بخشی از مقاله
چکیده
یکی از خطرناكترین ابعاد جنگ نرم علیه حجاب و عفاف، پیدایش خلأ فرهنگی، هجوم شبکههايمخرّبماهوارهاي، بدحجابی، تهاجم فرهنگی، تضعیف باورهاي دینی هست. در این راستا مقاله حاضر باهدف شناسایی و رتبهبندي ابعاد مؤثر عملیات نرم بر حجاب و عفاف و ارائه راهکارهاي مناسب در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در منطقه عجبشیر میباشد.
روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماري شامل معلمان دوره متوسطه برابر با 149 نفر میباشد. حجم نمونه پژوهش با محاسبه از طریق جدول مورگان برابر با 107 است. شیوه نمونهگیري تصادفی طبقهاي و ابزار اندازهگیري شامل یک پرسشنامه محقق ساخته در پنج بخش که میزان پایایی حاصله 70/1 است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از روش آماري رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان میدهدکه ابعاد تهاجم فرهنگی عملیات جنگ نرم با ضریب بتاي 0/24 درصد و ابعاد شبکههاي مخرب ماهوارهاي جنگ نرم با ضریب بتاي 0/13درصد و ابعاد خلأ فرهنگی جنگ نرم با ضریب بتاي 0/12 درصد و ابعاد بدحجابی جنگ نرم با ضریب بتاي 0/8 درصد در حجاب و عفاف موثر هستند. بنابراین تحلیل دادهها نشان میدهد که ابعاد تهاجم فرهنگی علیه حجاب و عفاف در رتبه اول، ابعاد شبکههاي مخرب ماهوارهاي در رتبه دوم، ابعاد خلأ فرهنگی در رتبه سوم و ابعاد بدحجابی جنگ نرم در رتبه چهارم در حجاب و عفاف مؤثر هستند.
مقدمه و بیان مسئله
جنگ نرم، اقدامهایی است که از طرف بیگانگان براي دگرگونی در هویت فرهنگی و الگوهاي رفتاري قابل قبول یک نظام از جمله حجاب و عفاف انجام می گیرد، که در بیشتر مواقع این دگرگونی با انهدام و نابودي فرهنگ یک کشور است. جنگ نرم از دیرباز در کنار درگیرهاي نظامی، همواره موضوع عملیات و اثرگذاري روانی بر کشور یا دولت بوده است. امروزه جنگ نرم را بیشتر در حوزههاي رسانه اتفاق میافتد؛ زیرا با گسترش رسانه ها و پیچیدگی و سرعت فضاي تبادل اطلاعات، جنگ نرم به پدیده اي بدل شده که یک کشور بی آنکه به جنگ نظامی با کشور دیگر بپردازد، میتواند آن را دچار فروپاشی کند و بر ذهن مردم آن جامعه اثر بگذارد. ماهواره ها با تهاجمی وسیع و گسترده و همه جانبه به آسمان کشورهاي جهان سوم، فعالیتش را آغاز کرده است.
در این بین کشورهاي اسلامی به دلیل فرهنگ و اعتقاد ایده آل خودشان نسبت به حجاب و عفاف از آسیب پذیري بیشتري برخوردارند
این فرهنگ جامعه است که آن را شکل داده و آن را از جوامع دیگر متمایز می سازد. فرهنگ اسلامی ایرانی ما آنقدر پر محتواست که براي همه انسانها الگو و اسوه دارد. ازاینرو غرب با تجهیز خود به ابزارهاي پیشرفته ارتباطاتی مثل ماهواره و روش هاي بدیع تبلیغات، به راحتی دهکده جهانی را از هر نظر زیر پوشش نشر آرا و اندیشه ها، عقاید، فرهنگ، آداب و رسوم و زبان قرار داده است و هر روز دنبال اشاعه فرهنگ مصرفی خود است
جهان غرب براي تحقق کامل سلطه خویش، به تحقیر فرهنگی کشورهاي اسلامی و تحمیل فرهنگ خود پرداخته و ترویج بیحجابی و فساد زنان را، یکی از کارآمدترین راهها میداند. بیتردید تشویق به بیحجابی، یکی از عواملی است که دشمنان از دیرباز به آن توجه کرده اند. و شامل کسانی است که به طور کلی با شیوهاي زننده در محافل و اماکن عمومی ظاهر میشوند و خود را در معرض دید جوانان قرار میدهند که همان شیوه بدي است که اکنون دنیاي غرب آن را دنبال می کند و خواهان گسترش در سطح وسیعی از جهان است، حجاب زن یک هنجار مهم است و یکی از دست آوردهاي مسلمانان، به ویژه انقلاب همین حجاب و عفاف است و دلیل آن هم این است که اسلام روي آن تأکید دارد.
