بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینی بهعنوان ابزاری است در دست برنامهریزان که جوامع را به سمت توسعه پیش ببرند. از آنجاکه همهی جوامع یا همهی افراد درون یک کشور، برای دستیابی به شرایط کارآفرینی موقعیتی مساوی ندارند، باید شرایط لازم را برای توسعهی کارآفرینی در سرزمین، ایجاد کرد. منطقهی مورد مطالعه در این پژوهش، شهر بیدخت از شهرستانهای اطراف گناباد میباشد.
شهر بیدخت در نه کیلومتری مشرق جویمند واقع شده است و جادهی شوسه-زاهدان از آن عبور میکند و بیدخت سابقادر دامنه و پشت تپه وکلوت واقع شده بود که از دهات غربی و جنوب غربی دیده نمیشد. از جمله صنایع آنجا که در غالب شهرهای اطراف گناباد نیر هست کرباس است که در بیدخت بسیار خوب میبافند. پارچههای دیگر هم برای سفره و حوله و شمد میبافند که خیلی مرغوب است
برای جمع-آوری دادهها از توزیع پرسشنامه در بین 100 نفر گردشگر در دسترس در ناحیه استفاده شده است. در این پژوهش توصیفی، مقطعی و کاربردی از پرسشنامههای استانداردی استفاده شد که پس از سنجش روایی و پایایی بر اساس نمونهگیری آماری ساده و تصادفی در بین گردشگران توزیع گردید. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطهی معناداری بین شناخت و معرفی صنایعدستی و پارچهبافی و جذب گردشگر در این منطقه است.
مقدمه
ماکس وبر جامعهشناس بزرگ آلمانی در تشریح تبیین چگونگی شکلگیری تمدن نوین صنعتی و سرمایهداری در مغرب زمین به مفهومی اشاره میکند که این مفهوم به زبان امروزی، همان فرهنگ کارآفرینی است. وبر توسعه فرهنگ کارآفرینی را متاثر از چهار عامل تشویق به کار برای سعادت، خطرپذیری برای تغییر سرنوشت، برنامه-ریزی برای آینده و صرفهجویی میداند. کارآفرینی مفهومی است که همراه با خلقت بشر وجود داشته است . مروری بر ادبیات کارآفرینی برای اولین بار توسط اقتصاددانان مطرح شد .
سپس با توجه به اهمیت و نقش کارآفرینی در شکل گیری تحولات اقتصادی در جوامع ، دانشمندان علوم اجتماعی نیز به بررسی ویژگی های فردی و اجتماعی کارآفرینان پرداختند . خانواده ، کانونی است که در شکل گیری این ویژگی ها ، می تواند نقش حیاتی ایفاکند . در جوامع سنتی که مردان نقش "نان آور" و زنان نقش "خانه داری و تربیت فرزندان" را بر عهده داشتند ، انتقال ایده کسب و کار بیشتر از طرف مرد صورت می گرفت ، ساختار جدید خانواده در جامعه امروز و به تبع آن خروج زن از خانه ، ظهور جلوه های تازه ای از بروز خلاقیت و نوآوری را در هر دو جنس زن و مرد باعث شد تا جائیکه کسب و کار و کارآفرینی یکی از محورهای شش گانه محک زدن دین و ایمان هر فرد شمرده شده است . امام علی می فرمایند : به وسیله شش مولفه دین انسان محک زده می شود که کسی و کار طلب روزی و عمل شایسته دور از افراط از مهمترین آنهاست
در سال های اخیر حمایت از کار آفرینی و گسترش آن به استراتژی ای در توسعه، شکوفایی و رشد جوامع انسانی تبدیل شده است که از طریق آن، همه عوامل ، منابع و امکانات یک جامعه هدف قرار میگیرند و در روندی تکاملی در راستای نیل به آرمانهای بلند اجتماعی بسیج می شوند و منشا بسیاری از آثار و پیامدهای مثبت اقتصادی-اجتماعی می شوند.
