بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
اصولی در باب علم دینی
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 3 :
اصل اول: تعریف علم
در هر گزاره علمی یک عالم ویک معلوم وجود دارد وعلم عبارت است از کشف معلوم نزد عالم
البته ممکن است معلوم از جهاتی و یا ابعادی مورد علم و کشف واقع شود.
اسلاید 4 :
اصل دوم : لزوم سنخیت معلوم ومکشوف با راه کشف آن
معلوم از لحاظ حقیقت هر گونه ای که باشد باید مطابق همان حقیقت راهی برای کشف آن جستجو کرد
مکشوف شهودی
مکشوف معقول
مکشوف محسوس
قلب
عقل
اسلاید 5 :
اصل سوم: کلی بودن حقیقت علم وضرورت حضور عقل درکشف آن
کشف حقایق
محسوس
کشف حقایق
عرفانی
عقل ناب
کشف حقایق
معقول
عقل تجریدی
کشف حقایق
ریاضی
عقل نیمه تجریدی
و نیمه تجربی
عقل تجربی
اسلاید 6 :
اصل چهارم: عقل و نقل دو چراغ وابزار روشنگر حقائق
عقل ونقل دراشکال مختلف تنها چراغ روشنگر حقائق هستند ، البته این دو غیر از صراط بوده و صراط عبارت است از همان معلوم و یا مکشوف که به چهره هایی مختلف در نظام هستی ظهور و بروز دارد
اسلاید 7 :
اصل پنجم: تعلق معلوم یا مکشوف به امور تکوینی وتدوینی .
معلوم (مکشوف )یا امور تکوینی است مانند کواکب انجم اشجار و احجار و. یا امور تدوینی است همانند صحف و کتب آسمانی که از آنها مشخصا به دین یاد می نمایند.
اسلاید 8 :
اصل ششم : دینی بودن معلومات گزارهای نقلی
تردیدی نیست آنچه به وسیله نقل کتاب و سنت نزد انسان معلوم و مکشوف میشود دینی است زیرا گزاره های دینی به وسیله نقل معتبر به ما میرسد. خواه متعلق آن تدوین باشد خواه متعلق آن تکوین بنابراین علم فقه، اخلاق، تفسیر، حدیث، علم دینی هستند
اما آیاگزارهای عقلی هم می تواند دینی باشد؟
اسلاید 9 :
نقل معتبر وعقل برهانی ابزاری هستند که انسان می تواند با آنها در جهان حقیقت اعم از تکوین و تشریع کاوش نماید (البته انبیا و اولیا نیازمند به چنین کاوشی نیستند زیرا آنان با ابزار مشهودی قلب مستقیما و بدون واسطه مفهوم و یا ماهیت با حقیقت عریان روبرو هستند و در تمام فهم و ضبط هم معصومانه تلقی مینماید.) لیکن انسان عادی و غیر نبی و غیر معصوم برای فهم حقیقت چاره ای جز کاوش ابزار عمومی عقل و نقل آنهم بااشکال مختلفش ندارد.
اصل هفتم: عقل و نقل دو ابزار عمومی برای کاوش انسان عادی و غیر معصوم
این دو چراغ برای روشنگری نیازمند هستند که خود از تیرگی وابهام منزه باشند و حتی المقدور از هر آنچه موجب کدورت و تیرگی است منقح باشند
از نقل منزه به نقل معتبر و از عقل عاری از خطا و سهو و نسیان به عقل برهانی یاد میشود.
اسلاید 10 :
روشن است که عقل برهانی و نقل معتبر منبع نیستند بلکه همجون چراغ دلیل و راهنما هستند.
و حجیت هر دو چراغ(عقل برهانی و نقل معتبر) از ناحیه شرع مقدس تایید شده و علم اصول نیز این معنا را به گونه ای ولو نا صواب بیان داشته و عقل ونقل را حجت دانسته است
شرع مقدس، حتی در حوزه عقل تجربی هم بحث رجوع به خبره در مسائل تجربی را مورد تایید قرار داده زیرا وقتی رجوع به خبره مثلا طبیب در موقع نیاز واجب شمرده شود تبعیت از نظر خبره الزامی شرعی می باشد یعنی عقل تجربی حجت است.
اصل هشتم: تایید حجیت عقل برهانی و نقل معتبربوسیله شرع مقدس
اسلاید 11 :
عقل در تمامی صور(عقل ناب ،تجریدی، نیمه تجریدی و نیمه تجربی، تجربی)مادامی که از مصاب اعتبار برخوردار بود حجت است و با نقل معتبر برابری میکند.
اصل نهم: بطلان بیگانگی علوم تجربی با علوم نقلی
لذاتصور تقابل و بیگانگی علوم تجربی با علوم نقلی تصور باطلی است همانگونه که تصور بیگانگی دو علم نقلی حدیث و فقه پنداری باطل است
این دو باهم در حوزه هایی که حضور عقل لازم است معاضدت نموده همانند دو دلیل نقلی معتبر با یکدیگر تعامل مینمایند و تعارضات بدئی نیز قابل رفع است و حتی تعارضات قطعی نیزبا معیار های بیان شده در فن اصول قابل حل وفصل است
اسلاید 12 :
تمامی علوم( اعم از تجربی، ریاض، انسانی فقهی فلسفی و کلامی و.) در تمامی حوزه های نظری و عملی یک مجموعه اندام واره ای است که باهم ارتباط سیستماتیک دارند.