یکی از مهمترین ریشههاي جنگ نرم، پیدایش خلأ فکري و فرهنگی در جامعه است. اگر جامعه اي نتواند نیازهاي فکري و فرهنگی افراد جامعه، به ویژه نسل جوان را پاسخ دهد، میدان را براي هجوم فکري و تبلیغی غرب باز میکند. ازاینرو به قشر جوان که اغلب آسیبپذیرترین قشر در برابر جنگ نرم است توجه بیشتري شود و تأمین نیازهاي جسمی و روانی آنان در اولویتهاي اول برنامههاي کلان کشور باشد
امام خمینی - - در وصیت نامه خویش چنین میفرماید: »نقشه آن است که جوان را از فرهنگ، ادب و ارزشهاي خودي منصرف کنند و به سوي غرب یا شرق بکشانند« مقام معظم رهبري نیز میفرماید دشمن از راه اشاعه فرهنگ غلط فساد و فحشا، سعی میکند جوانهاي ما از دستمان بگیرد. یکی از خطرناكترین عوامل جنگ نرم رواج فرهنگ ماديگري و سرمایهداري است، فلسفه مادي فلسفهاي است که منکر وجود روحیات و معنویات است و فقط وجود ماده را می شناسد، عواملی که در سرمایهداري دخیل هستند عبارتند از، تجملگرایی، مصرفگرایی، فزونخواهی و روح قناعت، نوعدوستی را از بین میبرد. در این راستا با در نظر گرفتن چنین مسائلی پژوهش حاضر به شناسایی و رتبهبندي ابعاد مؤثر جنگ نرم بر حجاب و عفاف و ارائه راهکارهاي مناسب در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در منطقه عجبشیر پرداخته است.
چارچوب نظري تحقیق
پس از پیروزي انقلاب اسلامی، پایبندي به ارزش هاي اسلامی و رعایت حجاب و عفاف جان تازه اي میگیرد. امام خمینی - - در نطق تاریخی خود را درباره مسئله حجاب میفرماید »در وزارتخانههاي اسلامی زنان با حجاب باشند زنان کار کنند، لکن با حجاب شرعی باشند، با حفظ جهات شرعی باشند.« وضعیت حجاب بانوان ایرانی صرف نظر از سالیان کوتاه بعد از پیروزي انقلاب اسلامی، تا تثبیت آن و دوران جنگ که پوشش بانوان ایرانی متناسب با معیارهاي اسلامی، ایرانی بوده، همواره در معرض تبلیغات سوء دشمنان اسلامی از جمله جنگ نرم قرار گرفته است
تحقیقات نشان میدهد که زنان محجبه رابطهاي سالم با همسرانشان برقرار میکنند که این رابطه به کاهش اختلافها و فاصله بین زوجین میشود - حسین زاده، 1390، . - 11 پژوهشها نشان میدهد که درصد بالاي طلاق نتیجه همین بدحجابیها و بیحجابی زنان است - سالاري فر، 1389، . - 22 همچنین محققان نشان دادهاند که خانواده سنگ بناي اجتماع، مهم ترین کارکرد را در حفظ و پویایی حجاب و عفاف را دارد
امروزه از بین ابعاد جنگ نرم، ماهواره باعث بیبندوباري، بهوجود آمدن فساد فراگیر در جامعه، به انحطاط کشیدن برخی افراد شده است. برسون - Berson - ، - 2003 - ، روش استفاده از اینترنت به بافت فرهنگ خانوادگی استفاده کننده بستگی دارد - اسنایدرمن، 1387، . - 24 ازاینرو نخستین و مهمترین جایی که براي حفظ و نشر ارزشها باید به سراغ آن رفت، خانواده است
