بخشی از مقاله
چکیده
بازارهای مالی کارآمد و قوی از جمله ساز وکارهای مهم در عرصه اقتصادی به شمار میروند. بدون داشتن یک بخش مالی کارا نمیتوان به توسعه مالی و در پی آن به توسعه اقتصادی دست یافت. در واقع عملکرد بهینه نظام اقتصادی در هر جامعه ای وابسته به وجود دو بخش حقیقی و مالی کارا، قدرتمند و مکمل است. فعالیّت این دو بخش در کنار یکدیگر شرط لازم و کافی برای نظام اقتصادی به شمار میرود، با توجه به این که آزاد سازی مالی و درجه باز بودن مالی و تجاری و اثر آن بر توسعه مالی از مباحث مهم سیاست های اقتصادی است. در این میان صنعت بیمه نقش متمایزی در ازاد سازی بازارهای مالی دارد.
هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی نقش صنعت بیمه در آزادسازی بازار های مالی بوده است. شاخص های مالی در رابطه با آزادسازی مالی از Abiad در سال 2010 است که شامل 5 بعد از اطلاعات مالی است که با استفاده از نرم افزار استاتا و به روش GMM به تجزیه و تحلیل موضوع پرداخته شده است. بر این اساس نتایج تجربی مطالعه نشان دادند که اثر باز بودن تجاری در صنعت بیمه بر توسعه مالی کشورهای مورد مطالعه ، معنادار است. در مورد اثر درجه باز بودن مالی نشان داده شد که هرچه سهم اعتبارات بخش صنعت بیمه در تولید ناخالص داخلی بالاتر رود، توسعه مالی را به طور معنی داری ارتقاء میبخشد.
مقدمه
بخشهای مختلف اقتصادی،با تأثیر متقابل،در رشد و توسعه مؤثرند.در این میان، بخش بیمه با ارائه خدمات و ارتباط منطقی بیشتر با سایر بخشها،از راه گردآوری حق بیمههای اندک از گروههای مختلف اقتصادی و پرداخت به موقع خسارت میتواند از زندگی اجتماعی انسانها حفاظت کند؛بیمه همچنین،با ایجاد آسایش خاطر در نزد کارآفرینان و صاحبان پیشه میتواند در افزایش تولید،کاهش واردات از بازارهای جهانی و گسستن بندهای وابستگی،نقشی مؤثر در توسعهء اقتصادی ایفا کند.
بنابراین از یک سو،بیمه با هموار کردن راه سرمایهگذاری،کاهش ریسک در سرمایهگذاری و شرکت در سرمایهگذاری»از محل ذخیرههای فنی«باعث افزایش بهرهوری در دیگر بخشهای اقتصادی میشود؛و از دیگر سو،رشد و توسعهء دیگر بخشهای اقتصادی نیز موجبات تقویت و توسعهء صنعت بیمه را فراهم میسازد . در یک تقسیم بندی کلی براساس مبانی نظری و دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی ،مجموعه فعالیتهای اقتصادی به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می شوند .متغیرهای اساسی حسا بهای ملی نظیر مصرف و تشکیل سرمایه بیانگر فعالیت هایی است که در بخش واقعی اقتصاد در جریان است ؛ اما بخش مالی به عنوان مکمل بخش واقعی دربرگیرنده فعالیت هایی است که توسط پول و اورا ق بهادار انجام می شود.
بخش مالی شامل بازارهای مالی با نهادها و ابزارهای متعدد مالی است که وظیفه خطیر و اساسی تجهیز منابع پس اندازی و هدایت و تخصیص بهینه آن بین فعالیتهای متعدد اقتصادی را بر عهده دارد . در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی بین دو بخش واقعی و مالی، ارتباط متقابلی وجود دارد؛ به طوری که بر هم اثر می گذارند و از هم تأثیر می پذیرند. امروزه، بیمه جزء لاینفک نظام مالی در هر کشوری است .شرکت های بیمه به موجب ماهیت فعالیتشان یکی از کانالهای مهم پس انداز و در نتیجه نهادهای مهم و محوری مالی می باشند که در کنار دیگر نهادهای مالی در امر تهیه و تخصیص سرمایه و تأمین مالی واحدهای اقتصادی کمک می کنند .
