بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
متمم و حرف اضافه
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
نقش های دستوری
فرعی
اصلی
مضاف الیه
صفت
قید
مسند
نهاد
فعل
مفعول
منادا
متمم
اسلاید 3 :
حروف اضافه
حروفی هستند که کلمه ای را به فعل یا دیگر اجزای جمله نسبت می دهند و تعیین کننده ی نقش متمّم می باشد . این حروف به تنهایی معنی مستقلّی ندارند و با کلمه ی بعد خود ( متمّم ) می آیند .
مهم ترین حروف اضافه عبارتند از: « در ، از ، با ، بی ، بر ، برای ، بدون ، الّا ، بهر ، از بهر ، تا ، جز ، چون ، مانند ، مثل ، به غیر از ، غیر از ، دربار»
اسلاید 4 :
مثال:
با اتوبوس از خانه به مدرسه رفتم
در این جمله سه حرف اضافه وجود دارد
به ترتیب اتوبوس و خانه و مدرسه را به فعل رفتم نسبت داده است یا مربوط ساخته به عبارتی دیگر
حروف اضافه که متمم خود را به کلمه ای غیر فعل نسبت می دهد مانند:
تهران از شیراز بزرگتر است
شیراز به بزرگتر که صفت برتر است نسبت داده
اسلاید 5 :
چند نوع حروف اضافه داریم؟
حروف اضافه ساده که در اول اشاره شد
حروف مرکب:
از برای
به مجرد
که از یک حرف ساده با کلمه های دیگر مانند اسم صفت و حرف ساخته می شود
اسلاید 6 :
متمم
ترکیب یا کلمه ای است که پس از حروف اضافه می آید :
در ، از ، با ، بی ، بر ، برای ، بدون ، الّا ، بهر ، از بهر ، تا ، جز ، چون ، مانند ، مثل ، به غیر از ، غیر از ، درباره
اسلاید 7 :
مثال یک : من به مدرسه می رفتم.
در این جمله "به" حرف اضافه است و کلمه ای که پس از آن آمده است متمم ما است. در اینجا "مدرسه" متمم ما است.
مثال دو : فرزند کعبه جز حق مطلوبی نداشت، او یک عمر برای حق جنگید.
در این جمله "جز" و "برای" حروف اضافه هستند و کلمه هایی که پس از آنها آمده اند متمم ما هستند. در اینجا "حق" و "حق" متمم ما هستند.
متمم ها بر دو نوع اند : متمم اجباری و متمم اختیاری
متمم اختیاری را اگر از جمله حذف کنیم، اشکالی در معنی جمله به وجود نمی آید و این نوع متمم جزو ارکان اصلی جمله نیست.
مثال سه : من با دقت کتاب می خواندم.
در اینجا "با" حرف اضافی و دقت متمم اختیاری است
اسلاید 8 :
راه تشخیص متمم اختیاری از جباری :
روش اول : متمم را در جمله پیدا کرده و آن را از جمله حذف می کنیم. اگر جمله ی ما همچنان با معنی باشد، متمم اختیاری بوده و در غیر این صورت متمم اجباری است.
مثال : حسین از پدرش سوال پرسید.
خب اول متمم را پیدا کرده که در این جمله پدرش است و سپس آن را از جمله حذف می کنیم.
حسین سوال پرسید.
خب همانطور که ملاحظه می کنید شنونده با شنیدن این جمله سریع به ذهنش می رسد که از چه کسی سوال پرسید و منتظر یک اطلاعات جدید درباره ی جمله است. پس این متمم اجباری است.
روش دوم : آشنایی با افعال گذرا و نا گذر به ما کمک میکند که بدون دیدن جمله و تنها با دیدن فعل تشخیص بدهیم که جمله به متمم احتیاج دارد یا خیر که ما از آموزش روش دوم صرف نظر می کنیم.
اسلاید 9 :
تست:
حسین به عموی خود ستم میکند
دوستم از من رنجید
علی( ع )در سال سی ام عامل الفیل ،در خانه ی خدا تولّد یافت .
همیشه در درس خواندن موّفق بودم .
متمم های بالا را پیدا کنید
اسلاید 10 :
معرفی کتاب:
1.دستور زبان سیر تا پیاز گاج
2.دستور زبان فارسی یک حسن احمدی گیوی و حسن نوری