بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهداف توسعهای نهادهای مدیریت شهری جهت نوآوری و شکوفایی در عرصه خدماترسانی به شهروندان، انجام مطالعات راهبردی و شناسایی زمینهها و چالشهای توسعه خدمات الکترونیک شهری در سطح مناطق شهری امری ضروری مینماید. لذا در این ارتباط و در نخستین گام، پژوهشی نظری با هدف تبیین مزایا و نقش خدماترسانی الکترونیک در توسعه ابعاد خدمات رسانی نهادهای مدیریت شهری، صورت گرفته است.
سپس با تأکید بر نقش شهر الکترونیکی و بررسی و تحلیل شرایط موجود، زمینه ها و چالشهای متقابل، در حوزه زیرساختار » سیاسی و اجتماعی و فرهنگی « مورد تحلیل و شناسایی قرار گرفتهاند. در این پژوهش، ابتدا در مقدمهای به تشریح ابعاد مسأله و بیان ضرورتهای موجود پرداخته و پس از مرور اجمالی مبانی نظری خدمات الکترونیک شهری، چهارچوب علمی تحقیق، تشریح شده است. پس از آن ضمن تحلیل و ارائه یافته های پژوهش، اقدامات و راهکارهایی پبشنهادی نیز جهت استفاده از پشتوانههای موجود و عبور از چالشهای فرا روی توسعه خدمات الکترونیک ، در قالب تدابیر »مدیریتی- ساختاری«، » اجرایی- اقتصادی « و »پژوهشی- آموزشی« ارائه شده اند.
مقدمه :
با توسعه روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیرات وسیع آن بر جنبههای مختلف زندگی شهروندان، ابعاد خدمات شهری نیز دستخوش تحوّلات گسترده ای شده است، چنان که لازمه زندگی در شهرهای امروزی به عنوان نقاط تمرکز خدمات و تعاملات، بهکارگیری روشها و فناوریهای نوین خدماترسانی میباشد. بهرهگیری از قابلیتهای خدمات الکترونیکی و تعاملی در راستای نوآوری، توسعه و ارتقای کیفیت خدمات شهری، مزایای فراوانی را در بر دارد.
شهر الکترونیک یکی از خاستگاههای مدیران شهری و شهروندان در عرضه کردن و مورد استفاده قرار دادن خدمات شهری است. امروزه ابزار مدیریت واحد شهری، فنآوری اطلاعات است و ایجاد شهر الکترونیک میتواند در کاهش ناهماهنگی بین مدیران و ایجاد یکپارچهسازی مؤثر باشد. در شهر الکترونیک علاوه بر این که شهروندان در شهر مجازی و در وزارتخانهها و سازمانهای مختلف و... است که در آن فقط ارتباطات و برخی تعاملهای اجتماعی و تامین بخشی عمده از نیازهای روزمره از طریق اینترنت صورت گیرد.
رویکرد جهانی طی بیست سال گذشته به سمت اطلاعاتی شدن جوامع بوده و امروزه جامعهای پیشرفتهتر است که به لحاظ اطلاعاتی سرعت و قابلیت بیشتری در تولید و تبادل اطلاعات داشته باشند. با توجه به تکنولوژیهای جدیدی که پیچیدگی زندگی اجتماعی را به دنبال دارند، نیازمند تسهیل امور مختلف زندگی هستیم و بدون توجه به فناوری، بسیاری از امرو زندگی، قابل عمل، پی گیری و اجرا نیست.
شهر الکترونیک دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری، ادارات دولتی، بنگاههای اقتصادی و کلیه خدمات فرهنگی و بهداشتی شهری به صورت شبانهروزی را قابل اطمینان و امن میکند. این شهر از بستر پیشرفت اطلاعات مخابراتی برخوردار است، به صورتی که میتوان از طریق کامپیوتر با خانهها، مدارس، ادارت و غیره ارتباط برقرار کرد. البته شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز میکند.
اگر امروز چشم خود را بر نیازها ببندیم فردا باید با پرداخت هزینههای بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم. - سرافرازی معمارزاده،. - 7 :1386 بهموازات تمهیدات فنی اعمال شده لازم است در قوانین و سیاستهای جاری متناسب با جایگاه نوین فضای تبادل اطلاعات در امور مدیریتی و به خصوص مدیریت سیاسی فضای شهر تجدید نظر شده و فرهنگ صحیح بکارگیری امکانات یادشده نیز در سطح جامعه ترویج شود.
