بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
نقش علوفه حبوبات در تغذيه حيوانات
اسلاید 2 :
الف- كليات
نقش علوفه حبوبات در تغذيه حيوانات:
با پيشرفت علم تغذيه انساني و احتياج بشر به شير، كره، تخم مرغ و گوشت و بطور كلي غذاهاي با منشا حيواني تهيه گياهان پر ارزش و پروتئين دار براي حيواناتي كه مورد استفاده انسان قرار مي گيرند اهميت زيادي دارد. همگام با اين عمل بايد از غذاهاي مكمل و دانه اي كه حاوي مقدار زيادي پروتئين مي باشند مانند كتان- بادام زميني، تخم پنبه و غيره نيز استفاده نمود و احتياجات دامهائي را كه به مقدار زيادتري پروتئين نياز دارند مرتفع ساخت.
اسلاید 3 :
در حال حاضر قيمت و مقدار اين مواد مغذي يا فشرده روز بروز تغيير مي كند زيرا مقداري از آنها از يك طرف به مصرف تهيه مواد غذائي انسان رسيده و از طرف ديگر بر تعداد دام و دامپروري ها و در نتيجه مصرف آنها افزوده مي شود.بنابراين براي جبران اين كمبود دامپروران از علوفه خانواده حبوبات كه حاوي مقدار قابل ملاحظه اي مواد پروتئيدي هستند استفاده و بهره برداري بعمل مي آورند.
اسلاید 4 :
مزاياي علوفه حبوبات:
علوفه حبوبات نسبت به ساير علوفه از چند برتري خاصي دارد:
1-علف حبوبات باعث خوشمزگي و خوش خوراكي جيره هاي غذائي مي شود.
2-به علت غني بودن از نظر پروتئين بهترين مواد ازته جيره دامي را در تعليف و تغذيه بوجود مي آورد و سرانجام به جبران كمبود پروتئين علوفه غلات كمك مي نمايد.
3-از نظر كلسيم و ويتامين D و A و ساير ويتامينها غني ترين علوفه مي باشد.
4-كشت توام آنها با گياهان علوفه اي خانواده غلات موجب بالا رفتن ميزان پروتئين علوفه مخلوط مي گردد.
اسلاید 5 :
تركيب و ارزش غذائي علوفه حبوبات:
حبوبات به علت داشتن مقدار زيادي پروتيئن بدون اينكه آنرا از خاك جذب نمايند جزو يكي از منابع مهم اين ماده قرار گرفته اند.
قسمت هوائي اين گياهان حاوي 1/2-8/2 و ريشه ها حاوي 4/1-3/1 درصد ازت مي باشند.
ريشه حبوبات ازت هوا را به مقدار زياد جذب مي نمايد. ولي مقداري از اين ازت در داحل خاك باقي مي ماند بطوري كه رولاندسك كي در سال 1948 مطالعه نموده است، حبوبات هر سال در خاك اتازوني يك ميليون تن ازت از هوا جذب مي كنند كه معادل 5 ميليون تن سولفات دامونيوم و معادل بيش از 6 ميليون تن پروتئين است.
بيشتر پروتئين حبوبات در برگ و دانه جمع مي شود. گياه جوان حاوي مقدار زيادي پروتئين و مقدار خيلي جزئي سلولز است. بنابراين چراي علف سبز آن ممكن است براي حيوان خطراتي در بر داشته باشد.
اسلاید 6 :
جدول شماره 5- درصد تركيب غذائي چند نوع علف حبوبات و غلات (در ماده خشك)
اسلاید 7 :
متمم-جدول شماره 5- درصد تركيب مواد معدني چند نوع علف حبوبات و غلات (در ماده خشك)
اسلاید 8 :
ب- گروه يونجه
1- يونجه معمولي
كليات: يونجه به علت غني بودن از نظر پروتئين، كلسيم و ويتامين و نيز به علت اينكه خوش خوراك است و درصد سلولز آن كم مي باشد در رديف بهترين گياهان علوفه اي قرار گرفته است. از طرف ديگر عملكرد سالانه آن چه از نظر ماده خشك و چه از نظر علوفه تازه بر ساير گياهان علوفه اي برتري دارد.
