بخشی از مقاله
چكيده
در اين تحقيق دگرسانيهاي هيدروترمال فيليك، آرژيليك و پروپيليتيك كه در ارتباط با كانيسازي مس-طلا پورفيري كانسار دالي شمالي هستند با روشهاي مختلف پردازش دادههاي ماهوارهاي استر منجمله تركيب رنگي كاذب - - FCC، نسبت باندي - - BR، آناليز مولفه اصلي - - PCA، فيلترگذاري تطبيقي - - MF، كمترين مربعات خطا - - LS-Fit بارز سازي شده و با روش ضريب شاخص بهينه - - OIF بهترين تركيب رنگي آنها مشخص شد.
از مقايسه نتايج روشهاي مختلف با نقشه زمين شناسي ١٠٠٠٠:١ منطقه ميتوان نتيجه گرفت مناطق دگرساني شناسايي شده حاصل از مطالعات دورسنجي، همپوشاني قابل قبولي با دادههاي نقشه زمين شناسي دارند و روش LS-Fit نسبت به ساير روشها درجداسازي مناطق دگرساني در منطقه بهتر عمل كرده است.
١ مقدمه
كاربرد سنجش از دور در سالهاي اخير، در اكتشاف ذخاير معدني گسترش يافته است. از آنجا كه دگرساني ارتباط مستقيمي با ذخاير معدني و كانيزايي دارد، شناسايي آنها به كمك تصاوير ماهوارهاي باعث تسريع امر اكتشاف و پايين آمدن هزينههاي آن به ميزان زياد خواهد شد - قورچي روكي و همكاران، ١٣٨٩ - . تاكنون محققين مختلفي در سراسر دنيا از دادههاي دورسنجي و خصوصاً از داده هاي استر براي اكتشاف منابع معدني استفاده نمودهاند
در منطقه مورد مطالعه نيز با بهره گيري از دادههاي استر و به كمك روشهاي تركيب رنگي كاذب و كمترين مربعات خطا و ترسيم زاويه طيفي - - SAM براي شناسايي نواحي اكسيدآهن، كاني هاي بنيان هيدروكسيل و پوشش گياهي استفاده شده است
بهنظر ميرسد استفاده از روشهاي ديگر با هدف مقايسه و بهبود نتايج مطالعات پيشين مي تواند در شناسايي بهتر محلهاي كانيسازي مفيد باشد. در تحقيق حاضر جهت پيشپردازش دادهها از روشهاي كسر اثر تيرگي - - Dark Subtract، ميانگين بازتابش داخلي نسبي - - IARR و شبه بازتابش - - Log Residual استفاده خواهد شد سپس از روشهاي مختلف مثل تركيب رنگي كاذب - - FCC، نسبت باندي - - BR، آناليز مولفه اصلي - - PCA، فيلترگذاري تطبيقي - - MF، كمترين مربعات خطا - - LS-Fit براي پردازش دادهها و بارزسازي دگرسانيهاي مرتبط با كانيسازي مس پورفيري تپه شمالي كانسار دالي استفاده ميشود و در ادامه با روش ضريب شاخص بهينه - - OIF بهترين تركيب رنگي آنها مشخص خواهد شد. براي اعتبار سنجي و بررسي برتري روشهاي بكارگرفته شده نسبت به يكديگر از مقايسه نتايج با نقشه زمينشناسي ١٠٠٠٠:١ استفاده ميشود.