به دلیل بیکاری زیاد در نواحی روستایی، برای رسیدن به توسعه پایدار و همه جانبه و نیز کاهش فقر و جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها، چنین ایجاب می شود که به مقوله توسعه کار آفرینی توجهی ویژه شود.[7] از این رو برای غلبه بر مسائل اقتصادی -اجتماعی پیش روی جوامع روستایی در چند دهه اخیر رویکرد کار آفرینی به عنوان یکی از راهبردهای مهم توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است
پیشینه پژوهش:
معمولاً سودآوری بخش صنایعدستی با توسعهی صنعت گردشگری رابطهی تنگاتنگ و مستقیم دارد و در بسیاری موارد این دو بخش مکمّل هم در توسعهی اقتصاد جهانی هستند. مثلاً، هرچه صنعت گردشگری به رشد قابل توجهی برسد، بیتردید درآمد حاصل از فروش محصولات صنایع دستی به همان نسبت رشد خوبی خواهد داشت. [5]متخصصان و کارشناسان گردشگری و صنایعدستی در سراسر جهان عوامل زیر را در تشویق گردشگران برای خرید صنایعدستی مؤثر دانستهاند:بکارگیری الگوها و رنگهای سنتی و نمادین که همواره در کانون توجه گردشگران مورد تأکید قرار میگیرند، افزایش کیفیت محصولات و افزایش دوام آنها، تنوع صنایعدستی و توسعه برنامههای کاربردهای آن، تولید صنایعدستی با الهام از بناهای تاریخی و نمادهای هر کشور، بستهبندی مناسب صنایعدستی باتوجه به استانداردها بهمنظور اطمینان از حمل و نقل امن به مقصد نهایی، تسهیل حمل ونقل صنایعدستی و ارائه خدماتی از جمله بیمه، حمل و نقل و تحویل محصولات، تا اینکه گردشگران را برای خرید محصول مورد علاقهشان تشویق کند، تشکیل نمایشگاههای فصلی و سالانه و همچنین نمایشگاههای وانتی با هدف جذب گردشگران خاص برای فروش صنایع دستی
بسیاری ازگردشگران علاقمند هستند تا آثارمختلف صنایع دستی مکان های مورد بازدید خود را که در واقع تولیدات فرهنگی آن محل و ناحیه و کشور به حساب می اید خریداری کنند و به عنوان ارمغان سفربه استان یا کشور خودشان ببرند. لذا صنایع دستی و صنعت گردشگری بر یکدیگر اثرمتقابل دارند و می توانند موجبات رشد و توسعه یکدیگررا فراهم سازند
روش تحقیق:
ابزار جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر، پرسشنامه دو قسمتی شامل دو بخش - 1 مشخصات فردی شامل سن، جنس، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال و - 2 پرسشنامه توصیفی بر مبنای طیف لیکرت است. پرسشنامه توصیفی شامل متغیرهای میزان شناخت، میزان رضایت، عوامل موثر در معرفی بهتر جاذبه¬های گردشگر ی، شناخت در خصوص کارآفرینی و سبک زندگی، صنایع دستی، پارچهبافی بود.
در این تحقیق نیز از این روش جهت سنجش میزان اعتماد یا پایایی استفاده گردید. اصولا این روش برای محاسبه انسجام درونی ابزار اندازهگیری یا مقایسهها به کار میرود. زمانیکه مقیاسی از نوع لیکرت وجود داشته باشد و محقق بخواهد از طریق گویههای مختلف یک مفهوم پیچیده را اندازهگیری کند برای سنجش انسجام درونی مقیاس میتواند از آماره آلفای کرونباخ استفاده کند.
