بخشی از مقاله
چکیده
کودکان سرمایه های با ارزش هرکشوری می باشند که می توان با آموزش مناسب در فضاهای مطلوب این سرمایه هارا 25 mm 30 mm حفظ نمود. شناخت روانشناسی کودک و آگاهی از نیازهای روحی و جسمی او می تواند دردستیابی به طراحی فضاهای پویای کودکان موثر باشد. با شناخت جنبه های روانشناسانه کودکان از جمله حفظ آرامش و افزایش خلاقیت می توان به فضاهای بهتری دست یافت و فضای معماری در صورت هماهنگی وانطباق باویژگی های روانی وجسمانی کودکان به صورت مطلوب مورد استفاده قرارگیرد.
روان شناسی محیطی کودکان رشته ای است که با تعاملات وروابط میان مردم ومحیطشان سروکار دارد. به بیان دیگرایجاد حس آرامش و ایجاد محیط پویای کودکان در جهت افزایش خلاقیت کودکان گرایشنسبتاً جدید در این حوزه است که به بررسی تأثیر متقابل رفتارکودکان ومحیط می پردازد. طراحی فضایی برای تجلی استعداد کودکان، ارتقاء کمی و کیفی فضاهای کودکان به طورعام، راهکارهایی برای رفع کمبود فضاهای آموزشی باتوجه به روح و روان کودکان از اهداف مقاله حاضر می باشد. روش تحقیق دراین پژوهش، توصیفی تحلیلی است. باتوجه به ماهیت پژوهش، اطلاعات جمع آوری شده از منابع، به صورت توصیفی سازماندهی شده و آن دسته از اطلاعات که جنبه ی آماری و کمی داشته، به روش تحلیلی بررسی شده اند.
.1 مقدمه
بدون شک یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی دوران کودکی است. دورانی که در آن شخصیت - Personality - فرد پایهریزی شده و شکل میگیرد. امروزه این حقیقت انکارناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین - طفولیت - فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی ، عاطفی ، شخصیتی و هوشی را دربر گیرد. این ابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایهگذاری و شکل میگیرند.
رشد یک فرایند چند بعدی است. این رشد شامل رشد جسمی ، رشد زبانی ، رشد عاطفی ، رشد شناختی - Cognitive Development - ، رشد اجتماعی ، رشد اخلاقی و رشد شخصیتی است و توجه به مطالعه در مورد تمام این جنبهها یکی از اهداف روان شناسی رشد است.
اهمیت این توجه به تمام ابعاد رشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چندبعدی در مورد کودک میشود و والدین و سایر افراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری مینماید - گیدیون ، زیگفرید،. - 1386 در زندگی مدرن امروزی، این یک حقیقت شناخته شده است که انسان ها بیشتر زمان خود را در محیط های مصنوعی و ساخته دست بشر می گذرانند ؟انسان ها در خانه زندگی کرده، در مدارس یاد می گیرند، در ادارات کار می کنند، با وسایل نقلیه حرکت کرده و به طور مداوم با محیط کالبدی در ارتباط هستند
روان شناسان بر این باورند که پدیده های روانی و تغیرات آنها نتیجه تعامل بین ارگانیسم انسان و محیط است ؟محیط های فیزیکی اطراف انسان نقش مهمی در معنادهی و سازمان بخشی به زندگی او بازی می کنند .تحقیقات نشان داده اند بسیاری از ناهنجاری های رفتاری در جوامع شهری مانند خشونت، پرخاشگری، تجاوز به حقوق دیگران و رعایت نکردن قانون، ضمن داشتن ریشه های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی در کیفیت فضاهای سکونتی، آموزشی و کاری افراد نیز نهفته است؛ که این مطلب دلیلی بر اهمیت کیفیت فضایی می باشد
محیط کالبدی با عناصر تشکیل دهنده خود مانند رنگ، بافت، سایه روشن، نور، صدا، فرم و جسم و روان انسان تأثیرگذار است
در این میان فضاهای آموزشی کودکان اهمیت بسیار زیادی می یابد .طراحی فضاهای ویژه کودکان از آن جهت اهمیت دارد که در طول این سالها، کودک از محیط تأثیر بیشتری می گیرد. بزرگسالان به محیط زندگی خود توجه دارند؛ می توانند آن را در نظر آورند و درباره آن دست به تفکر و تأمل بزنند
اما کودکان به طور کلی مجذوب و محسور محیط زندگی خود می شوند و آن را جذب و درونسازی می کنند ؟کودکان چیزهایی را که جلبشان می کنند، فقط به خاطر نمی سپارند، بلکه از نظر روانی تأثیر نیرومندی برآنان می گذارند و بخشی از وجود آنها می شود ؟کودکان سراسر فضای پیرامونشان را اعم از آنچه می بینند یا می شنوند، در وجودشان نقش می کنند
در سالهای اولیه زندگی، کودک برای نخستین بار با طبیعت ارتباط برقرار می کند، روابط اجتماعی اش را شکل می دهد و به مفهومی از خود دست می یابد ؟از آنجا که در این دوران ساختار شخصیتی و رفتاری انسان بنیان نهاده می شود، دوران کودکی را دوران سرنوشت سازی دانسته اند
-2روان شناسی رشد
