بخشی از مقاله
چکیده:
گیزلا - Gisela - به طور معمول در ایران به عنوان یکی از پایه های مناسب برای گیلاس استفاده میشود. در این تحقیق تکثیر درون شیشه ای شش درخت گیلاس پا کوتاه با ژنوتیپ یکسان گزینش شده از یک محل - منطقه معین - مورد بررسی قرار میگیرد. در این آزمایش کشت بافت مناسب ترین نوع و تنظیم کننده های رشد و نیز بهترین روش ضدعفونی و نمونه های سالم گیاهی برای شاخه زایی و ریشه زایی مورد استفاده و بررسی قرار گرفته است.
این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 نمونه در هر تکرار انجام شده است. نمونه های گیاهی در پنجم تیرماه - اوایل تابستان - و پنجم مرداد و 10 مهر ماه و هشتم شهریورماه از پایه های مادری جدا گردیدند ضدعفونی نمونه ها ابتدا با اتانول 70٪ به مدت 30 ثانیه و سپس با غلظتهای 0/1 ، 0/2 و 0/3 درصد کلرید جیوه به مدت 2 و 4 دقیقه انجام گرفت نمونه های استریل شده نشان داد که برای حذف آلودگی های سطحی بهترین تیماراستفاده از کلرور جیوه 0/2٪ به مدت 2 دقیقه میباشد
نمونه های استریل شده جهت استقرار روی محیط کشت MS جامد قرار گرفتند و پس از آن جهت پرآوری شاخه به محیط مشابه با ترکیبات هورمونی متفاوت منتقل گردیدند مرحله استقرار بین 40 تا 60 روز برحسب ژنوتیپ یکسان متفاوت بود. پس از سه بار واکشت با فواصل 21 روز، بهترین شاخه زایی در محیط حاوی 1 میلی گرم اسید جیبرلیک و 1 میلی گرم بنزیل آدنین بدست آمد بهترین غلظت هورمونی برای ریشه دار کردن شاخه ها اسیدایندول بوتریک به میزان 0/8 میلی گرم در لیتر بود نتایج نشان داد که درصد ریشه زایی بر حسب ژنوتیپ یکسان متفاوت میباشد. نمونه های با ژنوتیپهای یکسان به ترتیب شماره های 1 و 2 و 3 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین میزان ریشه زایی را داشتند. معمولاً در کشت بافت گیاهان، زمان برداشت میتواند نقش عمده ای در موفقیت های حاصله داشته باشد با توجه به تجربیات گذشته بهترین زمان نمونه گیری، گیزیلا اوایل یا اواخر اردیبهشت ماه تشخیص داده شده است.
مقدمه:
تکثیر پایه های رویشی گیزلا به روش کشت بافت در مناطق آب و هوایی - معتدل و سردسیری - مثل استان زنجان و منطقه آب و هوای شهر ابهر با توجه بهزودرسی و همزمانی رسیدن میوه، بازده محصول بیشتر و مقاومت به ویروس .PNRSV , PDV
- پی بردن به نیازهای تغذیه ای سلول و توانایی سلول
- به نژادی و تهیه نژادهای مقاوم به شوری و خشکی
- رفع مشکلات مربوط به رویش سخت بذرها
- کوتاه شدن چرخه زندگی گیاه و تسریع گلدهی
- تولید گیاهان عاری از ویروس
- حفظ و نگهداری ژنتیکی
- رفع مشکلات خودناسازگاری
تحمل شرایط مختلف خاک و اقلیم و ویژگی و خصوصیات خاص پاکوتاهی در این پایهها - درختان گیلاس پاکوتاه - و مزایای ریزازدیادی در مقایسه با روش های سنتی و مرسوم ازدیاد غیر جنسی و مهم تر از همه نیاز کشور به تعداد زیاد و قابل توجهی از این پایه ها، از اهداف اصلی این طرح میباشد و توجیه پذیری مناسبی از ارایه این طرح را تأیید مینماید.
گیزلا یکی از انواع پایه های نیمه کوتاه گیلاس شیرین است که در بسیاری از انواع خاک ها به ویژه خاک های سنگین به خوبی سازگار شده است. این پایه به دو ویروس شایع گیلاس شامل، PNRSV , PDV مقاوم است و به تولید میوه ادامه میدهد
کشت بافت گیاهی عبارتست از کشت درون شیشه ایٌ گیاهان، بذور و قطعات گیاهی - بافت، اندام، جنین، تک سلول، پروتوپلاستٍ - در محیط های غذایی مناسب و تحت شرایط استریل.