اسلاید 9 :
يونجه گياهي است دائمي با ريشه هاي قوي و عمودي، كه به علت طويل بودن ريشه رطوبت اعماق را جذب نموده و مدت زيادي در مقابل خشكي و گرما مقاومت مي نمايد. از اطراف طوقه يونجه ساقه هاي فرعي زيادي منشعب مي شود كه تعداد آنها بين 5 تا 20 بوده و ارتفاع آنها به 60-90 سانتيمتر مي رسد. گلهاي يونجه بنفش رنگ، خوشه اي شكل و از اجتماع 10-20 گل بوجود آمده است، به نور آفتاب احتياج فراوان دارد و چنانچه رطوبت هوا زياد نباشد مقاومت آن دز مقابل در درجه حرارتهاي بالا زياد است.
اسلاید 10 :
اصولا يونجه گياهي است بومي نواحي گرمسير كه به خشكي مقاوم مي باشد ولي در هر گونه آب و هوائي نيز رشد و به انواع زمينها عادت مي نمايد، با اين شرط كه زمين خيلي مرطوب نبوده و حتما داراي آهك كافي باشد.
زمان كشت يونجه موقعي است كه درجه حرارت محيط حداقل 8 درجه سانتي گراد باشد، پائين تر از اين درجه رشد يونجه متوقف مي گردد.
با توجه به اين موضوع مشاهده مي شود كه هرچه فصل گرما طولاني تر باشد، محصول يونجه نيز بيشتر خواهد بود.
اسلاید 11 :
( در قسمت هاي جنوبي ايران از كشت آبي يونجه سالانه هشت تا ده چين و حتي بيشتر محصول برداشت مي شود. در صورتي كه در نقاط شمالي و آذربايجان حداكثر اين رقم 2-4 چين است)
نكته اي را كه نبايد فراموش كرد اين است كه در نقاط گرمسير سرعت رشد يونجه بستگي به دفعات آبياري دارد و بطور متوسط فاصله دو آبياري در يونجه در فصل گرما حداكثر 12 روز است. هر چه اين مدت كمتر باشد سرعت رشد و سرانجام مقدار محصول ساليانه زيادتر خواهد بود( با توجه به اينكه زمين نبايد به مدت طولاني زياد مرطوب باشد)
اسلاید 12 :
در ممالك شمالي اروپا كه رطوبت بيشتر از حرارت است، محصول يونجه مساوي و يا حتي كمتر از محصول شبدر و غلات علوفه اي است، بنابراين حرارت و رطوبت خاك دو عامل مهم در رشد و مقدار محصول محسوب مي گردد. ولي بايد توجه داشت كه رطوبت زياد همراه با حرارت از عمر يونجه مي كاهد. به نظر اشتبلر اگر ميزان بارندگي سالانه از 1000 ميليمتر تجاوز كند، كشت يونجه با موفقيت توام نخواهد بود. يونجه به فسفر و آهك احتياج فراوان دارد و قبل از بذر پاشي بايد حتما به زمين كود فسفر داده شودو سالانه در پائيز همراه با اين كود قدري آهك نيز اضافه شود.
اسلاید 13 :
يونجه يه تنهائي و يا همراه با غلات كشت مي شود. البته در پاره اي نقاط كشت خالص و در پاره اي ديگر كشت مخلوط بهتر است(در نقاط گرمسير از كشت تنها محصول بيشتري ميتوان به دست آورد)
بازده يونجه زياد و بطور متوسط سالانه از يك هكتار مرتع يونجه مقدار 8 تا 12 تن علف خشك مي توان به دست آورد. چنانچه هر ساله به مرتع يونجه كود فسفر دارو آهك داده و آنرا سمپاشي نمايند 5-6 سال بهره مي دهد.
كشت يونجه در ايران بسيار متداول و تنها علوفه اي است كه بطور فراوان براي تغذيه دام مصرف مي شود.
اسلاید 14 :
تركيب و ارزش غذائي يونجه:
بطوري كه قبلا گفته شد ارزش غذائي يونجه از ساير گياهان علوفه اي بيشتر است ولي نسبت انرژي آن به پروتئين كمتر مي باشد. در جدول 6 تركيب و ارزش غذائي يونجه در مراحل مختلف رشد آورده شده است.
يونجه در ماده خشك حاوي 47/1 درصد كلسيم است كه براي گاو شيري و گوساله هاي در حال رشد بسيار اهميت دارد، فسفر آن حدود 24/0 درصد مي باشد.