فوکوتساوا یوکیچی - - Fookutsaukichi، - 1380 - ، یکی از مهمترین نظریه پردازان تمدن، براي تمدن دو سطح قائل است؛ سطح مادي، سطح معنوي و فرهنگی که به مثابه زیربناي تحقق تمدن در نظر گرفته میشود و مانند موتور محرکه تمدن عمل میکند. در باب رابطه زن و تمدن باید گفتتقریباًدر تمامی مباحثی که در رابطه با تمدن مطرح می شود، جایگاه و موقعیت زنان به عنوان معیاري براي سنجش سطح تمدن در نظر گرفته می شود. هنگام بررسی نقش زنان در رابطه با تمدن، فرهنگ نقشی تعیینکننده ایفا میکند. بنابراین میتوان گفت که نقشهاي زنانه در کنار فرهنگ زنانه، یکی از متغیرهاي تأثیرگذار در ساخت تمدن است
بعد اقتصادي جهانی شدن، پیآمدهایی را براي زنان داشته است، پژوهشها درخواست طلاق را از سوي زنان شاغل بسیار بیشتر از درخواست طلاق از سوي زنان غیر شاغل نشان میدهد. مصرفگرایی در رسانهها، برنامههایی را ارائه میدهند که بیهیچ ملاحظهاي، منزلت انسانی زنان را به خاطر اهداف مالی و شهرت زیر پا میگذارند - محمد ایلیایی، 1388، . - 51 مشکل خانوادگی و اجتماعی دیگري که در راه استفاده از رسانهها قرار دارد، آن است که موجب رشد گرایشهاي فردگرایانه و انزوا و بدبینی نسبت به ارزشهاي اسلامی از جمله حجاب و عفاف میگردد
تحقیقات نشان میدهد که خانواده در حجاب و عفاف فرزندان به عنوان الگوي مهم براي فرزندانشان نقش بسزایی را برعهده دارند، به همین خاطر پدر و مادر خود محتاج مهارت اند، مهارتی که میباید یاد گرفته شود - گینوت، 1388، . - 222گرایش به مدهاي غربی، کمتوجهی و کمعلاقگی به مسائل دینی، از خود بیگانگی نسبت به خود و پیرامون، بیش از همه چیز مسئله حجاب و عفاف را کمرنگتر کرده است
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع توصیفی بوده و روش آن پیمایشی هست و فرضیات تحقیق شامل موارد زیر هست. فرضیه :1 ابعاد رسانهاي جنگ نرم بر حجاب و عفاف مؤثر است.
فرضیه :2 ابعاد خلأ فرهنگی جنگ نرم بر حجاب و عفاف مؤثر است.
فرضیه :3 ابعاد بینش ماديگرایی و سرمایهداري بر حجاب و عفاف مؤثر است. فرضیه :4 ابعاد بد حجابی جنگ نرم بر حجاب و عفاف مؤثر است.
قلمرو مکانی تحقیق، منطقه عجب شیر و جامعه آماري شامل 149 نفر از معلمان دوره دوم متوسطه و حجم نمونه پژوهش از طریق محاسبه با جدول مورگان برابر با 107 نفر هست. شیوه نمونه گیري تصادفی طبقه اي و ابزار اندازهگیري شامل یک پرسشنامه محقق ساخته حاوي 30 گویه که با مقیاس درجهبندي لیکرت است. روایی محتواي پرسشنامه با نظرخواهی از متخصصان علوم تربیتی و میزان پایایی آن پس از اجراي آزمایشی با استفاده از روش آلفاي کرونباخ برابر با 70/1 مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده هاي پژوهش از روش آماري رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام استفاده شده است.
تجزیه و تحلیل دادهها
جدول :1-1 ماتریس همبستگی متغیرهاي مورد مطالعه
