بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ریاست جمهوری
سازمان برنامه و بودجه کشور
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران
شيوه نامه تدوين برنامه توسعه اقتصادي و اشتغالزايي روستايي
موضوع بند الف ماده 27 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي(ویرایش آبان 96)
معاونت توسعه و برنامه ریزی
خرداد 1397
اسلاید 3 :
هدف برنامه:
براساس جزء 1 بند الف ماده 27 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (مصوب 14/12/1395 مجلس شورای اسلامی)، برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در راستای برنامهریزی منطقهای، تقویت اقتصاد روستایی و توسعه اقتصاد صادراتمحور تعریف گردیده است. در این راستا متناسب با محورهای کلی تعریف شده در قانون برنامه، بطور مشخص برای برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای کشور هدف کلی و اهداف فرعی به شرح زیر مطرح میگردد:
هدف عمده:
توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای هدف برنامه.
عنوان برنامه:
"توسعه اقتصادي و اشتغالزايي روستايي"
معرفی برنامه
اسلاید 4 :
شناخت علمی و تحلیل راهبردی مزیتها، توانمندیها و تنگناهای اساسی توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
بسترسازی جهت رفع تنگناها و بهرهگیری از توانمندیهای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
یکپارچهسازی، هدفمند کردن و تعیین اولویتهای سرمایهگذاریهای اقتصادیِ اشتغالزا در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
تقویت ظرفیتهای موجود و ایجاد ظرفیتهای جدیدی تولیدی با تاکید بر تکمیل زنجیره ارزش و زنجیره تولید با مشارکت بخش غیردولتی در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
تقویت و نهادینهسازی مشارکت بخش عمومی، خصوصی، تعاونی و مردمی (ساکنین و ذینفعان روستاهای هدف) در توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در روستاهای هدف دهستان یا بخش.
اهداف ویژه
اسلاید 5 :
ایجاد اشتغال پایدار و رونق کسب و کار در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
کاهش شکاف توسعه اقتصادی و تعادل بخشی روستایی – شهری؛
تقویت اقتصادمحلی صادرات محور در پیوند با اقتصاد منطقهای در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
افزایش مشارکت اقتصادی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
توانمندسازی اقتصادی روستاییان و ظرفیتسازی مشارکت تحصیلکردگان محلی در طرحهای توسعه اقتصادی؛
تنوعبخشی به اقتصاد و معیشت روستاییان؛
سهمبری عادلانه و پایدار از منابع زیستی مطابق با اهداف اقتصاد مقاومتی در زمینه عدالت بیننسلی و درون نسلی؛
سهم بری عادلانه عوامل در زنجیره ارزش فعالیتهای اقتصادی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
افزایش سطح درآمد و ارتقاء سطح بهرهوری در روستاهای هدفِ دهستان یا بخش؛
تقویت تمرکززدایی در انجام مطالعات توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی؛
تثبیت جمعیت روستایی و ایجاد انگیزه برای بازگشت مهاجران روستایی.
دستاوردهای مورد انتظار
اسلاید 6 :
تهیه برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاها در قالب مجموعهای یک یا چند دهستان
از منظر تقسیمات سیاسی کشور، در سطح دهستان یا بخش
از منظر برنامهریزی منابع زیستی، در سطح حوزههای آبخیز که تعدادی از روستاهای این قلمرو به عنوان روستاهای هدف برنامه مورد توجه قرار میگیرند
از لحاظ زمانی، این برنامه با توجه به سهمیه هر یک از استانها بصورت سالانه تهیه می گردد و تدوین برنامه های مورد نظر در هر سال الزامی است این برنامه ها بعد از تهیه، قابلیت عملیاتی داشته و بعنوان برنامه راهبردی پنجساله و عملیاتی سالانه برای روستاهای هدف مورد توجه قرار میگیرند.
دامنه برنامه
اسلاید 7 :
شناخت و تعيين مسائل محوري توسعه محلي
برشمردن توانها و تنگناهاي توسعه اقتصادي و اشتغال مناطق روستايي
ارائه يك چشم انداز كلي از وضعيت اقتصادي مناطق روستايي و ارایه استراتژيهاي توسعه اي جهت برون رفت از توسعه نيافتگي اقتصادي
تعریف و تعیین اقدام و فعالیتهای اقتصادی محرک و پیشران توسعه اقتصاد محلی و طرحها و پروژههای اشتغالزایی روستایی در درون روستاهای هدف و در پهنه دهستان و یا بخش
حد تفصیل برنامه
گزارش نهایی این برنامه مشتمل برسند راهبردی در سطح دهستان یا بخش و برنامه عملیاتی در قالب اقدامات توسعهایی (فعالیتها، طرحها و پروژههای سرمایهگذاری و الزامات وابسته به آن) در سطح هر یک از روستاهای هدف دهستان یا بخش خواهد بود.
