پاورپوینت تکتونیک و اکتشافات معدنی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

موضوع تحقیق : تکتونیک و اکتشافات معدنی

اسلاید 2 :

سرفصل
نظریه تکتونیک صفحه ای میتواند در بخش زمین شناسی اقتصادی و در نتیجه اکتشافات معدنی مثمر ثمر باشد.(برلین و همکاران،2002 ،ریچاردز،2003 ،کری،2009).در این بین مرزهای همگرا و واگرا از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

در این متن به 6 منطقه مهم تکتونیکی که در ارتباط با کانی زایی هستند پرداخته میشود.

1.حوضه های داخل قاره ای و کافت ها
2.حوضه های اقیانوسی و پشته های اقیانوسی
3.حاشیه های غیرفعال قاره ای
4.محیط های مرتبط با فرورانش
5.محیط های گسل های امتدادلغز
6.محیط های برخوردی

اسلاید 3 :

حوضه های داخل قاره ای و کافت ها

حوضه های داخل قاره ای معمولا شامل حوضه های وسیع رسوبات قاره ای هستند که در دریاچه ها تجمع پیدا میکنند.معروفترین آنها حوضه هودسون در آمریکای شمالی است.
این حوضه ها که بر اثر پیشروی دریا ایجاد میشوند میتوانند مکان مناسبی برای تجمع مواد معدنی و کانسارسازی باشند.
از مثال های مهم این نوع حوضه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
کمربند کوپرشیفر پرمین در اروپای شمالی – اورانیوم های ماسه سنگی و پلاسرهای رودخانه ای – حوضه تبخیری میشیگان به سن سیلورین
حوضه های تبخیری از نظر داشتن کربنات پتاسیم و سدیم حائز اهمیت هستند.
چرخش سیالات در دوران آرکئن بسیار بیشتر از دوران های دیگر بوده و همین امر موجب تشکیل ذخایر مهم معدنی در این دوران شده است(کری و همکاران،2009) مانند :
سولفید توده ای تیپ کوروکو – سولفید مس،سرب،روی و طلا در کمربندهای سنگ سبز و ذخایر آهن نواری در سنگ های دوران آرکئن - نهشته های تیپ سوپریور و نیکوپول

اسلاید 4 :

حوضه های داخل قاره ای و کافت ها
یکی دیگر از مناطق مستعد برای تشکیل و تجمع مواد معدنی اولاکوژن ها هستند،البته خود اولاکوژن ها محل تجمع مواد نیستند بلکه از انجایی که اولاکوژن ها در ارتباط با تشکیل دریاهای جوان هستند(مثل دریای سرخ که دارای دو اولاکوژن در دو سمت خود است) راهنمای مناسبی برای بررسی و کشف واد معدنی هستند(ایوانز،2000).
از مثال های آن میتوان به ذخایر سرب و مس و روی موجود در دهانه های میان دریای سرخ اشاره کرد.

اسلاید 5 :

حوضه های داخل قاره ای و کافت ها
نقاط داغ یکی دیگر از مناطق تکتونیکی درون قاره هستند که مستعد تشکیل مواد معدنی هستند.با نفوذ پلوم گوشته به زیر پوسته قاره ای توده های گرانیتی تشکیل میشود که همراه با انها مواد معدنی نیز تشکیل میشود،مانند کانسار قلع گرانیت کابو در برزیل یا کانسار قلع و سرب سادبوری کانادا.
همچنین با تشکیل ریفت در قاره ها،توده های الکالن و پرآلکالن در پوسته قرار میگیرند که موجب بالا رفتن گرادیان زمین گرمایی و تشکیل ماگماتیسم و چرخش محلول های گرمایی میشود و در نهایت باعث ته نشست مواد معدنی مانند کربنات ها،عناصر نادر خاکی،مس و فسفر میشوند مانند کربناتیت ها و مس و عناصر نادرخاکی منطقه کولا روسیه.(لازنیکا،2010)

اسلاید 6 :

