بخشی از مقاله
چکیده
نظارت الکترونیکی یکی از ابزارهای نوین مدیریتی به منظور پایش میزان تحقق اهداف استراتژیک میباشد. برای محقق شدن اهداف، سازمان باید سیستمی کارآمد برای ارزیابی عملکرد داشته باشد تا به واسطه آن کارایی و اثربخشی برنامهها و نیروی انسانی خود را بسنجد.
این پژوهش با هدف بررسی نظرات کارکنان بیمارستان امام رضا - ع - کرمانشاه نسبت به موانع اجرای نظارت الکترونیکی صورت گرفت. پژوهش از نوع تحقیقاتی -کاربردی و از نوع پیمایشی - توصیفی بوده، جامعه آماری پژوهش کلیه پرسنل بیمارستان میباشند؛ نتایج حاصله نشان داد که از نظر کارکنان مشکلات اجرای نظارت الکترونیکی 3.57 درصد، آشنای با مهارتهای کامپیوتری 3.29 درصد و نظارت الکترونیکی را با 2.90 درصد مفید میدانند.
1. مقدمه
در دنیای امروز با رشد سرسام آور فناوری اطلاعات استفاده از سیستم های نظارت الکترونیکی برای ادامه حیات سازمان امری ضروری است. چرا که با ورود فناوری اطلاعات و نظارت الکترونیکی به سازمان عملکردهای مدیریت منابع انسانی نیز دست خوش تغییر و دگرگونی خواهد شد. برای آنکه تغییرات به وجود آمده به نحوه ی کارآمد و اثربخش باشد باید قابلیت های فناوری اطلاعات و نظارت الکترونیکی را شناسایی کرده تا آثار و نتایج آن بیشتر هویدا شود.
پر واضح است که پایش و کنترل بر عملکرد و فعالیت های سازمان نقش پر رنگی را در ادامه بقای موفقیت آمیز سازمان داشته و در کنار برنامه ریزی، سازماندهی و رهبری از اهمیت ویژه ای نیز برخوردار است.[1,2] به بیان ساده تر می توان گفت پس از آن که اهداف و چگونگی نیل به آن ها مشخص شد، برای اطمینان از این که کلیه فعالیت ها در سراسر سازمان در راستای اهداف سازمان انجام می شوند و افراد وظایف خود را در حوزه مسئولیت تعیین شده به خوبی به انجام می رسانند، ضرورت داشتن یک نظام و سیستم نظارتی و کنترلی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
در این راستا، استفاده از فناوری اطلاعات و ایجاد سیستم های اطلاعاتی به عنوان ابزاری توانمند در کنترل و نظارت مورد توجه بسیاری از مدیران و متخصصان قرار گرفته است.[3] هنگامی که از کنترل صحبت به میان می آیدمسلماً باید با اطلاعات و دانش همراه باشد که این آگاهی منشاء قدرت مدیران و سازمان میشود، وقتی اطلاعات آنها افزایش پیدا می کند و یا وقتی با تکنولوژی کامپیوتر آشنا هستند، باید هوشیارانه تر عمل کنند تا هم استفاده از اطلاعات دقیق تر و موثر تر باشد و هم مانع وارد آمدن خسارت به منافع سازمان گردند.
اداره ارزیابی عملکرد آمریکا در سال 1995 اعلام کرد که جا بجایی سریع اطلاعات در سیستم های بیمارستانی باعث می شود تا بر جنبه های گوناگون فناوری اطلاعات در حوزه سلامت تاکید بیشتری شود. با اطلاعات صحیح و درست و به موقع به راحتی می توان در مورد عملکرد افراد و وظایف محوله اظهار نظر کرد اینجاست که بحث کنترل و ارزیابی عملکرد به میان آورده میشود.
به جرات می توان گفت که اگر فعالیتی بخواهد در جهت نیل به اهداف سازمانی باشد باید با کنترل همراه باشد چرا که کنترل عبارت است: اطمینان از مطابقت با برنامه و مقایسه عملکرد با استانداردهای از قبل تعین شده می باشد و اگر مغایرتی قابل توجه ای بین عملکرد مورد نظر وجود داشته باشد، مدیر باید به وظایف اصلاحی خود عمل کند.
بنابراین ضرورت دارد که یک مکانیسم کنترل عملکرد با عنوان نظام ارزیابی عملکرد در سازمان وجود داشته باشد و فعالیت ها را در راستای اهداف و برنامه ها، هدایت و ارزیابی کند و به موقع از خطاهای احتمالی که در حال به وجود آمدن و شکل گیری هستند، مدیران را آگاه نمایند تا مانع انحراف سازمان از پیشرفت و خطر نابودی شود.[4] سازمان ها در ارزیابی عملکرد کارکنان و پرسنل خود اهداف متفاوتی را مد نظر دارند.