اسلاید 8 :
فرایند و نظام اجرایی جز 1 بند الف ماده 27 قانون برنامه ششم توسعه
کمیته راهبری در سطح ملی:
سازمان برنامه و بودجه کشوربه عنوان رییس
معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری به عنوان دبیر
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
سازمان مدیریت و برنامهریزی هفت استان قزوین، مرکزی، چهارمحال و بختیاری ،هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خراسان شمالی
دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری
سازمان جهاد کشاورزی استان
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان
سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان
اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان
فرمانداران شهرستانهای استان
کمیته استانی راهبری در ذیل کارگروه تخصصی آمایش سرزمین، آمار، محیطریست و توسعه پایدار:
اسلاید 9 :
دارا بودن بیشترین روستاهای دارای طرح هادی مصوب و اجرا شده
داشتن روستاهای با هدف گردشگری مصوب
مهاجرپذیری و یا مهاجرفرستی بالا
نرخ بیکاری بالا
ظرفیت و مزیت نسبی در تولید و صادرات
محدود کردن سهم دهستانهای واقع در محدوده کلانشهرها و مراکز استانها با توجه به نقش خوابگاهی آنها برای کلانشهر و مرکز استان
شاخص های پیشنهادِ روستاهای هدف برنامه در قالب دهستانها یا بخش
مراجع انتخاب روستاهای هدف در استانها با توجه شرایط خاص هریک از مناطق، ملاحظات بومی – محلی حاکم برای فضای روستایی را در انتخاب روستاهای هدف خواهد بود. ضمناً در این مرحله روستاهای هدف با رویکرد پهنهای- زنجیرهای، مطابق با حوزههای آبخیز آنها در قالب یک یا چند دهستان و یا بخش اقدام و از انتخاب نقطهای روستاها پرهیز میگردد.
اسلاید 10 :
اجرای برنامه(انعطاف لازم با توجه به شرایط بومی – محلی مناطق)
شیوههای نظام نهادی تهیه و تدوین برنامه به تناسب شرایط و قابلیتهای استانها :
انجام مطالعات توسط سازمان در صورت آمادگی و برخورداری از ظرفیتهای انسانی لازم؛
مدیریت و نظارت بر انجام مطالعات توسط سازمان و انجام مطالعات توسط مشاورحقیقی و حقوقی ذیصلاح در قالب عقد قرارداد؛
نکات حایز همیت:
الف - تبیین سازوکارهای نظارتی و انجام پیگیریهای نتیجه بخش؛
ب - بهرهگیری نظاممند از رویکردها و سازوکارهای همکاری بینبخشی و لحاظ نمودن اولویتهای بخشی و سرزمینی
ج- ترجیح استفاده از روش تعرفه در ارزیابی و انتخاب مشاور حقیقی و حقوقی؛
د - پیگیری رویکرد شراکت فراگیر از طریق مشارکت موثر ذینفعان بخش خصوصی، تعاونیها و سازمانهای مردم نهاد، ه – پیگیری رویکرد مشارکت موثر مردم محلی، در تهیهی برنامه از طریق بکارگیری مدلهای ارزیابی مشارکت روستایی؛
و - تهیه کنندهی برنامه موظف است طرحها، پروژهها و نظرات دستگاههای ذیربط را اخذ نموده و قبل از انجام مراحل تصویب، پیشنهادات خود را با دستگاههای مربوطه به اشتراک گذاشته و نظرات آنها را دریافت نماید.
ی – تهیه کنندهی برنامه موظف است گزارش پیشرفت اقدامات خود را در زمانبندی تعیین شده در اختیار کارگروه آمایش سرزمین، آمار، محیطریست و توسعه پایدار (کمیته راهبری استانی) قرار دهد.
اسلاید 11 :
شرح خدمات
1) بخش اول: کلیات
1– 1 - بیان مسئله و ضرورت در مقیاس ملی، استانی و محلی؛
1– 2 - روششناسی و تبیین فرآیند انجام کار؛
1– 3 - مبنا و چارچوب تحلیلی (رویکرد نظری احتمالی به تحلیل توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی).