مقادیر ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای مختلف در این تحقیق عبارتند از: 0/883 برای میزان شناخت، 0/761 برای میزان رضایت، 0/867 برای عوامل موثر در معرفی بهتر جاذبههای گردشگری، 0/808 برای شناخت در خصوص کارآفرینی و سبک زندگی، 0/819 برای صنایع دستی، 0/828 برای پارچهبافی و 0/433 برای معماری سنتی. کرونباخ ضریب پایایی 45% را کم، 75% را متوسط و قابل قبول، و ضریب 95% را زیاد پیشنهاد کرده
بنابراین از بین متغیرهای تحقیق حاضر به غیر از متغیر معماری سنتی، بقیه متغیرها از اعتماد و پایایی مناسب برخوردار بوده و نتایج تحلیل آنها قابل اعتماد است. جامعه آماری شامل 100 نفر از گردشگران حاضر در محل میباشد. جدول 1- 4 ویژگیهای افرادی که پرسشنامه در بین آنها توزیع شده است را مشخص میکند. همانطور که از جدول 1-4 مشخص است، در این تحقیق پاسخگویان به سه رده سنی جوان، میانسال و بزرگسال تقسیم شدهاند که لزوما محدوده سنی برای این ردههای سنی یکسان نیست و نظر به تقسیمبندی ردههای سنی در جامعه اعمال شده است.
میانگین سنی افراد پاسخگو در این تحقیق 42/45 سال بوده است که برای آنها انحراف معیار 12/56 سال بدست آمده است. بیشترین پاسخگویان در رده سنی بزرگسال با 44/7% و کمترین پاسخگویان در رده سنی میانسال با 23/7% بودند. 65/8% پاسخگویان را زنان تشکیل دادهاند. علاوهبراین %5/3 پاسخگویان دارای تحصیلات زیردیپلم، %50 دیپلم، 15/8% آنان دارای مدرک فوق دیپلم، 18/4% لیسانس و 10/5% پاسخگویان دارای مدرک فوقلیسانس و دکتری بودند.همچنین 28/9% پاسخگویان مجرد و 65/8% آنان بیکار بودهاند.
جدول 1-4 ویژگیهای فردی پاسخگویان:
برآورده شدن انتظارات مسافران
برآورده شدن انتظارات مردم در افزایش بیشتر گردشگران به آن شهر نقش بسیار موثری دارد. به همین دلیل میزان رضایت مردم و برآورده شدن انتظارات آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی در شکل 1-4 نشان داده شده است. همانطور که در شکل 1-4 مشاهده میشود مردم از سفر به این شهر بسیار راضی بوده-اند و عبارت دیگر مردم از سفر به این شهر ناراضی نبودهاند و انتظارات آنها به عنوان یک گردشگر برآورده شده است. میتوان مزار را در جلب رضایت گردشگران بسیار دخیل دانست. %63/2 مردم اعتقاد دارند که انتظارات آنها خیلی زیاد برآورده شده است.
عوامل موثر در معرفی جاذبههای گردشگری:
نتیجهگیری و جمعبندی فهرستی از عوامل موثر در معرفی جاذبه-های گردشگری به عنوان گفتارها در اختیار گردشگران قرار گرفته و نظرسنجی انجام گرفت. نتایج در جدول 2آمده است. از نظر گردشگران ساخت مستند تلویزیونی، توسعه و گسترش مراکز اقامتی، اطلاع رسانی در خصوص صنایع و مراکز گردشگری و استفاده از افراد آموزش دیده و مجرب جهت راهنمایی با میزان اثر به ترتیب 50، 44/7، 42/1 و 39/5 تاثیر خیلی زیادی در معرفی جاذبه-های گردشگری بیدخت دارند. از طرف دیگر شرکت فعال در نمایشگاههای ملی و بینالمللی، برگزاری اردوهای تفریحی و فرهنگی و برگزاری همایشها و نشستهای علمی کمترین تاثیر 26/3 - درصد - را در جهت معرفی جاذبههای گردشگری این شهر دارند.
جدول -2 عوامل موثر در جاذبههای گردشگری
شناخت از صنایع دستی بیدخت:
به منظور ارزیابی میزان شناخت گردشگران از صنایع دستی مردم بیدخت سوالاتی در این زمینه مطرح و در قالب پرسشنامه گنجانده شد
