بخشی از مقاله
چکیده
موزه هاي علوم قبل از آنکه یک محیط نمایشی باشند، یک محیط آموزشی هستند که هدف اصلی آنها ایجاد فضایی براي مشارکت افراد در یادگیري مفاهیم علمی به شیوهاي نوین است. امروزه طراحی موزههاي علوم، یادگیرنده محور هستند و آموزش از شنیدن به سمت دیدن و آزمایش کردن سوق پیدا می کند و بدین طریق یادگیري پایدار، عمیق و کاربردي میشود.
در این راستا تحقیقاتی در خصوص طراحی چارچوب مفهومی و ساختاري - عملیاتی - موزههاي علوم به شیوه تعاملی صورت گرفته است که نتایج آن در اینجا ارائه میگردد. در این مقاله پس از معرفی موزههاي علوم و نقش آنها در یادگیري فعال، چارچوب مفهومی و عملیاتی طراحی موزههاي علوم مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
سوالات مطرح در این مقاله :
-1 نظام محتوایی در طراحی موزه هاي علوم براي یادگیري چگونه است؟
-2 ویژگی هاي ساختاري در موزه هاي علوم چگونه است؟
مقدمه
ممکن است بسیاري، موزههاي علمی را امري تفننی قلمداد کنند. اگر چه این امر، از جمله اهداف موزههاست، اما فلسفه احداث موزههاي علمی بسیار فراتر از آن است.
علم در واقع نوعی بازي متفکرانه است. با تعمق در پدیدههاي طبیعی، چیزي که انسان را تحت تأثیر قرار میدهد، وجود الگوهاي مشابه در پدیدههاي ظاهرا متفاوت است.
البته بهترین نوع آموزش در خانههاي علم، آن است که حس کنجکاوري را در بازدیدکننده تحریک کند، به گونهاي که شخص پس از آن، خود مشتاق فراگیري بیشتر و انجام تجربههاي جدید شود. از آنجا که امکان یا لزوم شرکت همگان در کلاسهاي درسی براي یادگیري مفاهیم علوم وجود ندارد، موزهها و خانههاي علم، در این مورد نقش حساسی را ایفا میکنند. با توجه به این امر، احداث خانهها و موزههاي علمی براي شهرها یک امر بسیار ضروري است. اقدام به چنین امر مهمی، نیاز به همفکري گروههاي متخصص و بهرهگیري از تجارب سایر کشورها دارد.
در این مقاله ابتدا به تبیین مفهوم موزه و سپس به معرفی موزه هاي علوم پرداخته شده و در پایان به تشریح چارچوب مفهومی و ساختاري - عملیاتی - طراحی موزه علوم اشاره خواهد شد.
مفهوم یادگیري در تعاریف موزه
انجمن موزه آمریکا - AAM - موزه را به صورت زیر تعریف میکند: » یک نهاد سازماندهی شده غیرانتفاعی عمومی یا خصوصی که براي دستیابی به اهداف ضروري آموزشی و زیبایی شناختی به وجود آمده و به دنبال محافظت، گردآوري و استفاده از اشیاي محسوس و قابل لمس - جاندار یا غیرجاندار - می باشد. موزه این اشیا را به روشی منظم به نمایش میگذارد...، و حداقل یک کارمند حرفهاي و یا یک کارمند تمام وقت مشابه آن دارد « یا » حداقل 120 روز در سال به طور منظم براي عموم مردم باز است
در مفهومی گستردهتر، موزه میتواند به عنوان »مکان یادبود« یک پدیده، درك شود که نهادها، مکانهاي مختلف یا خطهها، تجربیات و حتی فضاهاي غیرملموس را پوشش میدهد.
این دیدگاه که از ماهیت محدود موزههاي سنتی فراتر میرود، موزه را به صورت ابزاري تعریف میکند که به دست انسان با هدف بایگانی، درك، و انتقال شکل یافته است. موزه همچنین میتواند واجد »کارکرد خاصی باشد که ویژگیهاي یک نهاد را اخذ کند و یا اخذ نکند و هدف آن اطمینان بخشی از طریق تجربه حسی، انبارسازي و انتقال یک فرهنگ است.
موزه مکانی است جهت گردآوري مجموعه ها از اشیائی به منظور تحقیق و بررسی و بهرهگیري. موزه یک واحد تحقیقاتی، فرهنگی، هنري و آموزشی است که میراثهاي کشور در آن به شیوه علمی و فنی نگهداري و مطالعه و معرفی میشود.
موزهها مجتمعی فرهنگی - آموزشی هستند که هر کدام از صنایع و فرآوردههاي دست ساخته موجود در آن همچون ورقی از تاریخ ملل با شناساندن اخلاق، دین، مذهب، مشاغل، فرهنگ، آداب رسوم، وسنتهاي پیشینیان در طی قرون و اعصار مختلف به تربیت نسلهاي آینده میپردازد.
