بخشی از مقاله
چکیده:
این فراتحلیل با هدف بررسی مقدار اثربخشی مداخلهها مبتنی بر معنویت بر بهبود سطح سلامت روان در ایران انجام شده است. بدین منظور تعداد 11 پژوهش که از نظر روششناختی مورد پذیرش بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. دادهها با استفاده ازچک لیست فراتحلیل، جمع آوری شد و با نرمافزار جامع فراتحلیل - - CMA3 مورد تحلیل قرار گرفت.
میانگین اندازه اثر مطالعهها مورد بررسی برای مدل اثرهای ثابت 1/40 و برای مدل اثرهای تصادفی - p<0 .001 - 1/56 به دست آمد که مطابق جدول کوهن در حد بالایی میباشد. با توجه به ناهمگون بودن اندازه اثر به جستجوی متغیرهای تعدیلکننده پرداخته شد. نتایج نشان داد که اظهار نظر در مورد اثربخشی این نوع از مداخله و همچنین متغیرهای تعدیلکننده این اثربخشی نیازمند بررسیهای مروری، تجربی و روششناسی ویژهای میباشد.
مقدمه
در گذشته بیشتر تلاش روانشناسان بالینی بر درمان کمبودها و مرتفع ساختن ناتوانیها متمرکز بوده است ؛ اما به نظر رایان و دسی - 2001 - 1 ازحدود دههی 1960 به بعد با ظهور دیدگاههای جدیدی که به جای درمان مشکل روانی بر پیشگیری از آنها تأکید داشتند، مدلهای روانشناختی به سمت تأکید بر ابعاد مثبت مانند تواناییهای انسان، رشد شخصی و بهزیستی متمرکز شدند
در این راستا مفهوم سلامت روان انسانها، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. مفهوم سلامت روانی در واقع جنبهای از مفهوم کلی سلامت است. سازمان جهانی بهداشت، سلامتی را حالت بهزیستی کامل جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و نهصرفاً فقدان بیماری یا ناتوانی تعریف میکند
بر این اساس، سلامت روان به عنوان عاملی بنیادی در رشد شخصیتی و بهزیستی انسان مطرح شده است و پژوهش در مورد عوامل همبسته با آن و یا مؤثر بر آن به صورت جدی مورد پیگیری قرار گرفته است. یکی از مفاهیمی که طی سالهای اخیر، شواهد متعددی بر ارتباط آن با سلامت روان به دست آمده است و از لحاظ تأثیرگذاری بر سلامت روان، مورد بحث قرار گرفته است، مفهوم معنویت است. توافق کلی در مورد تعریف معنویت وجود ندارد همچنین این مسأله مطرح است که معنویت در میان افراد و مکانهای مختلف، معانی متفاوتی دارد. به طور کلی، معنویت به معنای جستجوی شخصی تقدسهاست
در راستای بررسی اثربخشی مؤلفههای معنویت بر سلامت روان، مداخلههای مبتنی بر معنویت یا معنویت درمانی ابداع شده است. ریچاردز و برگین - 2002 - 1، معنویت درمانی را به عنوان نوعی از روان درمانی تعریف میکنند که با استفاده از اصول ویژه و کاربرد شیوههای معنوی به بیماران کمک میکند تا به ادراکی فرامادی از خود، جهان، حوادث و پدیدهها دست یابند و به وسیله پیوند با این دنیای فرامادی، سلامتی و رشد به دست آورند
مطالعههای بسیاری به بررسی ارتباط بین معنویت و سلامت روان اختصاص یافته است - به طور نمونه، راجرز، اسکیدمور، مونتوگومری، ریدهید و ریدهید2012 2، بتز و توز2009 3، کوهن، یون و جانستون - 2009 4، نتایج نشان داده است که معنویت با سلامت روان ارتباط معناداری دارد و با ارتقای سطح معنویت افراد، سطح سلامت روان آنها نیز افزایش مییابد.
اکنون با توجه به اینکه پژوهشهای مربوط به بررسی اثربخشی معنویتدرمانی بر سلامت روان در چند سال اخیر در ایران رو به افزایش بوده است در پژوهش حاضر سعی شده است با استفاده از روش » فرا تحلیل« به ترکیب نتایج این مداخلهها بر سلامت روان در جامعه ایران پرداخته شود و کارآیی این مداخلهها بر ارتقای سلامت روان ایرانیان مورد ارزیابی قرار گیرد.
انجام بررسیهای فراتحلیلی در این زمینه میتواند با بازنگری مطالعههای پیشین و ترکیب نتایج آنها تصویر روشنتر و نتیجهگیری متقنتری در مورد اثربخشی این مداخلهها به ما ارایه کند. در واقع، فراتحلیل، تحلیل تحلیلهاست. در این روش، تحلیل آماری مجموعهی وسیعی از نتایج مطالعههای منفرد با هدف یکپارچه سازی یافتهها، انجام میشود