روانشناسی رشد شاخهای از علم روانشناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد میپردازد و از رشتههای مختلف زیستشناسی، جامعهشناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک میگیرد. اگر چه روانشناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ میپردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد
روانشناسان رشد در پی آن هستند تا چگونگی رشد انسان را در طول زمان تعیین کنند، برای تحقق این هدف روانشناسان رشد، رفتار افراد را در سنین مختلف به دقت مورد مشاهده قرار میدهند. از سوی دیگر روانشناسان رشد به تبیین رشد میپردازند که در آن دو الگوی عمومی و اختصاصی را مد نظر دارند. سومین هدف روانشناسی رشد این است که حاصل مطالعات توصیفی و تبیینی خود را در مورد رشد در جهت مثبت رشد انسان به کار بگیرد و رشد انسانها را به حداکثر برساند. این جنبه کاربردی رشد خصوصاً به کودکان و نوجوانانی که به دلایلی دچار نارسایی در رشد شدهاند، میپردازد
-3اهمیت روان شناسی کودک
روان شناسی کودک اهمیت خود را از کودک میگیرد، چرا که دوران کودکی انسان اهمیت فوقالعادهای دارد. شاید نگاهی به دوران کودکی انسان و توانائی های نوزاد انسان در مقایسه با سایر موجودات اهمیت این دوران را آشکارتر سازد . نوزاد انسان در میان سایر موجودات عالم طولانیترین زمان را نیاز دارد که قابلیتها و توانائی های خود را پرورش و آشکار سازد. در واقع انسان حدود 18 سال اول زندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است و این زمان طولانی و با اهمیت در زندگی انسان است
از طرف دیگر ، نوزاد انسان با کمترین تواناییها و امکانات - نظیر بازتابها - به دنیا میآید و به مراقبت زیاد و شدیدی نسبت به سایر موجودات نیاز دارد - برای مثال در نظر بگیرید که چگونه گوساله گاو پس از به دنیا آمدن روی پای خود میایستد، ولی نوزاد انسان حتی نمیتواند سر خود را راست نگه دارد - . ابن مراقبت توسط پدر و مادر در وهله اول و توسط اطرافیان و جامعه در وهله دوم اعمال میشود، ولی این مراقبت بدون آگاهی ، دانش و آموزش شیوههای فرزندپروری صحیح امکان ندارد و اهمیت روان شناسی کودک نیز از این دو موضوع - زمان طولانی رشد کودکی و شیوههای صحیح فرزندپروری - ناشی میشود
-4اهداف روان شناسی کودک
روان شناسی کودک به عنوان یکی از زیرمجموعههای » روان شناسی رشد« با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوههای صحیح پرورشی و آموزشی کودک از اولین سالهای تاسیس روان شناسی علمی مورد توجه بوده است. - البته موضوع کودک و مسائل مربوط به او همیشه مورد توجه بوده است - . در طول این سالها روان شناسان زیادی نظیر ژان پیاژه - Jean Piaget - ، استانلی هال - Stanley Hall - به مطالعه و تحقیق در مورد جنبههای مختلف رشد کودک پرداختهاند
-5 روانشناسی محیط تفریحی کودک 1-5 علم روان شناسی محیط
روان شناسی محیط زیر مجموعه ای از علوم رفتاری است - مطلبی، . - 1390این بحث از ابتدای دهه ًٌ قرن بیستم به وجود آمد ؟با نگاهی به تاریخچه این رشته در می یابیم که سالهای ًٌَُ و ٌَُُ حوزه روانشناسی محیط و به طور کلی پژوهش هایی که به بررسی تأثیر محیط بر رفتارهای مختلف انسان می پرداخته، موضوع قابل توجه و پر اهمیتی بوده است
اولین کار روان شناسی محیط این بود که آثار محیط کالبدی و اجتماعی بر افراد را مورد توجه قرار دهد ؟اما از دهه به بعد به بررسی نقش افراد بر محیط نیز پرداخته شد ؟در واقع این رشته از روان شناسی، شاخه ای میان رشته ای است که با معماری، معماری منظر و طراحی شهری ارتباطی تنگاتنگ دارد
زمینه روانشناسی محیطی بر این تأکید دارد که چطور محیط فیزیکی، احساسات و رفتارها را تحت تأثیر قرار می دهد
مطالعات متعدد نشان می دهد کیفیت محیطی که فرد در آن فعالیت می کند، یعنی عواملی چون فضا، رنگ، نور، صدا و میزان لذت فرد از فضا، بر ادراک او مؤثر است ؟به همین دلیل ارتباط دو سویه معماری و روان شناسی برای طراحی بهتر فضاها ضروری است
روانشناسی محیط در طراحی فضاهای آموزشی پژوهشگران انسان را محصول تعامل محیط و بیولوژی دانسته اند و به ارزیابی عوامل فیزیکی گوناگون از جمله سر و صدا، آب و هوا و فضاهای محصور که به طور مداوم بر روی انسان تأثیر می گذارد، پرداخته اند ؟در این میان فضاهای آموزشی که در آن انسان برای آینده تربیت می شود، بسیار مهم فرض می شود ؟در کشورهای پیشرفته جهان، الگوهای انسان محور با توجه به محدودیت ها، توانایی های جسمی، حرکتی و فکری دانش آموزان مد نظر قرار گرفته است
