بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از مقالهی حاضر شناسایی مؤلفههای موثربر پذیرش فناوری های زنجیره تامین و همچنین بررسی راهکارهای نفوذ در تامین کنندگان خودروسازان ایرانی میباشد تا فرآیند فناوریهای زنجیره تامین را در شرکتهای تامین کننده خودرو جاری و نهادینه نمود.
به منظور مطالعهی مؤلفههای مذکور و همچنین رابطهی آنها با نوع فناوری مورد استفاده، پژوهشی تجربی در شرکتهای تامین کنندگان قطعات خودرو در ایران، انجام گردید. با استفاده از پرسشنامههایی که برای تامین کنندگان دو شرکت بزرگ خودروساز ارسال گردید، از بین 122 پرسشنامه توزیع شده، 73 پرسشنامه تکمیل شده مورد استفاده در تحقیق قرار گرفت.
نتایج تجزیه و تحلیلها نشان داد که سه مؤلفهی ساختار سازمانی، اندازه سازمان و فشار اعضا در زنجیرهی تامین، با پذیرش فناوری های زنجیره تامین ارتباطی مستقیم دارند. به نظر میرسد با توجه به اهمیت عملکرد سازمانی، به منظور بررسی تأثیر پذیرش فناوریهای زنجیره تامین بر عملکرد سازمانی، باید پژوهشهای دیگری انجام گیرد. چارچوب پیشنهادی نگرشی نوآورانه دربارهی مؤلفههای اصلی ارائه میکند که میتواند به شناخت بیشتر این عوامل موثر بر فناوریهای زنجیره تامین، توسط مدیران و فعالان این حوزه کمک کند. لازم به ذکر است که تا کنون به طور مشخص هیچ پژوهشی در مورد شناسایی مؤلفههای پذیریش فناوریهای زنجیره تامین در صنعت خودروسازی ایران صورت نگرفته است.
-1 مقدمه
بخش خودرو یکی از صنایع اصلی اقتصاد کشور بوده و نقش اقتصادی آن قابل ملاحظه می باشد. این بخش ارتباط قابل توجهی با بخشهای تولید و خدمات دارد. با توجه به چالش های بزرگی که صنعت خودرو پیش رو دارد، به خصوص با ظهور جهانیسازی، آزادسازی اقتصاد و افزایش رقابت، فشار بر سازندگان خودرو در ایران افزایش یافته و باعث شده که زمان ورود به بازار کاسته شده و میزان خدمات به مشتری، میزان عملکرد و کیفیت محصولات شرکتها افزایش یابد و همچنین در خطوط تولید، در راستای مشتری مداری، تنوع بیشتری حاصل گردیده است
سازندگان خودرو ناچارند به جهت عقب نماندن از رقبای جهانی خود، انعطافپذیرتر و چابک تر باشند. به منظور تحقق این اهداف، لازم است شرکتها خود را با فناوریهای مربوط به زنجیرهی تامین - SCT - 1 سازگار کنند. این گفته با نظرِ لواری - 2000 - ، بیرد و داویدسون - 2003 - و پاور - 2006 - همسو است که باور دارند اجرای SCT در مدیریت زنجیرهی تامین5 - SCM - فواید بسیاری به همراه دارد
SCT ابزاری است که نه تنها میتواند میزان اثرگذاری و کارایی عملیاتها را ارتقا دهد، بلکه ابزاری رقابتی برای پیاده سازی بهینه راهبردهای سازمانها می باشد. علاوه بر این، تحلیلگران و ناظرین در صنایع هم بر این باورند که SCT در کاهش هزینهها و ارتقای مزیت رقابتی بازیگران در عرصهی خودرو، و به ویژه شرکتهایی که با کشورهای دیگر رقابت می کنند، نقشی حیاتی ایفا می کند.
در حال حاضر، مؤلفه هایی که بتوانند پذیرش SCT توسط عرضه کنندگان خودرو را تسهیل کنند، به طور مشخص شناسایی نشده است. به منظور رشد و تشویق به پذیرش SCT در میان تامین کنندگان خودرو در ایران، شناسایی و تحلیل مؤلفههای اثرگذار بر بکارگیری SCT ضروری است.
پژوهش حاضر متون تحقیقی مرتبط را مرور نموده است تا مؤلفههای اثرگذار بر پذیرش و بکارگیری SCT را در مرحلهی اجرا، شناسایی نماید و از این طریق فرضیههایی را مطرح و آنها را اثبات نماید. مقالهی حاضر سه مؤلفهی مهم را شناسایی نموده و به بحث می گذارد که عبارتند از ساختار سازمانی، فشار اعضا در زنجیرهی تامین و اندازهی سازمان. با توجه به بحثهایی که در متون پژوهشی صورت گرفته، لازم است این سه مؤلفه مورد مداقه قرارد گیرد. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامههایی که به تامین کنندگان خودرو در ایران داده شده بود، گردآوری گردید. نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر، رهنمودها و دستورالعملهایی را در مورد به کار گیری و اجرای SCT به شرکتهای تامین کننده خودرو، ارائه مینماید.