توضیح این مطلب اساسی از جایگاه فلسفه الهی و توحیدی، نظام هستی بر پایه مبدئیت پروردگار عالم بنیان شده و هر آنچه در عالم وجود تحقق دارد از ساحت خالقی و ربوبی پروردگار عالم است خواه امر تدوینی باشد و خواه امر تکوینی.
اصل دهم: ارتباط سیستماتیک تمامی علوم در مهندسی نظام هستی
به عبارت دیگر خداوند عالم که مهندس نظام هستی است هم راه و صراط تکوین را و هم صراط و مسیر تشریع را ایجاد و تاسیس نموده و با وضع نمودن چراغ عقل و سراج نقل مسیر فهم و شناخت نسبت به صراط تکوین وطریق تشریع را هموار نموده است
اسلاید 13 :
با توجه به وضع و قراردادن صراط و سراج از سوی پروردگار عالم این معنی روشن میشود که تعامل علوم همانند تعامل اجزاء عالم است
همانگونه که اجزا سه گانه عقل ونفس و طبع با هماهنگی و نظام طولی و علی و معلول طراحی شده و هیچ بخش عالم گسسته نیست،علوم نیز در یک نظام به هم پیوسته منسجم وتدارک کننده یکدیگرند و از فلسفه و جهان بینی با روش های مختلف شهودی عقلی و نقلی آن آغاز گشته و تا مباحث نفسانی اخلاقی حقوقی و نهایتا به مباحث فقهی با گستره ی اجتماعی سیاسی اقتصادی تربیتی اخلاقی و حتی تجربی آن استمرار می یابد.
اصل یازدهم : نوع تعامل علوم ، همانند تعامل اجزاء عالم است
اسلاید 14 :
از دوجهت صورت مسئله تقابل علم دینی با غیر دینی کاملا برچیده میشود
اولا : احدی توهم نمی نماید که علوم تجربی ویا علوم انسانی دینی بسازد زیرا علوم تجربی جزء بدنه درخت واره علمی است که از جهان بینی آغاز شده و به علوم تجربی ختم میشود
ثانیا : هیچ کس نمیتواند توهم نماید که خارج از علوم دینی علمی وجود دارد که میتواند با صرف تجربه آن را بیابد بلکه همه آنچه از راه تجربه بخواهد بفهمد لزوما بایستی از علوم دیگر نیز متاثر بوده و بدون آن علم نخواهد بود.
اصل دوازدهم : حل مسئله تقابل علم دینی با غیر دینی
اسلاید 15 :
وحی در فرهنگ دینی وقرآنی هدایتگری الهی و دینی محسوب شده که در همه موجودات تعبیه و نهادینه شده است ( ربنا الذی اعطی کل شی خلقه ثم هدی)
و این صراط مستقیمی است که و انسان با دو چراغ عقل ونقل در جهت کشف این صراط مستقیم هستی می کوشد.
این دو چراغ که یکی درونی و دیگری بیرونی است اولا از آن جهت که هردو چراغ اند هرگز با یکدیگر در تعارض نیستند بلکه از جهت روشنگری و نشان دادن صراط چه بسا هم افزایی هم می کنند واگر تفاوت یا تعارضی به ذهن آید از جهت تاباندن نور عقل و نقل در ابعاد و زوایای مختلف معلوم است چه بسا از این حیث عقل و نقل با تعارضاتی روبرو باشند و این امتیازات به جهت کثرت موضوع است و هیچ گاه در مقابل یکدیگر بر نمی آیند بلکه سعی این هر دو در تاباندن نور به زوایا و ابعاد و لایه های گوناگون یک حقیقت است
با چنین چیدمان معرفتی تصور رودررویی علوم و یا تعارض انها در هیچ زمینه علمی وجود ندارد بلکه علم تبعیت خودرا از معلوم نموده و چون معلوم های جهان هستی در نظام احسن وجوددر کمال هماهنگی و انسجام هستند علم ها نیز به طبع این انسجام همگرائی را داشته و هرگز در تعارض حقیقی نخواهند بود البته تعارض ظاهری قابل رفع است.
اصل سیزدهم : چگونگی هم افزایی علوم ونفی تعارض حقیقی آنها
اسلاید 16 :
با چنین نگرشی علم کاملا هویتی الهی و دینی میابد
زیرا علم به لحاظ موضوع یا فعل الهی است یا قول الهی
و با انتسابشان به ساحت الهی هویت و هستی خلقتی و نه طبیعتی یافته
و به لحاظ دانش نهفته در آن وحی تکوینی و یا وحی تشریعی مسیر معرفتی درونی آنها که همان صراط مستقیم خواهد بود باید از راه عقل و نقل کشف شوند
و چون هر دو روش از عطایای الهی است نه اینکه نقل را عطیه الهی و عقل را حقیقتی بشری تلقی نموده و نقل را منشا علوم دینی و به اصطلاح درون دینی تلقی نموده و عقل را منشا علوم بشری و با برون دینی بخوانیم
اصل چهاردهم : علت دینی بودن علم .
اسلاید 17 :
بلکه هم صراط هم سراج و هم قدرت کشف صراط بوسیله ابزار توانمند متعاضد را از عنایات الهی دانستن و قدرت فراگیری و کشف را برای نفس انسانی از مواهب الهی خواندن و هم بالندگی انسان را در سایه ارتباط با حقیقت و هویت معلوم دانستن جانی دیگر به انسان می بخشند و این همان آثار علم دینی است که هم انسان را و هم جامعه وجود اجتماعی او را از جامی سرشارمی نماید که سر مست از خردمندی و عاشقی هوشیار می پردراند.
اصل چهاردهم : علت دینی بودن علم .