٢ موقعيت جغرافيايي و زمين شناسي منطقه
كانسار مس- طلا پورفيري دالي، در حدود ٦٠ كيلومتري جنوب شرق شهرستان اراك و ٦ كيلومتري شمالغرب روستاي راوه از توابع شهرستان دليجان استان مركزي، واقع شده است - شكل١ - . محدوده معدني دالي در نقشه زمين شناسي١٠٠٠٠٠:١ سلفچگان- خورحه واقع شده است. اينمحدوده عمدتاً توسط سنگهاي آذرين دروني متوسط تا بازيك - ديوريت، كوارتز ديوريت و توناليت - و به طور محلي ولكانيكهاي آندزيتي, ايگنمبريت و آندزيت پورفيري پوشيده شده كه تحت تأثير محلولهاي هيدروترمال به زونهاي دگرساني پتاسيك، سيليسي، كوارتز- سريسيت - فيليك - ، كوارتز آرژيليك و پروپليتيك شدهاند. كانيسازي مس و طلا پورفيري عمدتا بترتيب اهميت در ارتباط با آلتراسيونهاي پتاسيك، سيليسي و بطور محلي فيليك مي باشد
٣ معرفي دادهها، روش مطالعه و بحث روي نتايج
در اين تحقيق از داده سنجنده استر براي نيل به هدف استفاده شده است كه در آن دامنهي طول موجي ٥٢/٠ تا ٦٥/١١ ميكرومتر در قالب ١٤ باند شامل سه باند در محدوده طيفي مرئي و فروسرخ نزديك - - VNIR، ٦ باند در محدوده فروسرخ طول موج كوتاه - SWIR - و٥ باند در محدوده فروسرخ حرارتي - - TIR پوشش داده ميشود
در ادامه به ويروي از عليمحدي و همكاران - ٢٠١٥ - براي پردازش از تركيب رنگي RGB - 4/5,4/6,4/7 - ، استفاده شده است كه در آن - شكل٢ - نواحي مشخص شده با رنگ سفيد نشاندهنده دگرساني هاي فيليك ژاروسيتي و آرژيليك مرتبط با كانيسازي مس-طلا پورفيري ميباشد. همچنين بر اساس نتايج حاصل از كارهاي ديگر محققين - رحيمي،١٣٩٦؛ حاجي باپير و همكاران،٢٠١٤ - ، براي شناسايي نواحي دگرساني فيليك، آرژيليك و پروپيليتيك به ترتيب از نسبت هاي باندي٦ - /٧+٥ - ،٥ - /٦+٤ - و ٨ - /٩+٧ - استفاده شده است، تركيب رنگي آنها در شكل٣ نشان داده شده است. در ادامه براي آناليز مولفه اصلي ٦ باند محدوده فروسرخ طول موج كوتاه انتخاب شدند و با توجه به شاخصهاي جذبي و انعكاسي كاني هاي مشخصه هر دگرساني، مولفه هاي PC6، PC2 و PC3 به ترتيب براي دگرسانيهاي فيليك، آرژيليك و پروپيليتيك انتخاب شدند.
نمايش تركيب رنگي RGB - PC6,PC2,PC3 - مطابق شكل٤ است كه در آن نواحي زرد تا سفيد رنگ از اهميت زيادي برخوردار است. همچنين براي روش كمترين مربعات خطا نيز با توجه به شاخصهاي جذبي و انعكاسي كاني هاي مشخصه هر دگرساني، عكس پيكسلهاي باقيمانده - - esidual مدل باند٦، پيكسلهاي باقيمانده مدل باند٤ و عكس پيكسلهاي باقيمانده مدل باند٨ به ترتيب براي دگرساني هاي فيليك، آرژيليك و پروپيليتيك انتخاب شدند. نمايش تركيب رنگي RGB - -Res Model B6,Res Model B4,-Res Model B8 - در شكل٥ آورده شده است. در اين تصوير نيز نواحي زرد تا سفيد رنگ از اهميت زيادي برخوردار است.
كانيهايي كه در اين تحقيق براي جدايش با روش فيلترگذاري تطبيقي انتخاب شدند شامل مسكويت - - Mus و ايليت - دگرساني فيليك - ، كائولينيت - - Kao و آلونيت - درگرساني آرژيليك - و كلسيت، اپيدوت - - Epi و كلريت - دگرساني پروپيليتيك - ميباشند. براي نمايش بهتر دگرسانيها در منطقه، تركيب رنگي كاذب RGB - MF Mus,MF Kao,MF Epi - مطابق شكل٦ استخراج گرديد. در اين تصوير رنگ قرمز معرف دگرساني فيليك، رنگ سبز دگرساني آرژيليك و رنگ آبي دگرساني پروپيليتيك مي باشد
در نهايت با هدف تعيين بهترين تركيب رنگي، روش ضريب شاخص بهينه بكارگرفته شد. براي اين امر ١٢ باند مطابق جدول١ انتخاب شد و در نتيجه تركيب رنگي RGB - -10,8,3 - با بيشترين مقدار ضريب شاخص بهينه انتخاب و در شكل٧ نمايش داده شده است. نواحي زرد تا سبز رنگ معرف مناطقي هستند كه هر سه دگرساني حضور دارند. در انتها نتايج روشهاي مختلف با نقشه زمين شناسي منطقه مقايسه شد.
