امور و پیاده کردن برنامه های خود نباشد:»در انظار بی کفایت جلوه کنن. کما اینکه در جامعه اسلامی اعتماد اجتماعی از منظر مقام معظم رهبری، ماهیت خاص خود را دارد به همین دلیل واجد ویژگی های زیر است:
.1-1 اعتماد به وعده های الهی
اساسی ترین عامل شکل گیری و استمرار سرمایه اجتماعی از دیدگاه مقام معظم رهبری ،اعتماد همه جانبه مردم به وعده های الهی و اتکال به خداوند متعال است این امر سرمایه اجتماعی را هویت جدیدی می بخشد.علت آن نیز این است که چون حاکمیت در این انقلاب از آن خداوند متعال است ، اگر مردم به وعده های خداوند در پیروزی حق بر باطل اعتماد داشته باشندو مطمئن به پیروزی خود باشند.
