بخشی از مقاله
چکیده
بحث در مورد حجاب از مباحث سهل ممتنع است از جهتی شهرت واژه حجاب چنان فراگیر است که بهندرت میتوان کسی یافت نسبت به این کلمه بیگانه باشد یا معناي آن را نداند، از طرفی هم همگان مطابق فهم خود و گاه مطابق میل خود به تبیین این واژه میپردازند. شایسته است براي تعیین حد و مرز حجاب، چیستی آن را از نگاه صاحب شریعت و کسانی که مبین شریعت بوده و خطاي در گفتار و تبیین ندارند بررسی کنیم.
در بررسی آیات قرآن کریم کاربرد واژه حجاب در معناي لغوي آن مشهود بوده و در همه موارد قرآنی به معناي لغوي آن که همان پرده، حائل - مادي و ظاهري باشد و یا باطنی و معنوي - و سد میان دو چیز است، بکار رفته و در هیچ موردي حجاب در معناي پوشش زن - کاربرد فقهی آن - استعمال نشده است . البته مفسران و عالمان دینی، آیات 31 سوره نور و 59 سوره احزاب را ناظر به حجاب به معناي فقهی و عرفی آن دانسته و حکم حجاب را از آن استنباط نمودهاند. هرچند که روایات حدود پوشش را بیان کرده و با معرفی الگوهاي نمونه، ویژگیهایی مانند تنگ و چسبناك نبودن، نازك نبودن، زینت نداشتن، عدم خودنمایی، لباس شهرت نپوشیدن و... براي پوشش اسلامی لازم دانسته است.
مقدمه
انسان اشرف مخلوقات با قدرت انتخاب خود میتواند از ملائک بالاتر و یا از حیوان پستتر شود. از جمله انتخابهاي سرنوشتساز براي انسان، انتخاب نوع پوشش و حجاب او است. اسلام بهعنوان آخرین دین الهی سرچشمه برخی انحرافات را بیحجابی و عدم رعایت پوشش صحیح دانسته لذا براي حفظ فرد و جلوگیري از انحراف جامعه برنامه و دستورالعملی عام صادر کرده که همه افراد بشر را شامل میشود.
تعریف حجاب
معناي لغوي
کلمه »حجاب« مصدر از ریشه - ح ج ب - است که اهل لغت تعاریف مختلفی براي آن ذکر کردهاند. برخی گفتهاند: الحجاب» ما حجب به شیء عن شیء« - فراهیدي، 1405ق - . بنابراین تعریف حجاب آن چیزي است که به واسطه آن چیزي از چیزي در حجاب قرار گیرد. با توجه به اینکه در این تعریف نوعی مصادره به مطلوب دیده میشود. بهتر است همانند طریحی حجاب را تعریف کنیم به:الحجاب» کلّ ما حالَ بین شیئین« - طریحی، . - 1375 هر آنچه میان دو چیز حائل شود.
بنابراین به نظر میرسد که هر آنچه دو چیز را از هم جدا کند و فاصله اندازد، از مصادیق حجاب خواهد بود - از هر جنس و نوعی که باشد - . اما تعاریف دیگري نیز به چشم میخورد که در آنها نوع این حائل و مانع مشخص شده و آمده است: »الحجاب الستر« - ابن منظور، 414ق - و یا به صورتی دقیقتر گفتهاند: »اصل الحجاب الستر الحائل بین الرائی و المرئی« - طریحی، . - 1375 مطابق این دسته از تعاریف حجاب پردهاي است که میان بیننده و آنچه میبیند، حائل میشود. البته لغتدانان »ستر« را هم به معناي پرده و هم پوشش آوردهاند - آذرنوش، . - 1382
حاصل آنکه در معناي لغوي حجاب دو مفهوم قابل تمایز از هم وجود دارد؛ مفهوم اول، جدا کردن دو چیز، مرز گذاشتن میان آنها و فاصله انداختن بین دو امر این معنا از واژههاي حائل، مانع و حاجز مستفاد است. مفهوم دوم، پنهان کردن، پوشاندن و از مقابل دیده افراد خارج کردن، این معنا نیز از کلمه »ستر« و مانند آن قابل استفاده است.
