بخشی از مقاله
چکیده:
سیمای شهر ها آیینه ای تمام نما از مدیریت و برنامه ریزی شهری می باشند. به همین دلیل مدیریت شهری به جهت تاثیر مستقیم و موثری که در نشو و نمای شهر دارد؛ باید در برابر راهبرد ها و تئوری های جدید، انعطاف پذیر و پذیرای آن ها باشد. به واقع مدیریت شهری باید در تلاش برای ارتقاء سطح مدیریت شهری و پایدار نمودن زیست پذیری شهری باشد.
در این راستا هدف از این پژوهش بیان ضرورت اعمال راهبرد توسعه ی منطقه ای جهت افزایش کارایی راهبرد توسعه ی شهری و مدیریت کارامد شهری می باشد. بررسی ها نشان می دهد شهرها برای این که بتوانند به عنوان یک سیستم شهری در سطح خرد؛ به اهداف استراتژی توسعه ی شهری چون: قابلیت زندگی، رقابت پذیری، مدیریت و حاکمیت خوب شهری دست یابند، باید به عنوان جزئی از سیستم منطقه ای که در آن قرار دارند؛ در راستای استراتژی های توسعه ی منطقه ای عمل نمایند. چرا که این استراتژی ها هماهنگی جامع بین تمامی برنامه های شهری و منطقه ای و الگوهای توسعه بلند مدت را دنبال می کنند و جامعیت و توان بالایی در برخوردارکردن مناطق دارند. این تحقیق به شیوه ی توصیفی صورت گرفته است.
-1 مقدمه
مکان های زیستی مختلف به اقتضای ماهیت و کارکردشان استراتژی های مختلفی را برای رسیدن به هدف در نظر می گیرند؛ هدف نهایی تمام این استراتژی ها رسیدن به توسعه ای پایدار می باشد. رسیدن به توسعه در ادوار مختلف همواره مد نظر دولت ها، حکومت ها و مردمانی که در قالب شهروند و شهرنشین به ایفای نقش می پرداخته اند؛ بوده است.
حال شهر ها به این دلیل که مرکز تجمع ثروت، قدرت و فناوری بوده اند، بیش از سایر عرصه های زیستی در جست و جوی راهبردی کارا و آینده نگرانه برای توسعه ی شهر بوده اند. "برنامه ریزی شهری که عبارت است از تامین رفاه شهرنشینان، از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعد تر، سالم تر، آسان تر، موثر تر و دلپذیر؛ در راستای تحقق به چنین هدفی شکل گرفته است. بنابراین جهت تامین نیازهای خدمات شهری و در نظر گرفتن عوامل مختلف اقتصادی و اجتماعی در یک سیستم برنامه ریزی شهری جامع و پویا، مشخص کردن سیاست ها و برنامه ریزی توسعه ی شهری، هماهنگ کردن آن ها با سایر برنامه های عمرانی در سطح منطقه ای و کشوری و تنظیم برنامه ها و طرح ها در دوره های زمانی معین از اولویت ویژه ای برخوردار است.
برنامه ریزی شهری با آینده نگری خاصی که در جهت توسعه ی آینده ی شهر دارد، بایستی با بهره گیری از آمار و اطلاعات و در دست داشتن نبض های اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی شهر به تجزیه و تحلیل مسائل شهر پرداخته و با بهره گیری از امکانات و یا به حداقل رسانیدن و یا کاهش محدودیت ها، با ارائه ی طرحی جامع، دقیق و گویا، با در بر داشتن کلیه امکانات رفاهی به پیشنهادات لازم بپردازد"
در این راستا استراتژی توسعه ی شهری به عنوان راهبردی نو برای مدیریت و برنامه ریزی جامع شهری مطرح شده است که اهدافی چون: افزایش رقابت پذیری، کارایی، ارتقای کیفیت سکونت و بهبود مدیریت شهری را مد نظر دارد؛ اما این پژوهش بر این عقیده است که استراتژی توسعه ی شهری به این دلیل که اهداف و آرمان های خود را تنها در درون بافت و ساختار شهر جست و جو می کند و شهر را به عنوان سیستم یا مجموعه ای که جهت توسعه مند شدن به شدت از سایر اجزا و عناصر بیرون از مجموعه ی شهری تاثیر پذیر است، در نظر نمی گیرد؛ با وجود مزایایی که در راستای بهبود کیفیت و مدیریت خواهد داشت؛ به تنهایی توان و قابلیت توسعه مند کردن شهر را نخواهد داشت؛ چرا که شهر عنصری جدا و مجزا از مجموعه های پیرامونی خود نیست.
