بخشی از مقاله
چکیده
در عالم خاکی از دیرباز تا کنون سفر یکی از نیازهای مهم انسان ها به شمار آمده و برای کسب معاش، تفریح یا به دست آوردن اطلاعات جدید مورد توجه قرار گرفته است. سیر و سیاحت از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی دین زندگی ساز اسلام هم به آن توجه ویژه ای مبذول داشته و در احادیث و کتب اسلامی بارها به انجام آن سفارش شده چرا که دستاورد سفر برای آدمی کشف رموز هستی، علم آموزی و تقویت ارزش های فردی و اجتماعی است. از این رو ضروریست اهمیت صنعت گردشگری - گردشگری مذهبی - رادرگستره فرهنگ اسلامی بررسی کرده مفاهیم، ویژگی ها، اهداف و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم.
همچنین به بررسی عوامل موثر بر گردشگری مذهبی و میزان اثر گذاری مهمترین عوامل با توجه به آمار موجود در این زمینه در ایران پرداخته خواهدشد. در این میان نگاهی گذرا خواهیم داشت بر وضعیت گردشگری در برخی کشورهای اسلامی نظیر عریستان، مصر و... و در نهایت راهکارها و تدابیر لازم از سوی ایران به منظور بهره گیری از فرصت های گردشگری مذهبی جهت افزایش درآمدهای ناشی از صنعت جهانگردی مذهبی درایران به عنوان یکی از بهترین راه های خارج شدن از اقتصاد تکمحصولی نفت بیان خواهدشد
نتایج پژوهش نشان میدهد که گردشگری از نگاه اسلام اهمیت بسیاری دارد. با توجه به آمار موجود، از بین تمامی عوامل موثر برگردشگری، تغییرات دو عامل شاخص قیمتهای نسبی و نرخ ارز اثر بسیارزیادی بر میزان درآمدارزی حاصل از گردشگری و تعدادگردشگران ورودی به کشور دارد و با توجه به راهکارهای ارائه شده میتوان آینده گردشگری مذهبی در ایران را مثبت ارزیابی کرد.
.1 مقدمه
در طول تاریخ زندگی بشر بر روی کره خاکی، حرکت انسانها در زمین و هجرت آنان از سرزمینی به سرزمین دیگر همواره نقشی اساسی در ایجاد و گسترش تمدنها داشته و نخستین تمدنهای بزرگ در بین النهرین از مهاجرت آرامیها به این سرزمین سرچشمه گرفته است. شماری از صاحب نظران براین باورند که هجرت لازمه یک تمدن است.
به عبارت دیگر سیروسیاحت و به تعبیر امروزی گردشگری که از آن به عنوان" صنعت توریسم" یاد میشود، موضوع تازه ای نیست بلکه از دیر باز و از روزی که انسان پا به عرصه وجود گذاشت موجودی مهاجر، سیاح، زائر یا جهانگرد بوده است
از آن جا که گردشگری به عنوان یکی از نیازهای جسمی، روحی و فطری انسان ها در بسیاری از جنبههای حیاتی وی نقش مؤثری ایفا میکند در تمام مکاتب الهی به ویژه دین کامل اسلام مورد توجه قرار گرفته است. اسلام یک روش زندگی است، و نه صرفا یکی از ادیان
اسلام دین جامعیست که به همه ابعاد وجود آدمی اعم از جسمی و روحی پرداخته و برای تمامی نیازهای او برنامه و دستورکار معینی ارائه داده است. در نگرش قرآن نه تنها گردشگری به عنوان امری پسندیده است، بلکه خداوند آن را یکی از نعمتهای بزرگ برشمرده که انسان میبایست سپاسگزار آن باشد و نباید به آن بیتوجه بود.
در بررسی سفر نامه ها و دیگر اسناد مربوط به سیر و سیاحت مسلمانان در زمین به کمترین موردی بر می خوریم که غرض اصلی جهانگرد مسلمان از سفر، پژوهش و تحقیق، آموختن دانش و درک محضر دانشمندان سرزمینهای دیگر و زیارت و ... نباشد
سفرهای ناصر خسرو، سعدی و ابن بطوطه و کتب و نوشته های آنان را می توان نمونه ای از گردشگری هدفمند مذهبی دانست.
در دنیای امروز سفر از ضروریات زندگی اجتماعی و مهم ترین عامل برقراری ارتباط در زمینههای مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و... است. صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و دارای ویژگی های بارز و منحصر به فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است درست به همین دلیل است که بیش از پیش توجه به صنعت گردشگری در پهنه سرزمین های مقدس اسلامی ضرورت می یابد تا در دنیای مدرن، ملت اسلامی نیز بتواند در رابطه با این صنعت درآمد زا حرف هایی برای گفتن داشته باشد.
گردشگری انواع مختلفی دارد: کردشگری طبیعی، گردشگری تاریخی، گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، گردشگری الکترونیکی و...
گردشگری مذهبی شکلی از اشکال گردشگری می باشد که بر موانع آب و هوایی غلبه می نماید و با تغییرات فصلی و تحولات آب و هوایی تعداد گردشگران و بازدید از شهرها و مراکز مذهبی دچار تغییر نمی شود. برای این نوع گردشگر، تنها مقصد حائز اهمیت نیست. تجربه او از همان ابتدای ترک مبدا آغاز می شود و تمام مسیر و وقایعی را که در طول مسیر با آن مواجه می شود، در بر می گیرد. گردشگری مذهبی نقش عمدهای در زندگی اجتماعی کشورهای اسلامی ایفا میکند.
گردشگری مذهبی، علاوه بر جنبه های اقتصادی و مالی، باعث ارتباط بیشتر با سایر جوامع اسلامی شده و تعامل بین ملل و فرهنگهایی را که نقاط مشترکی دارند، سبب میشود.
کشور ما نیز به دلیل برخورداری از تمدنی کهن و حضور پیروان ادیان مختلف دارای اماکن مذهبی بسیار متنوعی است و به تصدیق سازمان یونسکو، از نظر وجود آثار تاریخی و فرهنگی در میان 10 کشور نخست جهان جای دارد و از منظر جاذبه های اکوتوریسمی و تنوع اقلیمی هم جزو 5 کشور برتر دنیاست. بر اساس آمارهای موجود از مجموع نزدیک به 9 هزار مکان مذهبی در نقاط مختلف کشور، 5 هزار و 800 بقعه متبرکه به عنوان آرامگاه های امامزادگان ثبت شده، هزار و 200 بقعه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بیش از سه هزار مکان مذهبی مقدس ثبت شده شامل حسینیه ها، مساجد، مدارس مذهبی و حوزه علمیه، کلیسا، کنیسه، آتشگاه و نیایشگاه و...