حوضه های داخل قاره ای و کافت ها
از جمله ذخايري كه مستقيماً در ارتباط با ماگماتيسم موجود در مناطق ريفتي مي باشند مي توان به كانسارهاي موليبدن تيپ رگه اي و پورفيري همراه با گرانيت هاي ساب آلكالن، كانسارهاي مس- نيكل همراه با توده هاي نفوذي بازيك و كانسارهاي مس گرمابي اشاره نمود (كري و همكاران، 2009 ). به همراه رسوبات مرتبط با ريفت، ذخايرمس لايه اي شكل عظيم با افقهاي شيل و ماسه سنگ ديده مي شوند. عقيده بر آن استكه اين كانسارهاي افشان، در طول اولين پيشروي دريا به درون قاره و متعاقب آن،تشكيل افق هاي شيل و ماسه سنگ قرمز تشكيل شده و منشأ فلزات موجود، ازبازالت هاي غني از مس موجود در ريفت، تحت تأثير جريان حرارتي ريفت در نظرگرفته شده است (كري و همكاران، 2009 ).

اسلاید 7 :

حوضه های اقیانوسی و پشته های اقیانوسی
در محل پشته های میان اقیانوسی که مواد مذاب از داخل زمین به بیرون می آیند و موجب تشکیل پوسته جدید میشوند،شرایط برای تشکیل و قرارگیری مواد معدنی مساعد است.این مواد توسط افیولیت ها که قطعات نابرجای پوسته اقیانوسی هستند که در حادثه های برخورد و کوه زایی به قاره ها راه پیدا میکنند همانند کمپلکس سولفید توده ای ترودوس در قبرس و یا افیولیت های عمان.(ایوانز،2000 ،کری و همکاران،2009)

اسلاید 8 :

حوضه های اقیانوسی و پشته های اقیانوسی
در لایه شماره 1 پوسته اقیانوسی شرایط برای تشکیل منابع گرهک های منگنز مناسب است.همچنین در صورت وجود خاکسترهای آتشفشانی امکان تشکیل منابع اهن نیز وجود دارد.
در لایه شماره 2 كانسارهاي سولفيد توده اي تيپ قبرس تشکیل میشود که در نتيجه ته نشست از سيالات گرمابي كه حين چرخش در سنگهاي آتشفشاني، فلزات را از درون آن ها شسته و با خود حمل نموده اند، به وجود آمده اند (كري و همكاران، 2009 ).
در لایه شماره 3 در بین هارزبورژیت های تکتونیزه کانسارهای کرومیت تیپ انبانی تشکیل میشوند که یا از ذوب بخشی مواد گوشته تشکیل میشوند و یا بر اثر تفریق بلورین در محفظه ماگما به وجود می آیند.
کانی های فرعی دیگر در این منطقه شامل لاتریت های نیکل دار،تالک،آزبست و منیزیت اشاره کرد.

اسلاید 9 :

حاشیه های غیرفعال قاره ای
رسوباتی که بر روی حواشی غیرفعال قاره ای تجمع پیدا میکنند با توجه به عرض جغرافیایی و آب و هوا متفاوت است.
سکوهایی که در عرض های جغرافیایی پایین قرار دارند با کربنات ها پوشیده میشوند که دارای کانسارهای فلزات پایه همزاد و غیرهمزاد تیپ می سی سی پی و تیپ آلپی هستند.
اگر سنگ میزبان ماسه سنگی باشد کانسارهای مس و سرب و روی و فسفریت و آهن نواری تیپ سوپریور تشکیل خواهند شد(ایوانز،2000).
همچنین در استرالیا کانسار مونت ایسا با نهشته ها سرب و روی و نقره به همین شرایط نسبت داده شده است.

اسلاید 10 :

محیط های مرتبط با فرورانش
در مناطق فرورانشی نوع کانسار تشکیل شده بستگی به جنس لیتوسفر بالایی (قاره ای یا اقیانوسی) دارد ،نقش ماگما در چرخه های هیدروترمال و تشکیل کانسارها در این محیط ها توسط کوئیست و لوونسترن (1994) بررسی شده است.
از کانسارهایی که در این مناطق شکل میگیرند میتوان به مس و مولیبدن پورفیری اشاره کرد که در ارتباط با گرانیتوئیدهای تیپ 1 بوده که در زون بنیوف ویا گوه گوشته ای بالای ان تشکیل میشود(ریچاردز،2003).
نوع دیگر کانسارها،سولفید توده ای تیپ کوروکو بوده که در محیطهای دریایی کم عمق و بیم لایه ای با پیروکلست های آلکالن و گدازه های سیلیسی پر آلکالن تشکیل میشود.

