بخشی از مقاله
چکیده
زنبورعسل حشرهاي است که کلیه مایحتاج خوراکی خود را در طبیعت از منابع گیاهی خصوصأ از شهد و گردهي گلها دریافت میکند. در زنبورداري صنعتی به منظور افزایش تولید و تحریک کلنیها در فصولی که در طبیعت منابع خوراکی براي تغذیهي زنبورعسل کمیاب میباشد، ناگزیر به استفاده از خوراكهاي انرژيزا و پروتئینی میباشیم. در دستگاه گوارش زنبورعسل میکروارگانسیمهاي بسیاري موجود است که وظیفه شکستن مولکولهاي خوراکی و آمادهسازي آنها براي جذب هرچه بهتر در دستگاه گوارش زنبورعسل را فراهم میسازند.
در صورت استفاده از منابع خوراکی غیر معمول و یا با فرمولاسیونی خارج از تعادل طبیعی، امکان برهم خوردن توازن این جمعیت میکروبی و در نتیجه ایجاد بیماريهاي گوارشی و کاهش رادمان تولید کلنی را به دنبال دارد، لذا جهت استفاده از هرگونه مواد خوراکی لزوم شناخت توازن این میکروفلوراي طبیعی و کمک در جهت گسترش آنها در زنبورداري صنعتی حائز اهمیت است. به طور کلی گونههاي مختلفی از باکتريها، قارچها و مخمرها در دستگاه گوارش زنبورعسل شناسایی شدهاند که بسته به فصل، نوع خوراك، نژاد، و سن حشره، جمعیت این میکروارگانیسمها داراي تغییراتی است.
مقدمه
زنبورعسل، به عنوان گونهاي کلیدي در کشاورزي بوده که نقشی اساسی در تولید مواد خوراکی انسان را بر عهده دارد - klein - ٢٠٠٧ .et al, پدیدهي ناپدید شدن ناگهانی کلنیهاي زنبورعسل در سالهاي اخیر و کاهش جمعیت آنها، همچنین ابتلا به عفونتهاي مختلف حاکی از آن است که سیستم ایمنی زنبورعسل کاهش یافته و توانایی این حشره در برخورد با استرسهاي محیطی به شدت کاهش یافته است یکی از مکانیسمهاي ایمنیزا در بدن زنبورعسل فلور میکروبی دستگاه گوارش است که هرچند به خوبی شناسایی نشده است، نقشی اساسی در سلامت و افزایش ایمنی بدن زنبورعسل دارد در حشرات اجتماعی نظیر زنبورعسل این میکروفلورا از طریق خوراك و تماسهاي دهانی از حشرهاي به حشرهاي دیگر و از نسلی به نسلی دیگر منتقل میشود.
این میکروارگانیسمها داراي طیف وسیعی از گونههاي مختلف باکتریایی، قارچی و پروتوزوآیی بوده و به لحاظ ترکیب، جمعیت و محل استقرار در دستگاه گوارش حشره متفاوت هستند - ٢٠١٢ . - Martinson and Moran, دستگاه گوارش زنبورعسل بالغ میزبان بیش از 109 میکروارگانیسم گزارش شده که بیش از 95 درصد آنها متعلق به 8 گونه باکتریایی میباشند - ٢٠٠٣ . - Jeyaprakash et al, در این تحقیق سعی بر آن است به توضیح این میکروفلورا و نحوهي عملکرد آنها، همچنین اهمیت و نقش آنها در زندگی زنبورعسل بپردازیم.
مروري بر پژوهشهاي انجام شده
براي نخستین بار طبق اعلام نظر پژوهشگران، حضور برخی میکروارگانیسمها که از طریق خوراك وارد دستگاه گوارش زنبورعسل شدهاند گزارش شد - ١٩٩٨ - Douglas, پس از آن - ٢٠٠٣ - Jayaprakash et al, و - ٢٠٠٨ - Ley, به بررسی دستگاه گوارش زنبورعسل مبادرت ورزیدند تا اینکه تولید برخی اسیدهاي آمینه ضروري توسط میکروارگانسیمهاي دستگاه گوارش از تجزیه پروتئینهاي خوراکی اعلام شد - Yoshiyama and - ٢٠٠٩ .Kimura, پس از آن تحقیقات دامنهداري در این خصوص صورت گرفت و محققین بسیاري به شناسایی انواع گونههاي باکتریایی فلور میکروبی دستگاه گوارش زنبورعسل دست یافتند.