به علت سرشار بودن از كارتن و ويتامين D پودر آن در مرغداري و خوكداري مصرف دارد، يونجه خوب به مقدار كافي ويتامين ب كمپلكس يعني ريبوفلاوين ونياسين دارد. ويتامين K نيز در يونجه موجود است.
اسلاید 15 :
جدول شماره 6- درصد تركيب مواد موجود در قسمت هاي مختلف يونجه (4)به نسبت ماده خشك
اسلاید 16 :
اثر عوامل مختلف در تركيب و ارزش غذائي يونجه:
در تركيب و ارزش يونجه خشك در نتيجه پاره اي عوامل به شرح زير تغييراتي حاصل مي شود:
الف- چگونگي تهيه علوفه خشك: علوفه پر برگي كه رنگ سبز خود را از دست نداده، باران نخورده و كپك نزده باشد، تقريبا داراي ارزش علف سبز و يونجه تر است. چون پروتئين برگ خيلي بيشتر از ساقه است لذا هر چه برگها در نتيجه عمليات مختلف از بين رفته و بر زمين ريخته باشند ارزش غذائي يونجه كاهش مي يابد. صرف نظر از مقدار ويتامين بخصوص كارتن، علوفه كمرنگ با علوفه پر رنگ اختلاف چنداني ندارد. مگر اينكه باران خورده و كپك زده باشد.
اسلاید 17 :
ب- مرحله درو:
علوفه جوان پروتئين بيشتري داشته و قابليت هضم آن نيز بالاست.
معمولا چنانچه يك دهم مزرعه به گل نشسته باشد بهترين موقع درواست ولي چنانچه زودتر چيده شود داراي مقدار بيشتري پروتئين بوده و بهتر است كه به مصرف تغذيه طيور برسد.
يونجه اي كه كاملا به گل نشسته باشد براي تغذيه اسب مفيد تر خواهد بود.يونجه زود چيده شده براي نشخوار كنندگان لينت آور است ولي علوفه خشك آن براي تغذيه دامهاي شيري بسياز مفيد است. بعد از گل كردن كامل ارزش يونجه به مقدار زيادي كاهش مي يابد.
اسلاید 18 :
جدول شماره 7- رابطه بين درصد ماده خشك و سن در يونجه
اسلاید 19 :
مرتع يونجه:
در بيشتر كشورها يونجه را خالص و يا مخلوط با غلات علوفه اي كشت مي نمايند. در ايران از يونجه يكي به عنوان مرتع جهت گوسفند پرواري و ديگر به منظور تهيه علوفه خشك جهت غذاي گاو و گوسفند و يا تهيه پودر يونجه جهت طيور استفاده مي كنند. در آلمان مشاهده شده است كه مرتع مخلوط يونجه و غلات نمي تواند مانند مراتع شبدر و غلات در زير پاي حيوانات و در مقابل چراي مكرر مقاومت نمايد. حتي اگر زمان استراحت گياه هم طولاني باشد.
يونجه در نقاط مرطوب پس از 2-3 سال از بين مي رود. در صورتي كه در نقاط گرمسير مراتع مخلوط يونجه بيش از 3-5 سال پايدار خواهد بود.
اسلاید 20 :
زيرا نه تنها بازده محصول زيادتر است بلكه مبارزه با علف هرز بهتر و آسان تر بوده و رشد گياه در اول بهار سريع تر مي باشد. براي اينكه گياه بتوانددر فصل زمستان مقاومت نمايد بايد داراي مقدار كافي مواد غذائي ذخيره در ريشه هاي خود باشد. براي اين منظور بهتر است تا قبل از شروع فصل سرما ارتفاع گياه 7-15 سانتيمتر برسد. در انگلستان معمول است كه هشت هفته قبل از آخرين چين به گياه فرصت مي دهند تا به مقدار كافي در خود مواد ذخيره نمايد و آخرين چين را موقعي بر مي دارند كه گياه در آخرين مرحله رشد كامل باشد. البته بايد توجه داشت كه استراحت قبل از آخرين چين خيلي مهمتر از چين آخر است و سرانجام برداشت چين آخر بايد از ارتفاع 4-5 سانتيمتري سطح زمين بعمل آيد، تا گياه به وسيله ته مانده ساقه ها برف را بخود گرفته و مانع از نفوذ باد به طوقه و بالنتيجه يخ زدگي ريشه ها گردد.