بخشی از مقاله
چکیده
ارائه تحلیل از بهبود یا وخامت درجه مقاومت اقتصادی وابسته به ارائه شاخص های صریحی است که بتوانند در مجموع میزان مقاوم بودن یا آسیب پذیری اقتصاد ملی یک کشور را روایت نمایند . در این مقاله پس از مروری بر مفهوم اقتصاد مقاومتی شاخص هایی که در سطح بین الملل برای سنجش درجه مقاومت اقتصادی بکار می روند معرفی، و پس از آن به طراحی شاخص بومی اقتصاد مقاومتی که با دقت نظر در سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی تحصیل می شود پرداخته می شود.
شاخص طراحی شده جهت اندازه گیری مقاومت اقتصادی با یک نگاه سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی پایه ریزی شده و لذا تاثیر هر نوع نگاه را در ذیل نظریه پیچیدگی لحاظ کرده است. در واقع به این موضوع پرداخته می شود که اقتصاد مقاوم اقتصادی است که در آن همه جوانب سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته شده و مقاومت در همه این جهات مدنظر قرار گیرد .
.1 مقدمه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تحولات عمیقی در حوزه های مختلف از جمله حوزه اقتصاد به وقوع پیوست. به رغم آنکه در شکل گیری انقلاب مباحث و مسائل اقتصادی نقش بنیادینی در قیاس با دیگر عوامل نداشت ولی پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی، یکی از حوزه هایی که دچار تحول زیادی گردید اقتصاد کشور بود .
تحولات ایجاد شده به دلایل گوناگونی مانند ملی شدن ها ، مصادره ها ، فرار سرمایه داران و کارشناسان خارجی ، کاهش قابل توجه صدور نفت و ... به وقوع پیوست که موجب تغییر ساختار کشور شد . هنوز طراحی های اولیه حوزه اقتصاد سازمان نیافته بود که تحمیل جنگ فرصت های اقتصادی را متاثر و محدود ساخت. به همین دلیل در ده سال اول امکان طراحی یک الگوی جدید و متناسب با آموزه های اسلامی و انقلابی فراهم نشد.
به دلیل اهمیت یک نظام اقتصادی تامین کننده رفاه و عدالت آن هم در تراز اهداف و آرمان های کلان جمهوری اسلامی از یکسو و ضرورت تذکر و تاکید مداوم به مجموعه مسئولین کشور نسبت به پیگیری منویات ابلاغی های قبلی، مقام معظم رهبری در سالهای اخیر نوعی گفتمان اقتصادی را پی افکندند که در نهایت با ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی در بیست و چهار بند نوعی گفتمان اقتصادی را تحت عنوان اقتصاد مقاومتی در جامعه ایجاد کردند .
در این مقاله پس از ارائه تدوین مختصری از اقتصاد مقاومتی به طراحی شاخصی که بتواند میزان مقاومت اقتصاد را اندازه گیری کند پرداخته می شود. شاخص مذکور با در نظر گرفتن سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی به عنوان ارکان اقتصاد مقاومتی به استخراج زیر شاخص هایی جهت عملیاتی سازی هر یک از بندها می پردازد.
.2 پیشینه تحقیق
- 1 عسکری در سال 1391، با ارتباط دادن اقتصاد مقاومتی با فرهنگ جهادی سعی در استخراج مولفه های فرهنگی اقتصاد مقاومتی نموده است . - عسگری ،ٌٌَُ - - 2 عبداللهی در سال 1391، در مقاله ای به ضرورت بکارگیری اقتصاد مقاومتی از دیدگاه رهبری پرداخته و با توجه به متن سیاست های ابلاغی سیاست های اقتصاد مقاومتی سعی در شناسایی نقاط ضعف و قوت بخش های اقتصادی در مواجهه با تحریم ها داشته و از این منظر چند شاخص به عنوان پارامتر های اقتصاد مقاومتی مطرح نموده است .
- عبدالهی، - 1391 - 3 پیغامی، در مقاله ای به بررسی تجربه تاریخی اقتصاد مقاومتی پرداخته است.وی با بیان اینکه تجربه ایران در این دوره در طول تاریخ بی سابقه بوده است معتقد است هیچ الگویی در اقتصاد های متعارف برای پاسخ گویی به این شرایط وجود ندارد . ایشان با تعاریف چهارگانه از اقتصاد مقاومتی تحت عناوین اقتصاد موازی ،اقتصاد دفاعی ،اقتصاد ترمیمی و اقتصاد دفاعی سعی در شناسایی مشخصه های یک اقتصاد مقاوم نموده است . - پیغامی،. - 1393
- 4 شاکری نیا ، در مقاله ای تحت عنوان اقتصاد مقاومتی و سرمایه اجتماعی ضعف نهادی کشور را یکی از دلایل اسیب پذیری اقتصاد تلقی کرده و ضعف در شاخصه های نهادی کشور را علت اسیب پذیری اقتصاد معرفی کرده است . - شاکری نیا، - 1392 - 5 مومنی ،در نقدی که بر سیاست های اقتصادی دولت یازدهم وارد میکند اقتصاد مقاومتی را از زاویه توسعه مد نظر قرار داده و با اشاره به اینکه کشوری که در ان به ازای هر واحد تولید چهار واحد توزیع داشته باشد نمی تواند مقاوم باشد بر این نکته تاکید دارد که اقتصادی می تواند مقاوم باشد که متکی بر تولید دانش محور باشد.ایشان همچنان با اشاره به حجم بالای رانت در کشور شفاف سازی اطلاعات اقتصادی را لازمه ورود به اقتصاد مقاومتی میداند .