-2 اهمیت SCT در SCM
با توجه به اینکه رقابت در دههی 2000 شدت یافته و بازارها جهانی شده، بازارهای هر کشور بین المللی، پویا و مشتری محور شده است؛ مشتریان تنوع، کیفیت و استحکام بیشتری را میطلبند؛ عمر محصولات کمتر شده و تعدد محصولات افزایش یافته است؛ پیشرفتهای علمی با سرعت بیشتری رخ می دهد [10]، از این رو، در اثر پیچیدگی روابط و تعاملهای بین شرکای تجاری، مدیریت زنجیرهی تامین پیچیدهتر از قبل گردیده است. این تعاملات فقط از نظر تعداد و تنوع فرآیندها پیچیده نشده، بلکه از نظر وابستگیهایی که از بابت زمان و مکان بین طرفین به وجود آمده هم، پیچیدهتر گردیده است و شرکتها به خاطر محدودیتهای زبانی و تفاوتهای زمانی، از نظر کار با شرکای بین المللی هم محدودیتهایی دارند
در نتیجهی این مشکلات، لازم است دربارهی تکنولوژی زنجیره تامین - - SCT و مدیریت زنجیره تامین - - SCM بحث و تبادل نظر صورت گیرد. استفاده از SCT برای پیشبرد اجزای مختلف SCM، من جمله تامین و ارتباطات، باعث میشود که تبادل داده ها و اطلاعات در زنجیرهی تامین تسریع شود .[11] موضوع بسیار شایعی که در همهی مسائل مرتبط با این بحث وجود دارد، مسئلهی کیفیت ارتقای ارتباطات است که پتانسیل بسیار بالایی برای افزایش و پیشرفت همکاری ها در زنجیره تامین دارد که به عبارتی میتوان آن را متاثر از تکنولوژی زنجیره تامین دانست.[11,12] در این زمینه، با توجه به نقش پیچیده SCT، انتظاراتی که از فناوری به عنوان ابزاری برای ارتقای جریان اطلاعات وجود دارد، افزایش یافته است.
به اعتقاد پاور و سایمون - 2004 - 1 فناوری نقش بسیار مهمی در موفقیت SCM ایفا می کند. پیشتر، به علت اینکه اینترنت اختراع نشده بود، شرکتها برای دسترسی به اطلاعات با مشکل مواجه بودند، چون نمی توانستند اطلاعات یا بازخورد خود را در زمان مقتضی دریافت یا ارسال نمایند
در عصر حاضر، شرکتها برای این که از رقبای خود عقب نمانند به طور مداوم در زنجیرهی تامین خود با هم تبادل اطلاعات مینمایندسانچز. و پِرِز - 2003 - 2 اعلام نمودند که پیشرفت SCM نیازمند آن است که اعضای زنجیره، فعالیتهای تولید و تدارکات خود را هماهنگ نمایند. این نوع هماهنگی را میتوان با کمک SCT و به خصوص فناوریهای مورد استفاده برای شکستن مرزهای سنتیِ زنجیرهی تامین، تسهیل نمود
SCT و SCM به عنوان دو حوزهی جداگانه، توجهات بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است . پژوهش حاضر نشان خواهد داد که SCT و SCM ماهتاًی مکمل همدیگرند، و لازم است با هم مورد بررسی قرار گرفته شوند. پژوهشگران بسیاری به مطالعهی SCT پرداختهاند، ولی هنوز در مورد تعریف این واژه به اجماع کامل نرسیدهاند. بنابراین، با در نظر داشتن این تعاریف و چشم انداز SCM در پژوهش حاضر، SCT به عنوان فناوری یا سیستمی تعریف میشود که به منظور ایجاد هماهنگی و یکپارچه سازی جریان اطلاعات به صورت الکترونیکی به کار گرفته میشود تا از طریق آن معاملههای تجاری موثر و کارایی ایجاد گردد و دسترسی سریع به اطلاعات را میسر و در ارایه ی خدمات بهتر به مشتری مساعدت نماید و همچنین باعث گردد که فرآیندهای کاغذبازی کاهش یافته، ارتباطات تسهیل شده، بهره وری افزایش و در از نظر زمان صرفه جویی شود. نوع فناوریهایی که در این پژوهش به آنها اشاره شده در جدول 1 نشان داده شده، که از آنها به عنوان SCT نامبرده شده است.
به منظور یکپارچه سازی SCMو اصلِ به کار گیری فناوری، پاترسون و دیگران - 2003 - تاکید دارند که SCT را می توان به فناوریهای کاربردی 3 و فناوریهای تلفیقی4 تقسیم کرد. فناوریهای کاربردی به سیستمهایی گفته می شود که به منظور انجام فعالیتهای کاربردی مثل سیستمهای مدیریت انبار - - WMS و سیستمهای مدیریت حمل و نقل - TMS - به کار گرفته میشود. فناوریهای تلفیقی به فعالیتهای مربوط به هماهنگی و تلفیق جریانهای اطلاعاتی و فعالیتها درونی با شرکتهای دیگر، گفته میشود. مطالعهی فناوریهای مورد استفاده برای SCM در پژوهش کنونی، بر نظریهی اشاعه نوآوریها5 مبتنی است.
در مطالعههای انجام شده در اشاعه، پذیرش6معمولاً یک متغیر وابسته در نظر گرفته میشود. پذیرش بخشی از فرآیند اشاعه است که به ارزیابی نتایج حاصل از استفادهی آزمایشی نوآوری و تصمیم به ادامهی استفاده از آن، گفته میشود
پذیرش زمانی اتفاق میافتد که سازمانی تصمیم می گیرد در یک نوآوری سرمایه گذاری کرده و از آن استفاده نماید .[19] دامان پور - 1991 - 7 در خلاصهای بر پژوهش های انجام شده بر نوآوری سازمانی، میگوید پذیرش نوآوری شامل تولید، توسعه و اجرای ایدهها یا رفتارهای جدید میباشد
