بخشی از مقاله
خلاصه
هر روز، هزاران نفر در اثر تصادفات رانندگی مجروح و یا کشته می شوند. و میلیونها نفر، به علت سوانح شدید زمان بسیار طولانی را در بیمارستان سپری کرده و بسیاری قادر به ادامه زندگی، کار و تفریحاتیکه سابقاً انجام می دادند، نخواهند بود. در مقایسه با این رنج روز افزون و هزینه های بالای تحمیلی بر جامعه تلاشهای موجود در تأمین امنیت عابران پیاده بسیار ناچیز بوده است. میزان و کیفیت تسهیلات درون شهری و برون شهری به طور متناسب بهبود نیافته و استانداردهای ایمنی وسایل نقلیه در حد مطلوبی رشد نکرده اند. در این میان عابران پیاده به عنوان آسیب پذیر ترین گروه ها که در معرض خطرات زیادی می باشند و توجه، تأمین و افزایش ایمنی این دسته از شهروندان از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.
بهبود و به روز رسانی سامانه های کنترل کامپیوتری ترافیک شهری در جهت واکنش به هنگام نسبت به تغییرات در جریان ترافیک، طراحی صحیح سیستم های مدیریت و اطلاع رسانی به هنگام برای خدمات اضطراری و ایجاد و بهبود و به روز رسانی سیستم ها و شناساگرهای نصب شده در معابر در جهت تشخیص و کنترل عابران پیاده و دوچرخه سواران و آگاهی دادن و اطلاع رسانی به رانندگان خودروهای عبوری از جمله کاربردهای این سیستم ها است که بستر آن کم و بیش در کشور ایجاد شده است و نیازمند سرمایه گذاری مراجع ملی، منطقه ای و شهری در مراکز کنترل و مدیریت ترافیک جدید و به روز برای ایجاد بانک های اطلاعاتی از داده های مؤثر بر جریان ترافیک شهری و استفاده بهینه از این داده ها در جهت بهبود وضعیت حمل و نقل مسافری و باری و کاهش تلفات جاده ای و شهری است.
.1 مقدمه
در میان کاربران معابر شهری، عابران پیاده به عنوان آسیب پذیر ترین گروه ها محسوب می شوند. زیرا تصادف یک وسیله نقلیه با عابر پیاده تقریباً به طور اجتناب ناپذیری منجر به جرح یا مرگ عابر پیاده می شود. از سوی دیگر، تمامی شهروندان در طول روز حداقل یک بار از این روش حمل و نقلی استفاده می کنند. در قوانین راهنمایی و رانندگی کشورمان عابر پیاده به صورت زیر تعریف شده است: شخصی که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت می کند.
امروزه با افزایش رشد تولید وسایل نقلیه از یک طرف و افزایش جمعیت شهرها و روستاها از طرف دیگر، توجه کافی به بحث عابران پیاده به خصوص از بعد ایمنی آن، بسیار مهم و قابل توجه است. سالیانه بیش از % 50 تلفات ترافیکی مربوط به عابرین پیاده می باشد و درصد قابل توجهی از عابرین پیاده در عبور از عرض سواره روها و یا خروج از خودرو پس از پارک آن در نقاط کور از دید رانندگان وسایل نقلیه عبوری تصادف و آسیب می بینند .[1] بنابراین توجه، تأمین و افزایش ایمنی این دسته از شهروندان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و همواره یکی از دغدغه های مدیران شهری است.
.2 عابر پیاده و حمل و نقل شهری
با گسترش زندگی ماشینی و افزایش روز افزون ترافیک در خیابان ها و جاده ها در نیم قرن اخیر، در مقابل فواید اقتصادی و رفاهی ناشی از گسترش ارتباطات و سرعت جابه جایی کالا و مسافر، متأسفانه بر تعداد و شدت تصادفات ترافیکی افزوده شده و خسارات جانی و مالی ناشی از این تصادفات، بار سنگینی بر جامعه بشری تحمیل می کند. طبق آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی سالانه تقریباً 1/2 میلیون نفر - معادل 3242 نفر در هر روز - در سراسر جهان بر اثر تصادفات ترافیکی، جان خود را از دست داده و بین 20 تا 50 میلیون نفر، دچار آسیب های مختلف می شوند - شکل.[2] - 1
اگر چه کشورهای در حال توسعه، تنها دارای یک سوم حجم وسایل نقلیه جهان است، ولی بیش از دو سوم قربانیان تصادفات، در این کشورها - کشورهای با سطح درآمد کم تا متوسط - می باشند. در کشور های در حال توسعه، علی رغم روند افزاینده تعداد و سرعت وسایل نقلیه و رشد بی رویه جمعیت که ضرورت این افزایش را تشدید کرده است، میزان و کیفیت تسهیلات درون شهری و برون شهری به طور متناسب بهبود نیافته و استانداردهای ایمنی وسایل نقلیه در حد مطلوبی رشد نکرده اند به طوری که آمار متوفیان ناشی از تصادفات در ایران، بسیار زیاد است .[1]در این میان عابر پیاده مهمترین رکن ترافیک بعد از وسیله نقلیه می باشد.