شرکت های بیمه علاوه بر تأمین امنیت فعالیت های اقتصادی ازطریق ارائه خدمات بیمه ای، با مشارکت و به کارگیری منابع مالی انباشته شده نزد خود در فواصل زمانی دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت ها، به خصوص در بیمه های بلندمدت می توانند موجب تحرک ، پویایی ، رشد و توسعه بازارهای مالی شوند و منابع مالی شمار زیادی از فعالیت های اقتصادی و طرح های سرمایه گذاری در بخش های تولیدی را فراهم آورند.
بیمه، نقش مهم و حساسی را در رشد و توسعه اقتصادیخصوصاً در کشورها ی درحال توسعه ایفا می کند . توجه به جایگاه و عوامل مؤثر بر آن و همچنین تأثیر انواع سیاست های اتخاذشده در این بخش، اثرات قابل ملاحظه ای بر اقتصاد کشور خواهد داشت. پیکره بازار مالی اقتصاد هر کشور از دو بخش بازار پول و سرمایه تشکیل شده است. بازار پول تأمین مالی کوتاهمدت و بازار سرمایه تأمین مالی بلندمدت را بر عهده دارد. بدیهی است تعامل این دو بازار در پویایی اقتصاد، اهمیت زیادی دارد.
مروری اجمالی بر وضعیت اقتصاد کشورهای مختلف حاکی است که بازار سرمایه آن دسته از کشورهایی که از درجه توسعهیافتگی بالاتری بهرهمند هستند، عمق و وسعت بیشتری دارد. درحالی که در کشورهای درحالتوسعه، بازار پول نقش غالب را در اقتصاد و در بازار مالی دارد.این بدان معناست که در کشورهای توسعهیافته عموما بازار سرمایه محور اصلی تأمین مالی است و لذا در فعالیتهای اقتصادی مولد نقش بسیار تعیینکنندهای دارد.
در مقابل، در کشورهای درحالتوسعه بازار پول در کانون ساختار مالی قرار دارد،لذا واحدهای تولیدی برای تأمین نیازهای مالی خود تا حد زیادی به نظام بانکی وابستهاند. بنابراین لازم و ضروری است که در فرایند توسعه اقتصادیگذار از ساخت مالی متکی به بانک به ساخت مالی متکی به اوراق بهادار و بازار سرمایه صورت گیرد.بدیهی است در این میان مؤسسات و شرکتهای بیمه که از نهادهای مهم و اصلی بازار سرمایه هستند و براساس آمارها و اطلاعات موجود همواره و بهطور مستمر، حضور فعالی در بازارهای مالی پیشرفته دارند، نقش بارز و چشمگیری خواهند کرد.
مبانی نظری
بسیاری از مباحث اخیرحول برنامه های توسعه و آزاد سازی مالی و استفاده از محرک های رشد اقتصادی می باشند. تجارب مختلف نشان می دهد که کشورهایی که از چندین روش برای توسعه مالی خود بهره بردند موفق تر در عرصه جهانی عمل کرده اند - کلین و الیوی2008، شزاد و دی هان2009، بایر و همکاران - 2012، و در ساده ترین حالت تفوق این کشورها دارای منابع بزرگی از چندین منابع مالی موجود با کمترین هزینه بودند - بیک وهمکاران . - 2013
مطالعات زیادی برای کشف بحران های ناشی از بازارهای مالی و علل آنها انجام شده است - کاپریو و کالینگ بیل . - 1996 به طور اساسی بحث توسعه مالی ارتباط قوی با بحث بحران ها دارد - دمیگرو و کانت . - 2001 علاوه بر نقش صنعت بیمه در توسعه و آزادسازی بازار مالی، عوامل اقتصادی کلان - مثل تورم،GDP و سیاست های پولی، نقش مهم و تعیین کننده در بروز بحران های مالی را دارند - آنکیناند 2010 و جویس. - 2011 مطالعات گذشته از تأثیر سیاست های تثبیتی مثبت حمایت می کند به این معنا که در چارچوب نهادی، مرکزی برای رشد اقتصادی است برای مثال لاو و همکاران - - 2013، موافق افزایش در توسعه اقتصادی با استفاده از گسترش بازارهای مالی میباشند و بیان می کنند اگر دخالت سیاسی و فساد نباشد منجر به رشد اقتصادی خواهد شد.