تکنیک کشت بافت گیاهی که بدلیل خصوصیت توتی پتنسیَ - توانایی سلول های موجودات زنده برای ایجاد یک موجود کامل - موجودات زنده مخصوصاً گیاهان استوار میباشد، در سه دهه اخیر توانسته است کاربردهای بسیار گسترده ای در کشاورزی داشته باشد.
در این تکنیک ها، بافت یا سلولهای گیاهی ضدعفونی شده و سپس تحت شرایط استریل درون ظرف کشت بر روی محیط غذایی مناسب قرار داده میشود. محیط کشت شامل نمک های معدنی، ویتامین ها و شکر به اضافه تنظیم کننده های مصنوعی و طبیعی رشد گیاه میباشد، که میتواند رشد گیاه را برای برطرف کردن نیازهایش جهت نیل به یک هدف خاص کنترل کند، به این نوع کشت، "کشت درون شیشه ای" میگویند
–Root در اثر تکثیر به روش پیوند یک پایه و رقم پیوندک، هر یک با ژنهای متفاوت با هم یکی میشوند تا یک سیستم ژنتیکی را از درخت یا تاک وجود آورند. این سیستم ژنتیکی بعضی اوقات stock نامیده میشود.
- محیط کشت Ms تغییر یافته که برای گونه های چوبی به کار میرود. این محیط کشت دارای مقدار نیتروژن - آمونیوم و نیترات - سدیم و پتاسیم و کلر کمتری نسبت به محیط کشت Ms است. این محیط کشت جهت تکثیر تجارتی درختان میوه و درختچه های زینتی به کار میرود.
: Virus free plants گیاهان عاری از ویروس که با آزمونهای ویژه، عاری از ویروس بودن آن تایید شده است. توتی پوتانسی یا بس توانی - Totipotancy - داشتن اطلاعات ژنتیکی هر سلول برای تبدیل شدن به یک گیاه کامل است.
کلیه تغییرات و تحولاتی که موجب میشوند سلولهای یکسان از نظر ژنتیکی تولید سلولهایی با ساختمان و عمل متفاوت نمایند تمایز - Differentiation - نامیده میشود. توانایی برگشت از تمایز سلولها، ژنتیکی است یعنی همه سلولها و بافتهای گیاهان این خاصیت را ندارند.
روش شناسی و تشریح مراحل عملی
نوع روش تحقیق:
بصورت کشت بافت در آزمایشگاه میباشد.
مشخصات محل آزمایش از لحاظ موقعیت جغرافیایی این تحقیق از تیر ماه الی بهمن ماه سال 1393 در آزمایشگاه کشت بافت حفظ نباتات مدیریت جهان کشاورزی استان زنجان در ارتباط با دانشگاه آزاد واحد ابهر اجرا و انجام شده است. این آزمایشگاه از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب غربی شهرستان زنجان با آب و هوای - معتدل و سردسیر - و در شمال غربی کشور جمهوری اسلامی ایران واقع است.
ارتفاع از سطح دریا 1/638 متر، میانگین دمای سالانه 11 درجه و میانگین بارش سالانه 98 میلیمتر، روزهاییخ بندان سالانه 115 متر میباشد. از نظر توپوگرافی استان زنجان منطقه ای است کوهستانی که بصورت فلات مرتفعی خودنمایی میکند و در اثر تجزیه رودخانه جلگه ای حاصلخیز مستقلی را تشکیل داده است. ناهمواری های شهرستان به کوه های زنجان شمالی ادامه رشته کوه های البرز و کوه های زنجان جنوبی جزئی از رشته کوه های منفرد مرکزی است.
روش اجرای عملکرد
گیزلا به طور معمول در ایران به عنوان پایه برای گیلاس استفاده میشود. در این تحقیق تکثیر پایه های رویشی - پرآوری – شاخه زاییو ریشه زایی - درون شیشه ای گیزلا با ژنتیپ یکسان و رقم پاکوتاه گزینش شده است. برای تعیین مناسب ترین نوع – و بهترین غلظت تنظیم کننده های رشد و نیز بهترین روش ضدعفونی نمونه های گیاهی برای شاخه زایی و ریشه زایی مورد بررسی قرا گرفت طرح کاملاً تصادفی با 5 و 4 تکرار و بترتیب 40 – 30 – 20 نمونه در هر تکرار انجام شد نمونه های گیاهی از قسمت جوانه های جانبی به طول - 4 یا 6 بند -