اسلاید 11 :

محیط های مرتبط با فرورانش
این دسته از کانسارها در حوضه های پشت قوسی تشکیل میشوند و ممکن است توسط چشمه های داغ و شور زیردریایی که در مراحل پایانی تفریق ماگمایی از سیالات حاوی مواد معدی جدا شده و به کف دریا آمده باشند نهشته شده باشد(هالپاچ و همکاران،1989).
همچنین ممکن است از شست و شوی سنگ های آذرین قدیمی نشات گرفته باشند.کانسارهای تیپ کوروکو ممکن است از برخورد قاره – جزایر قوسی ایجاد شده باشند(کری و همکاران،2009).

اسلاید 12 :

محیط های مرتبط با فرورانش
بعضی از کانسارها مختص محیطهای تیپ آند هستند،مثل سولفید مس چینه ای که در ارتباط با آتشفشان های کالک آلکالن هستند.
در محیط های پشت قوس محیط های تیپ آند در اقیانوس آرام کمربندهای گرانیتی حاوی کانسارهای قلع،تنگستن،بیسموت،مولیبدن و فلورین هستند(کری و همکاران،2009).

اسلاید 13 :

محیط های مرتبط با فرورانش
در محیط های پشت قوس قاره ای،طلا و نقره تیپ رگه ای که با داسیت ها،آندزیت ها و ریولیت ها همراه هستند و از شوراب های حاصل از فعالیت های ماگمایی نشات میگیرند زیاد یافت میشوند.
همچنین کانسارهای طلای تیپ کارلین،اسکارن های مس،تنگستن و مانیت نیز یافت میشود که در ارتباط با ماگماهای کالک آلکالن هستند(سلی و همکاران،2005).

اسلاید 14 :

محیط های گسل های امتدادلغز
در ارتباط با گسل های امتدادلغز قاره ای فعالیت های کانسار سازی کمی گزارش شده است،این مناطق میتوانند کانون جریان های گرم بوده و محل عبور محلول های گرمابی باشند.مهمترین نهشته هایی که در ارتباط با این نواحی گزارش شده کیمبرلیت های آفریقای جنوبی هستند.
کانسارهای مهم دیگری که در ارتباط با گسل های امتداد لغز تشکیل میشوند شامل نقره و جیوه هستند که در چشمه های آب گرم ایجاد میشوند(لازنیکا،2010).
مثالی از این نهشته ها شامل رگه های معدنی کوارتز،کلسیت و استیبنیت در پاکستان و توده های فوق بازی مس،طلا،پلاتین و تیتان در مصر میباشد.
در مقابل گسل های قاره ای،گسل های امتدادلغز اقیانوسی محل مناسبی برای تشکیل کانسارها هستند زیرا با جریان های گرمایی بالا همراه بوده و محل های به شدت شکسته هستند که منجر به چرخش به سمت پایین سیالات و مهاجرت رو به بالا انها همراه با مواد معدنی و کانسارسازی میشود.
مثالی از این دست کانسارسازی ها شامل کنکرسیون های سولفید اهن شکستگی رومانش در اقیانوس اطلس و یا شورابه های موجود در دریای سرخ هستند(کری و همکاران،2009).

اسلاید 15 :

محیط های برخوردی
در مناطق برخوردی در شرایطی که قطعه ای از پوسته قاره ای ذوب شود گرانیت های تیپ s به وجود می آیند که پس از جایگزین شدن این توده،کانسار های قلع و تنگستین همراه آن تشکیل میشود(کری،2009).
در مراحل تکامل کوه زایی کانسارهای طلا تشکیل میشوند(گروز و همکاران،2003).
در برخی از گرانیت های نوع s کانسارهای اورانیوم نیز دیده میشود.
اینکه گرانیت دارای قلع،اورانیوم و یا فاقد کانسار باشد به ژئوشیمی سنگ اولیه و تاریخ ماگماتیسم های بعدی بستگی دارد.
برخی از کانسارها نظیر سولفید مس و نیکل نیز در اثر برخورد شهاب سنگ ها به وجود می آیند همانند کانسار سادبوری کانادا(لازنیکا،2010).