تمامی افرادی که هر روز برای انجام کار از منزل خارج و به مقاصد مدرسه، دانشگاه، اداره، بازار، کارخانه، بیمارستان و. .. حرکت می کنند بخشی از مسیر را ناخواسته پیاده طی می نمائید و حتی افرادی حسب دستور پزشک موظف به انجام پیاده روی منظم می شوند و هم چنین تمامی افراد استفاده کننده از وسیله نقلیه نیز از محل پارک خودرو یا ایستگاه حمل و نقل عمومی مسافت باقی مانده تا محل کار را نیز پیاده طی می کنند تماماً در زمره عابرین پیاده قرار می گیرند .[3] ایمنی عابران پیاده موضوعی است که بایستی در کنار مطالعات حمل و نقل و ترافیک شهری مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. تحقیقات نشان می دهد که بهبود تجهیزات ایمنی عابرپیاده به خصوص در گذرگاههای عرضی تأثیر بسزایی در افزایش ایمنی و کاهش تصادفات عابران دارد.
3. اهداف
- شناسایی و معرفی ابزارهای سیستمهای حمل و نقل هوشمند به مدیران، کاربران و مسافران برای اتخاذ تصمیم بهتر و مناسب تر در زمان مناسب و با توجه به سطوح مختلف تقاضا.
- ارائه اطلاع رسانی مناسب فردی و گروهی در جهت بیشینه سازی کارآیی زیرساختهای حمل و نقلی، پایین آمدن تراکم در شبکه ترافیک، کمینه سازی اصطحلاک خودرو و کمینه سازی آلایندههای زیست-محیطی با استفاده از سیستمهای حمل و نقل هوشمند.
4. عابر پیاده و استفاده از سطح معابر در امتداد طول و عبور از عرض خیابان - جاده - یا سوار شدن به وسیله نقلیه
بر اساس مطالعات انجام شده عابرین گذرنده از عرض سواره ر و - بدون رفوژ - بیشترین درصد تصادفات با وسایل نقلیه را بدنبال داشته و عابرین گذرنده از میادین کمترین تصادف با وسایل نقلیه را داشته اند .[4] عابر پیاده و وسایل نقلیه در سه حالت با هم در تلاقی بوده و بر روی هم تاثیر می گذارند:
- 1 تاثیر وسایل نقلیه بر روی عابرین پیاده منجر به کاهش ایمنی
- 2 تاثیر عابرین بر روی وسیله - کاهش سطح سرویس و ظرفیت و افزایش تراکم -
- 3 تاثیر عابرین پیاده بر یکدیگر - کاهش ظرفیت و سطح خدمت پیاده روها -
از جمله عوامل کاهش ایمنی کمبود فضای پیاده رو می باشد که باعث تجاوز عابرین به سطح سواره رو می شود و مشکلات ایمنی برای عابرین ایجاد می کند هم چنین وضعیت بد پیاده رو یا وجود خودروهای پارک شده یا اشغال پیاده رو توسط دست فروشان و بعضی از مغازه داران و ... از عوامل استفاده عابرین از سطح خیابانها می باشند
.5 عابر پیاده و وسیله نقلیه
توقف وسایل نقلیه مسافری پیاده و سوار نمودن مسافران باعث توقفهای ترافیکی در زمانهای که اوج حرکت عابرین پیاده با اوج حرکت وسایل نقلیه در یک زمان واقع می شوند. در ساعات اوج صبح، ظهر، عصر بیشتر خود را نشان می دهد. در این مواقع از طریق روشهای کنترل و طراحی مهندسی ترافیک نمی توان برخوردهای عابرین با وسایل نقلیه را از بین برد.