این پژوهش جهت رفع این ضعف استراتژی توسعه ی شهری، به کارگیری راهبرد توسعه ی منطقه ای را پیشنهاد می کند. راهبرد توسعه ی منطقه ای یکی از الگوهایی است که در برخی از کشور های جهان همانند کشور های عضو اتحادیه ی اروپا و دیگر مناطق نو ظهور اقتصادی جهان از دهه ی 1990 به این سو رواج یافته است. شناخت این الگوی سیاستی و برنامه ریزی می تواند گامی کوچک و لیکن مسیری نو برای بحث تجربه و اقدام در برنامه ریزی منطقه ای تلقی شود
در واقع با تشدید روند جهانی شدن اقتصادی و رقابت بین دولت ها و دولت- منطقه ها به تعبیر کینچی اومای مسائل منطقه ای پیچیده تر شده است و پایداری توسعه ی مناطق بیش از پیش اهمیت یافته است؛ لذا نه تنها در نظم نوین جهانی قلمرو های جغرافیایی با منطقه گرایی همراه شده است، بلکه در نظام برنامه ریزی نیز نو منطقه گرایی5 شکل مسلط به خود گرفته است و در مواجه با مسائل منطقه ای تلاش های فزاینده ای آغاز شده است که بخشی از آن استفاده از روش های نو در برنامه ریزی فضایی است
این پژوهش بر آن است تا نقش و تاثیر راهبرد توسعه ی منطقه ای را در بهبود عملکرد و مدیریت شهری مورد بررسی قرار دهد.
-2 راهبردهای توسعه شهری و منطقه ای
قبل از پرداختن به مبحث راهبرد توسعه شهری و منطقه ای و منطقه ای لازم است چند مفهوم پایه مورد بررسی قرار گیرد. این مفاهیم شامل؛ مفهوم راهبرد، توسعه و توسعه منطقه ای و اهداف راهبردهای توسعه است. که در جدول زیر ارائه گردیده است.
جدول -1 مفاهیم عملیاتی راهبرد توسعه شهری و منطقه ای
راهبرد توسعه
راهبرد یا استراتژی عبارت است از الگو یا طرحی که هدف ها، سیاست ها و زنجیره های عملیاتی یک سازمان را در قالب یک کل به هم پیوسته با یکدیگر ترکیب می کند. اگر استراتژی به درستی تنظیم یافته باشد، در تخصیص و هدایت منابع سازمانی به صورت یگانه و بالنده و بر پایه ی توانمندی ها و نارسایی های نسبی درون سازمانی، دگرگونی های محیطی پیش بینی شده و حرکت های اقتضایی رقبای هوشمند، موثر خواهد بود
توسعه روندی است فراگیر در جهت افزایش توانایی های انسانی B اجتماعی برای پاسخ گویی به نیاز های انسانی اجتماعی، ضمن آن که نیاز ها پیوسته در پرتو ارزش های فرهنگی جامعه و بینش های پایداری جهان پالایش یابند
تئوری های توسعه به نوبه ی خود مجموعه ای از پیشنهادات هستند که هدف آن ها توضیح چگونگی توسعه در گذشته و آینده می باشد. این تئوری تجزیه و تحلیل می کند که مشکلات توسعه چگونه به وجود آمده اند و بهترین راه ها برای مقابله با آن ها را بیان می کند