اسلاید 16 :

تکتونیک و اکتشافات ژئوشیمیایی در چین
روش های تخمین سطحی منابع معدنی به صورت داده های ژئوفیزیکی (آنومالی) و سنجش از دور به کمک نرم افزار GIS صورت میگیرد.
برداشت داده ها نیز به دو صورت متناوب و فراوان و یا فاصله دار صورت میگیرد.
مهمترین نکته مپ کردن اثرات ژئوشیمیایی برای دست یابی به محل تجمع مواد معدنی است.
تکتونیک به دو طریق بر پراکندگی و تجمع مواد معدنی حاصل از فعالیت های هیدروترمال اثر میگذارد :

1.مقیاس : هرچقدر مقیاس منطقه تحت تاثیر تکتونیک بزرگتر باشد،فضای بهتری برای تجمع و به تله افتادن مواد هیدروترمال و در نتیجه مواد معدنی را فراهم میکند.(گسل و چین).

2.شرایط تکتونیکی : قبل از کانی زایی،همزمان با کانی زایی و بعد از کانی زایی

گسل خوردگی قبل از کانه زایی باعث ایجاد فضای مناسب برای حرکت و تجمع مواد معدنی بالغ شده میشود.گسل خوردگی همزمان با کانه زایی باعث کاهش فشار سنگ ها و ایجاد فضای بیشتر برای مهاجرت و تجمع مواد معدنی میشود.گسل خوردگی بعد از کانه زایی باعث قطعه قطعه شدن کانه و یا تغلیض آن میشوند.

اسلاید 17 :

تکتونیک و اکتشافات ژئوشیمیایی در چین
این مقاله در مورد منطقه یونان چین است که تجمعات فراوان مس (Cu) در آن وجود دارد.
نوع پی سنگ این منطقه گرانیت – باتولیت است و اکثر مواد معدنی منطقه در سنگ های کربناته قرار دارند.
در این منطقه تکتونیک از طریق گسل خوردگی به اکتشافات معدنی کمک کرده است.گسل های این منطقه عموما گسل های عمیق پوسته ای هستند که راه عبور مواد هیدروترمال را به سطح پوسته و تجمع مواد معدنی را آسان تر کرده اند.
مهمترین گسل منطقه گسل
Nanpanjiang است که مسئول کنترل
تکتونیکی منطقه است و موادی نظیر
سرب(Sb)،جیوه(Hg) و طلا(Au) در
اطراف گسل تجمع معدنی و اقتصادی
پیدا کرده اند.

اسلاید 18 :

تکتونیک و اکتشافات ژئوشیمیایی در چین
مهمترین فاز کانی زایی در این منطقه مربوط به فاز Yanshanian در حدود 205 تا 135 میلیون سال پیش بوده که عمده کانی های تجمع یافته طلا(Au)،نقره(Ag)،سرب(Sn)،روی(Zn) و مس(Cu) است.
برای اکتشاف ذخایر معدنی چند متود وجود دارد:

1.تغییرات گرانشی (Singularity) : در این روش با بررسی های ژئوفیزیکی و با استفاده از اطلاعات موجود (Cheng et al.2009,Wang et al.2011) ناهنجاری های گرانشی ثبت میشود که عمده این ناهنجاری ها در ارتباط با توده های پولوتونی است و سپس با استفاده از فرمول ها و شرایط زمین شناسی منطقه اقدام به کشف توده های معدنی میکنند.

اسلاید 19 :

تکتونیک و اکتشافات ژئوشیمیایی در چین
2.توده های عمده (Principal Component) : در این روش محدوده مورد مطالعه از نظر تجمع مواد معدنی در ارتباط با مواد نشات گرفته از سنگ منشا مورد بررسی های گراویتی قرار میگیرد تا محل تجمع عمده توده های معدنی در کنار هم مشخص شود.

3.جرم مشاهداتی (Weight Of Evidence) : در این روش که باز هم به شیوه ای با گرانی سنجی در ارتباط است بین برداشت های نقطه ای (رخنمون توده) و پلیگون برداشت (آنومالی ثبت شده) تطابق برقرار میکند.(W+ حضور ماده و W- عدم حضور ماده).

اسلاید 20 :

نمونه ای از اندازه گیری تجمع مواد معدنی در جنوب چین

تجمع مواد معدنی که توسط عامل تکتونیکی (گسل ) رخ داده  است