بیان مسأله و ضرورت تحقیق
پژوهش حاضر، تأمین اهداف و پاسخگویی به مسائل ذیل را دنبال مینماید: تبیین ضرورتها، مزایا و نقش خدمات الکترونیک در نوآوری و توسعه ابعاد خدماترسانی نهادهای مدیریت شهری. شناسایی زمینهها، پشتوانهها و چالشهای فرا روی مدیریت شهر در راستای توسعه خدمات شهرهای الکترونیک. ارائه تدابیر و راهکارهای پیشنهادی جهت استفاده از پشتوانهها و زمینههای مساعد و رفع چالشهای موجود.
-1 فناوری اطلاعات وارتباطات - ICT -
بی تردید فناوری اطلاعات وارتباطات یکی از مهمترین ارکان توسعه و پیشبرد اهداف هر کشور، استان، شهر و یا سازمانی می باشد و این فناوری و استفاده مفید و به موقع از آن میتواند قابلیت های فراوانی را برای هر مجموعه ای فراهم آورد. مدیریت و راهبری، کنترل و نظارت، تصمیم گیری و برنامه ریزی بر مبنای اطلاعات و اجرای موثر و کارآمد امور، بدون توسعه موثر فناوری اطلاعات و ارتباطات غیر ممکن خواهد بود.
انجام سرمایه گذاریهای کلان واجرای پروژه های مختلف توسعه فناوری اطلاعات وارتباطات نیازمند برنامه ریزی دقیق و داشتن طرحهای مناسب در این زمینه می باشد. انجام تحقیقات گسترده در دنیا در ارتباط با این موضوع، موید این مطلب است که عدم توسعه وگسترش کاربری فناوری اطلاعات وارتباطات در راستای استراتژیهای سازمانها و فقدان برنامه ریزی جامع و فراگیر در این رابطه از دلایل اصلی شکست پروژه های این حوزه می باشد. - ناجی - 3 :1389
-2 معرفی شهر الکترونیکی
شهر الکترونیک عبارتست از امکان دسترسی الکترونیکی شهروندان به کلیه خدمات و سرویسهای بههنگام ادارات، سازمانها و اماکن درون شهری و دستیابی به اطلاعات مختلف مورد نیاز به صورت شبانهروزی و هفت روز هفته، به شیوه ای با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه. - جلالی، - 47: 1383 در واقع، برآیند نهادینه شدن فناوری اطلاعات در تار و پود نظام مدنی به شهر الکترونیک تعبیر میگردد.
شهر الکترونیک شهری است که در آن بر روی فرصت های خلق شده توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات، به منظور افزایش موفقیت و اثرگذاری سرمایه گذاری شده است. . - Odendaal , 2003:588 - نمای خارجی و ملموس شهر الکترونیک در نهایت یک درگاه الکترونیکی خواهد بود که شهروندان از طریق اینترنت وارد آن شده و فعالیتهای گوناگون مورد نظر خود را بهوسیله آن انجام خواهند داد.
ایجاد شهر الکترونیک تاثیرات بسیاری را در زمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برای شهر به دنبال خواهد داشت. در زمینه اقتصادی توسعه تجارت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، گسترش استفاده از کارتهای اعتباری، کاهش کاغذ بازی، کاهش هزینه ارائه خدمات و ایجاد زمینه برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی و ارتباط تجاری شهر با کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان بخشی از تاثیرات آن خواهد بود. ارائه خدمات بههنگام به شهروندان موجب افزایش رضایتمندی آنها ازاستفاده از خدمات عمومی و خصوصی شده و امکان تشکیل گروهها و اجتماعات بههنگام فراوان و همچنین رای گیری بههنگام و توزیع عادلانه امکانات را فراهم میآورد.
ایجاد زمینه استفاده از نظر شهروندان در مدیریت شهر از جمله اثرات اجتماعی اجرای پروژه شهر الکترونیک خواهد بود. در زمینههای فرهنگی نیز اجرای شهر الکترونیک تاثیرات زیادی را به دنبال دارد که بهطور مثال از شفاف سازی، اطلاع رسانی، آموزش مجازی شهروندان در حوزههای عمومی و اختصاصی، امکان انتشار رسانههای دیجیتالی برای شهروندان، انتشار اخبار و اطلاعات به هنگام و اثرات فرهنگی بسیار دیگری را میتوان نام برد.