- ٢٠١٠Forsgren, .٢٠١١ Anderson, .٢٠١٢ - Newton et al, با پیشرفت این پژوهشها محققین دریافتند، تولید اسید لاکتیک توسط گونههایی از باکتريهاي همزیست دستگاه گوارش زنبورعسل، موجب افزایش قابلیت هضم و آزاد شدن مواد مغذي گردهگل جمعآوري شده توسط زنبوران چراگر میشود - ٢٠١٠ . - Brodschneider and cralisheim, همچنین با بررسی آنزیمهاي تولیدي توسط گونههاي باکتریایی و قارچی فلور میکروبی دستگاه گوارش زنبورعسل، نقش آنها در از بین بردن عوامل پاتوژنیک مشخص شد - ٢٠١٢ - Engel, تا اینکه در سالهاي اخیر نحوه عملکرد و بررسی ژنوم این میکروارگانیسمها مورد پژوهش قرار گرفت و نقش حیاتی این جمعیت میکروبی در سلامت کلنی هرچه بیشتر مشخص شد خوراكها و نحوه تغذیه زنبورعسل در سنین مختلف و فصول مختلف سال:
انواع خوراكهاي زنبورعسل:
زنبور عسل مانند سایر موجودات به منابع انرژي، پروتئین، مواد معدنی، ویتامینها و سایر ریزمغذيهاي مورد نیاز رشد و نمو، فعالیتهاي زیستی، تولیدمثل و تولید محصولات مختلف نیاز دارد که نیاز به هر یک از این مواد در شرایط مختلف سنی، تولیدي و اقلیمی متفاوت میباشد. به طور کلی در طبیعت این نیازها از شهد و گرده گلها تأمین شده و در شرایطی نیز از مواد مترشحه سایر بخشهاي گیاهی و یا محصولات فرعی تولید شده از فعالیت سایر جانداران استفاده مینماید، در زنبورداري صنعتی به منظور افزایش تولیدات کندو استفاده از مواد مختلف با منشأ گیاهی و جانوري استفاده میشود که کاربرد آنها در صورتی مجاز است که موجب بر هم زدن میکروفلوراي همزیست دستگاه گوارش زنبور عسل نگردد.
عسل به عنوان منبع غنی از انرژي در زندگی زنبورعسل:
در گیاهان گلدار مکانیسم تولید شهد بدین صورت است که قسمتی از شیرهي پرورده گیاه تغلیظ گشته و در انتهاي کاسبرگ در محل جام گل تجمع مییابد.تحقیقات نشان داده که گیاهان با ساطع نمودن امواجی خاص حشرات گرده افشان را به سمت خورد جلب نموده تا با در اختیار نمودن شهد موجب انتشار گردههاي خود در طبیعت گشته و بدین صورت موجب ازدیاد نسل خود گردند.
شهد گل داراي ترکیبات متعددي میباشد که عمدتأ شامل انواعی از کربوهیدراتهاي ساده و مقداري نیز کربوهیدراتهاي پیچیدهتر است که دستگاه گوارش زنبور عسل و آنزیمهاي مترشحه در آن میبایست طی مراحلی خاص همهي آنها را به مونومرهاي سازنده از قبیل گلوکز و فروکتوز تبدیل نموده تا بتوانند توسط بافتهاي بدن حشره مورد استفاده قرار گیرند. ترکیباتی در شهد مترشحه گیاهان موجود میباشد که مواد لازم جهت هضم آنها توسط دستگاه گوارش حشره وجود ندارد، برخی از این کربوهیدراتهاي پیچیده در دستگاه گوارش زنبور عسل توسط آنزیمهاي مترشحه از میکروفلوراي همزیست تجزیه شده و در اختیار حشره قرار میگیرد.
پس از آن که زنبور چراگر شهد را از انتهاي جام گل به درون پیش معده خود بالا میکشد تا زمان تخلیه در سلولهاي مومی شکل کندو این شهد با کلیهي میکروارگانیسمها و مواد مترشحه آنها که در دستگاه گوارش زنبور عسل وجود دارند مخلوط شده و در مراحل بعدي موجب کمک در جهت تبدیل شهد گل به عسل قابل ذخیره شدن میگردد - ١٩٩٦. - Krell,
گرده گلها به عنوان منبع غنی پروتئین در زندگی زنبورعسل: - سعادتمند، - 1386
در گیاهان گلدار به منظور انتقال صفات ژنتیکی و ازدیاد گرده گل ها از قسمتهاي نر گل به مادگی گل ها جهت تشکیل سلول تخم، عمل گرده افشانی انجام میشود.گرده حاوي هزاران سلول جنسی نر گل بوده که از بساك گل آزاد گشته و زنبورعسل آن را پس از فراوري به عنوان تنها منبع پروتئینی و تغذیه لاروها و نوزادان خود از طبیعت جمعآوري میکند.
در طول 6 روز تغذیه لارو زنبورعسل از گرده فرآوري شده در کندو موسوم به نان گرده وزن لارو به بیش از 1500 برابر وزن اولیه خود میرسد. طبق پژوهشهاي به عمل آمده دستگاه گوارش زنبورعسل به تنهایی حاوي مواد لازم براي هضم سلولهاي گرده گل به طور کامل نبوده و این کار بر عهده میکروارگانیسمهاي همزیست دستگاه گوارش آن میباشد.