فرشاد مومنی در مقاله ای تحت عنوان ارزیابی ایران در شاخص پیچیدگی . - مومنی ، - 1393 - 6 ایشان روند پیچیدگی اقتصاد ایران را در سالهای 1964تا 2012بررسی کرده است و به این نتیجه رسیده که علت اصلی اسیب پذیری اقتصاد ایران ناشی از عدم پیچیدگی و اتکا به درامد های حاصل از خام فروشی می باشد.در حوزه ی برون مرزی نیز تاب اوری اقتصادی محور اصلی فعالیت های سال 2013مجمع جهانی اقتصاد بوده است. همچنین ازدیگر تولیدات فکری نهاد های بین المللی که که از مفهوم مقاوم سازی اقتصاد بهره گرفته است گزارش رقابت پذیری جهانی - 2013 - است . - مومنی ، - 1393
7 - فیلی و اسدی پور: جهت دستیابی به اقتصاد مقاومتی، باید هرچه بیشتر به سمت محدود کردن استفاده از منابع نفتی و رهایی از اتکای اقتصاد کشور به این منابع حرکت کرد. یکی از این موارد، تمرکز بر محصولات کشاورزی و حبوبات است. در این تحقیق،از بین حبوبات، بر روی عدس، تمرکز شده است. بسته بندی عدس، مهمترین حلقه رابط بین تولید، نگهداری، حمل و نقل و بازاریابی این محصول است. - فیلی و اسدی پور، - 1395
8 - مقام معظم رهبری در چند سال اخیر بحث اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی را مطرح و از آن به عنوان روشی مهم در تغییر مسیر حرکت اقتصادی کشور یاد کردند؛ روشی که در برابر هجمههای غرب همانند سدی محکم کارآمد شد. اعمال تحریم های یکجانبه وغیرقانونی، همواره یکی از ابزارهای نظام سلطه برای وارد آوردن فشار به نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است، که اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از تسخیر لانه جاسوسی، آمریکا قانون تحریم نظام جمهوری اسلامی ایران را به اجرا گذاشت و در طول سی و چهار سال گذشته نیز همواره بر حجم این تحریم ها افزوده شده است. - جلیلیان، - 1395
9 - در منابع اسلامی تأکید بسیاری به امر کشاورزی شده و این حرفه جزء اساسی ترین و موثرترین مشاغل به شمار آمده است. کشور ایران در این زمینه از استعداد های فراوان طبیعی و انسانی از جمله زمین، آب، ذهن های فعال، جوانان با استعداد برخوردار است. با توجه به اینکه رویکرد کشور به سمت اقتصاد مقاومتی است؛ خودکفایی در کشاورزی مقدمهای برای رسیدن به استقلال و خود کفایی در زمینه های دیگر میباشد.
بنابراین برای رسیدن به توسعه و پیشرفت و تخصصی شدن در زمینهی کشاورزی گام نخست، شناخت دقیق نقاط ضعف موجود در بخش های مختلف کشاورزی است. تلاش هایی که در این تحقیق صورت گرفته، نقاط ضعف کشاورزی کشور را مورد شناسایی و بررسی قرار داده و نتایج زیر بدست آمده است: ضعف مدیرتی در بخش آبیاری، ضعف مدیریتی در بخش کشت محصولات کشاورزی، ضعف مدیریتی در بخش بازار یابی بعد از تولید، عدم توجه به فرسایش خاک، عدم حمایت از کشاورز و عدم توجه به کرامت کشاورز می باشد. - زرقی؛ کیوانلو و دامرودی، - 1395
01 - هدف این مقاله توجه به دوره ی دکتر مصدق و تداوم این موضوع در قالب اقتصاد مقاومتی با توجه به شرایط کنونی پیش روی کشور به عنوان راه حلی برای حل مشکلات نفتی و اقتصادی است و همچنین پرداختن به مقوله کشاورزی به عنوان صنعت جایگزین برای نفت گفته خواهد شد. - صلاح؛ کریمی پور نمج و صالحی سربیژن، - 1395