کینگ و لوین در مدل خود ، ارتباط بین دو مقوله بازارهای مالی و رشد اقتصادی را با استفاده از آمار و اطلاعات 80 کشور طی دو ر ه 1960-1989 از طریق تعریف شاخصهای توسعه مالی - بدهی نقدی به تولید ناخالص داخلی ، اعتبارات بانکی به کل اعتبارات، اعتبارات بنگاههای خصوصی به کل اعتبارات، اعتبارات تخصیصی به بنگاههای خصوصی به تولید ناخالص داخلی - و شاخص های رشد و توسعه اقتصادی - نرخ متوسط رشد تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه، نرخ متوسط رشد انباشت سرمایه و رشد بهره وری کل - بررسی کر دند و به این نتیجه رسیدند که رابطه مثبت و معناداری بین رشد شاخص های توسعه مالی و شاخص های رشد اقتصادی وجود دارد.
همچنین دریافتند که رشد و توسعه بازارهای مالی موجب می شود بستر مناسبی برای فعالیت کارآفرینان، نوآوری و رشد اقتصادی فراهم آید . لوین و زرووس با استفاده از متدولوژی مطالعات مقطعی دریافتند که بر رابطه مثبت قوی و معنادار بین رشد و توسعه بازارهای مالی، بازار سهام و رشد اقتصادی تأکید شده است. در این تحقیق سعی شده است اولا به بررسی بازارهای مالی و ارتباط آن با بحران های مالی با استفاده از شاخص های چند وجهی در داده های کشورها صورت گیرد و توسعه چند بعدی را به صورت جامع تر از شاخص های توسعه ارایه دهد و دومأ در مورد اثرات صنعت بیمه و ریسک آن با توجه به ویژگی های اقتصادی و احتمالاتی که صنعت بیمه بر بازارهای مالی دارد پرداخته شده است. هیکس، شکل گیری، سازمان یافتگی و بهبود بازار سرمایه را علل اولیه انقلاب صنعتی در انگلستان می داند. شومپیتر1 در نوشته های خود بر ساختار مالی تأکید ورزیده و آن را موتور و جزء لاینفک هر فرآیند رشد اقتصادی می داند.
بررسی جایگاه صنعت بیمه در بازارهای مالی
شرکت های بیمه به موجب ماهیت فعالیتشان یکی از کانال های مهم پس انداز و در نتیجه نهادی مهم و محور مالی می باشد که علاوه بر تأمین امنیت فعالیت های اقتصادی از طریق ارائه خدمات بیمه ای می تواند نقش بسیار اساسی و تعیین کننده ای در تحرک و پویایی بازار های مالی را داشته باشد. دارایی های شرکت های بیمه ای در قالب 5 رقم کلی: . 1 سرمایه گذاری های بند مدت .2 اوراق قرضه دولتی.3 سپرده های بانکی.4 مطالبات بلندمدت .5 سایر دارایی ها دسته بندی شده است با بررسی ترکیب دارایی های صنعت بیمه و سهم هریک از آنها مشاهده می شود که سهم سرمایه گذاری های بلندمدت در ترکیب صنعت بیمه کم است و در مقابل سهم موجودی نقدی و سپرده های بانکی بالاست.