2) بخش دوم: بررسی اسناد و توصیف و تحلیل وضع موجود
2 – 1 - توصیف، تحلیل و تبیینِ اسناد بالادستی و ارزیابی طرحها و برنامههای اجراء شده و در حال انجامِ مرتبط با موضوع و مکان برنامه؛
2 – 2- توصیف، تحلیل و تبیینِ وضعیت منابع طبیعی و زیستی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
2 - 3 - توصیف، تحلیل و تبیینِ وضعیت منابع انسانی، اجتماعی، اقتصادی و زیرساختی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
2 – 4 - توصیف، تحلیل و تبیینِ وضعیت نظام تولیدی (کشاورزی، صنایع، خدمات و گردشگری) در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
2– 5 - توصیف، تحلیل و تبیینِ فضایی از روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
2 – 6 - توصیف، تحلیل و تبیینِ قوانین و مقررات محدودیتساز و محدودیت نهادی در توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
2 – 7 - قابلیتها و تنگناهای طبیعی، اجتماعی - انسانی، زیرساختی و فضایی جهت تولید و عرضه در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات؛
2 – 8 - جمعبندی و نتیجهگیری از مباحث بررسی اسناد و طرحهای فرادست و برنامهها، منابع تولید، نظام فعالیتی، جایگاه فضایی و قابلیتها و تنگناها در روستاهای هدف دهستان یا بخش.
اسلاید 12 :
شرح خدمات
3) بخش سوم: تدوین برنامۀ توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی
3 – 1 – تعریف و تحلیل فرآیندها و اقدامات میدانی با مشارکت ذینفعان محلی جهت تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی (مصاحبههای عمیق فردی، گفتگوهای مشارکتی، . )؛
3 – 2 - تعیین چشمانداز، اهداف و راهبردهای توسعه اقتصادی و اشتغالزاییِ روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 - 3 - تعیین مزیتهای اصلی نسبی، رقابتی و استراتژیک و محرکهای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای دهستان/ بخش در نظام کشاورزی، صنعت و خدمات و گردشگری؛
3 – 4 - تعیین هدف کمی اشتغال و متوسط درآمد قابل قبول برای سکونت و معیشت پایداردر افق برنامه؛
3– 5 - جمعآوری ایدههای مرتبط با طرحهای کارآفرینی مستقل (خصوصی و تعاونی) قابل اجراء توسط ساکنین بومی با استفاده از فناوریهای مناسب از طریق گفتگو با اجتماع بومی و هماندیشی با کارآفرینان محلی؛
3 – 6 - پیشنهاد ایدههای کارآفرینی و اشتغال براساس تجربههای موفق در سایر استانها و بررسی امکان کاربست آنها در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 7 – برگزاری کارگاه هم اندیشی با جوامع محلی جهت بررسی و اولویتبندی موارد اشاره شده در بندهای 3 – 2 تا 3 – 6؛
3 – 8 - بررسی بازار هدف تولیدات و خدمات روستایی در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3– 9 - تعیین مهارتها و آموزشهای مورد نیاز جهت ارتقاء ظرفیت ذینفعان محلی برای تحقق اهداف کمی و کیفی برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 10 – تعیین برنامههای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی دهستان یا بخش هدف در زمینههایی مانند توانمندسازی، تعیین ساز وکار سازماندهی مشارکت مردمی و تشکیل شغل- تعاونی، . ؛
اسلاید 13 :
شرح خدمات
3 –11 - تعیین اقدامات مناسب برای ارتقاء ظرفیت فعالیتهای اقتصادی و اشتغالزای موجودِ روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 12 - احصاء و اولویتبندی طرحهای سرمایهگذاری توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 13 - تعیین محورهای تولید یا خدمات دارای اولویت و پیشرانها جهت تحرک اقتصادی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 14 - اقدامات لازم برای بهرهبرداری پایدار از منابع آب و حفاظت از محیطزیست در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 15 – اولویتبندی ظرفیت روستاهای هدف دهستان برای تعیین کانونهای توسعه در یک یا چند دهستان و تعیین روستاها و محدودههای فاقد ظرفیت توسعه؛
3– 16 – ظرفیتشناسی نیروی انسانی از طریق شناسایی جوانان و سرپرستان خانوار جویای کار و ارتقاء مهارتهای آنها در روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 17 - شناسایی نهادهای عمومی غیردولتی، سازمانهای مردمنهاد، موسسات عمومی و خصوصی فعال روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 18 - تعیین سازوکارهای جلب مشارکت عمومی در توسعۀ اقتصادی و اشتغالزایی روستاییِ اقتصادی روستاهای هدف دهستان یا بخش؛
3 – 19 - تعیین و تعریف سهم تعهدات مالی بخش خصوصی، مردمی و دولتی در اجراء طرحها و پروژهها؛
3 – 20 - تعیین و تعریف ملاحظات و الزامات اجتماعی و نهادی لازم جهت اجرای طرحها و پروژهها؛
3 – 21 - تعیین میزان تسهیلات مورد نیاز برای تحقق اشتغال هدف برنامه و زیرساختهای اجتنابناپذیر مورد نیاز؛
3 – 22 – تهیه جدول و شبکه فعالیتهای سالانه و تخصیص تسهیلات یا اعتبارات به تفکیک هر دهستان و روستا؛
3 – 23 – جمعبندی و نتیجهگیری.