هدف از ارزیابی عملکرد، شناسایی میزان اثربخشی و کارامدی کارکنان سازمان از طریق فراهم ساختن و توسعه اطلاعات حیاتی منابع انسانی است. این اطلاعات، پایه مناسبی برای اصلاح و بهبود رفتارهای شغلی و رشد و پرورش شخصیت کارکنان، موجب بهبودی کیفیت محصولات و خدمات سازمان و در نهایت رضایت مشتری خواهد شد
از دهه 1980 به بعد سیستم های جدیدی که با شرایط روز مطابقت داشت مطرح و ارائه شد این سیستمهای جدید روز بروز توسعه و گسترش پیدا کردند و سازمان های مختلف از این سیستم ها برای تسهیل و کارامدتر شدن استفاده کردند. یکی از این سیستم ها که می توان به آن اشاره نمود، نظارت الکترونیکی است که قبل از سال 1913 با - keystroke - شمارنده مکانیکی ضربات کلیدی - همان کنتور زمان کار - پا به عرصه گذاشت و با گذشت زمان و توسعه روز افزون علوم به ویژه علوم کامپیوتری توسعه پیدا کرد که هر روزه در حال کامل شدن نیز میباشد.
گرنت و هیکنز در سال 1989 نظارت الکترونیکی عملکرد را این گونه تعریف کردند که با استفاده از کامپیوتر و یا فناوری ارتباطات برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل و گزارش اطلاعات مربوط به عملکرد کارمندان استفاده شود.[6] با پیشرفت صنعت فناوری این روش در بسیاری از سازمانها توسعه یافته است.
در سال 1992 رول و برنتلی - - Rule & Brantly تعریفی را برای نظارت محل کار ارائه کردند که عبارت است از "هرگونه نظارت سیستماتیکی که توسط مدیریت عملکرد شغلی کارکنان انجام شود به نحوی که نظارت به صورت مستقیم انجام گیرد و به واسطه آن انتظارات مدیریت برآورده شود".[7] اما بوتن و ورنو - Botan & Vorvorean - در سال 2000میلادی نظارت را این گونه بیان می کنند که نظارت به ارتباط بین توانایی ها و رفتارهای که مورد انتظار است، میپردازد.
نظارت بر عملکرد هم اثربخشی تیمی و هم فردی و همچنین عملکرد سازمانی را به دنبال دارد و از طرف دیگر مدیریت عملکرد - به جای نظارت بر عملکرد - به سادگی می تواند عملکرد را اندازه گیری کند.[8] با توسعه و گسترش روز افزون تکنولوژی های نظارتی دیگر حد و مرزی برای تولید ابزارهای نظارتی وجود ندارد و امروزه از کامپیوتر، تلفن، دوربین مداربسته، فناوری بیومتریک، نظارت هوایی، کارتهای شناسایی هوشمند، آر اف ای دی - - RFID ، وری چیپ - - - Verichipیک ریزتراشه به اندازه ی یک دانه ی برنج است که با یک تزریق ساده در زیر پوست جا گذاشته می شود - ، جی پی اس، آنالیز شبکههای اجتماعی و استفاده از سنسورهای مختلف در موقعیتهای گوناگون[7] استفاده میشود.
پژوهش و مطالعات گسترده ای در این اواخر که مرتبط با نظارت الکترونیکی است انجام گرفته و اکثر سازمانها از نظارت الکترونیکی برای تشویق عملکرد پرسنل خود استفاده میکنند. نظارت الکترونیکی ابزاری است که علاوه بر دادن بازخورد به کارکنان به جهت نظارت و سنجش، در جهت شناسایی، بهبود مسائل و مشکلات کاری یاری می رساند.
تأثیر فعالیتهای مدیریتی و انسانی را در موفقیت هر نوع سیستم کامپیوتری نمی توان انکار کرد. در پژوهشی که توسط میشل انجام گرفته، عوامل انسانی و قبول تکنولوژی های نوین توسط نیروی انسانی یک عامل مهم و موثر در استفاده و بکار گیری از این نوع فناوری ها می باشد.[10] اما همیشه برای اجرای فناوری اطلاعات محدودیت ها و موانعی وجود دارد که بعضی از آن ها عبارتند از:
.1 عدم بستر سازی مناسب برای نظارت الکترونیکی هم به جهت فرهنگ اجتماعی و هم به جهت موانع امنیتی و نبود دانش و مهارتهای لازمه در زمینه فناوری اطلاعات.
2. عدم مهارتهای لازمه در زمینههای فنی و سیستمی، کاربری فناوری و سازمانی.
3. موانع فرهنگی و اجتماعی
4. موانع اجرایی و موانع قانونی
با توجه به توسعه و کاربرد جنبههای مختلف فناوری اطلاعات و نظارت الکترونیکی و گرایش بیمارستانها در استفاده از این تکنولوژی، مبالغ هنگفتی را برای ارزیابی عملکرد کارکنان خود اختصاص می دهند زیرا در بخش بهداشت و درمان نظارت و کنترل اعمال کارکنان و فعالیت ها که با زندگی انسان ها سر و کار دارد از اهمیت ویژهای برخوردار است. واقعیت این است که نقص در برخی از موارد ناشی از نقص در سیستمهای نظارتی است
با عنایت به پیچیدگی و هزینه بر بودن اجرای سیستم های نظارت الکترونیکی در عمل مشاهده می شود که کمتر بیمارستانی وجود دارد که یک سیستم کاملی پیاده سازی کرده باشد. بی شک شناسایی عوامل مشکل ساز در استفاده از نظارت الکترونیکی به منظور ارزیابی عملکرد کارکنان که هدف اصلی این پژوهش میباشد به برنامه ریزان و متولیان امر در جهت استقرار و استفاده و بهکارگیری از نتایج این تحقیق کمک وافری خواهد نمود.
