بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بنام خدا
اندیشه اسلامی ۲
موضوع ارايه: بشارت منجی در ادیان مختل
اسلاید 2 :
مقدمه
اعـتـقـاد به موعود، در همه ادیان مطرح بوده و عقیده مشترک همه آنها به شمار می آید؛ و هر دین و مکتبی به تناسب فرهنگ دینی و ملی خود از موعود آخرین به نامی یاد کرده است .
بـر ایـن اساس ، در آیین بودایی او را ((بودای پنجم )) و در آیین هندو، او را ((آواتارا دهم )) گویند. در آیین زرتشت نیز از آمدن منجی و موعود آخرین خبر داده شده و او را ((سوشیانت )) یا ((سوشیانس )) می نامند.
کـتـب دیـنی یهود نیز ظهور رهبری بزرگ به نام ((ماشیح )) یا ((مسیح )) در آخرالزمان را نـوید داده اند. آیین مسیحیت نیز آمدن دوباره حضرت عیسای مسیح به دنیا و برپایی حکومت جهانی به دست او را خبر داده است .
اسلاید 3 :
مقدمه
امـا انـدیـشـه مـهـدویت و ظهور موعود جهانی در آیین آسمانی اسلام ، جایگاه و جلوه بیشتری دارد و بـا وجـود دلایـل معتبر از آیات و روایت متواتر و قطعی ، همه مذاهب اسلامی بر ظهور ((مهدی موعود)) از نسل فاطمه زهرا(س ) اتفاق نظر دارند. در این میان ، مهدی موعود در مذهب شـیـعـه ، هـم بـه دلیـل جـایـگـاه اعـتـقـادی آن و هـم بـه دلیل دارا بودن شناسنامه روشن و پرداختن به جزئیات زندگی و چگونگی ظهورش ، از اهمیت ، قطعیت و شفافیت بیشتری برخوردار است .
اسلاید 4 :
اعتقاد به موعود در آیین هندو و کتب هندیان
در آیین هندو از او به نام ((آواتارا))ی دهم یا دهمین آواتارا، یـاد مـی شـود.
در کتاب ((پورانا)) شرح مفصّلی درباره دوران آخـر عـصـر کالی (آخرالزمان) ، یعنی آخرین دوره پیش از ظهور دهمین آواتارای ویشنو، آمده است .
اسلاید 5 :
برخی روایات و اشارات در کتب آیین هندو
کتاب ((دید))
پس از خرابی دنیا، پادشاهی در آخرالزمان پیدا می شود که پیشوای خلق باشد و نام وی مـنـصـور بـاشـد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود درآورد و همه کس را از مؤ من و کافر بـشـنـاسـد و هـر چـه از خـدا خـواهـد، بـرآیـد.
کتاب ((باسک))
دور دنـیـا تـمـام شـود به پادشاه عادلی در آخرالزمان که پیشوای فرشتگان ، پریان و آدمیان باشد و حق وراستی با او باشد و آنچه در دریا و زمین ها و کوه ها پنهان باشد، همه را به دست آورد و از آسمانها و زمین آنچه باشد خبر دهد و از او بزرگ تر کسی به دنیا نیاید.
کتاب ((وشن جوک ))
در اواخـر، دنیا به کسی بگردد که خدا را دوست دارد و از بندگان خاص او باشد و نام او فرخنده و خجسته باشد و خلق را زنده کند.
کتاب ((مهابهاراتا))
هـمـه ادیان معتقدند که در پایان هر دوره ای از تاریخ ، بشر از لحاظ معنوی و اخلاقی رو بـه انـحـطـاط مـی رود؛ و چـون طـبـعـا و فـطـرتـا، در حـال هـبـوط و دوری از مبداء است و مانند احجار [سنگها] به سوی پایین حرکت می کند، نمی تـوانـد بـه خـودی خـود بـه ایـن سـیر نزولی و انحطاط معنوی و اخلاقی پایان دهد. پس نـاچار روزی یک شخصیت معنوی بلند پایه ، که از مبداء وحی و الهام سرچشمه می گیرد، ظـهـور خـواهـد کـرد و جهان را از تاریکی جهل و غفلت و ظلم و ستم نجات خواهد داد.
اسلاید 6 :
موعود در آیین بودایی
چـنـانـکـه در پـاره ای از کـتـب و مـآخـذ آمـده ، در دین بودایی نیز مسئله انتظار موعود و منجی آخـرالزّمـان مـطـرح شـده اسـت . گـفـتـه انـد کـه در این آیین ، موعود مورد انتظار و مدّ نظر، ((بـودای پـنـجـم )) است و آمدنش را بشارت داده ، بوداییان منتظر ظهورش می باشند.
اسلاید 7 :
موعود در آیین زرتشت
منجی یا موعود آخرالزمان ، در جهان بینی و معاد شناسی زرتشتی ، جایگاهی ویژه دارد. او را ((سـوشـیانت )) یا ((سوشیانس )) می گویند. مـراد از ایـن واژه ، فـرد سـود رسـاننده است ؛ و ((نـجـات دهـنـده و پـیـشوای دین )) نیز ترجمه و تفسیر شده است .
در ((جـامـاسـب نـامـه )) کـه دربـردارنـده پـرسـش هـای گـشـتـاسـب شاه از جاماسب است و او پیشگویی های زرتشت را برای گشتاسب نقل می کند، چنین آمده است :
سـوشـیانس ، دین را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد. ایزدان را از دسـت اهـریـمـن نـجـات داده ، مـردم جـهـان را هـمـفـکـر، هـم گـفـتار و هم کردار گرداند.
در کـتـاب ((زنـد))، کـه در آن نـیـز پـیـشگویی شده ، شوسیانس ، نژاد دیوان و اهریمنان را ریشه کن می سازد، آمده است :
ای سـپـیـتـامـان زرتـشـت ! چون زمان سر رود، این دشمنان مانند بُن درختی که یک شب سرد زمـسـتـانـی که برسد و به یک شب برگ بیفکند، تباه شوند. هنگام گرگان به سر رسد و هنگام میشان اندر آید.
اسلاید 8 :
موعود در آیین یهود
آثـار و کـتب دینی یهود نیز به طور مکرر به موعود اشاره کرده و آمدنش را نوید داده اند. در اسـفـار تـورات و بـرخـی از کـتـابـهـای دیـگـر آن ، مربوط به برخی پیامبران بنی اسـرائیـل ، نـویـد ظهور رهبری بزرگ به نام ((مسیح )) (یا ماشیح به زبان عبری و به مـعـنـای مـسـح شـده ) را داده است . با توجه به اینکه یهودیان به حـضـرت عـیـسـی مـسـیـح (ع ) ایـمان نیاورده اند و بلکه کمر به کشتن او از راه آویختن بر چـوبـه دار صـلیـب گـونـه ، بـسته بودند. این مسیح یا ماشیح غیر از عیسی مسیح مورد نظر و انتظار مسیحیان ـ و نیز مسلمانان ـ است .
از این رو، مسیح موعود یهودیان هنوز به دنیا نیامده است . او که بر اساس باور یهودیان فـرزنـدی از نـسـل داود و یـا فـرزنـد مـنـتـخب داود است ، در آخرالزّمان پدید خواهد آمد و با سـیـطـره بـر جـهـان ، پـادشـاه جـهـان و جـهـانـیـان خـواهـد شـد و بـه عدل و داد پادشاهی و حکمرانی خواهد کرد. همه ستمگران و شریران را نابود کند، فقیران و صـالحـان را رهـایـی بـخـشیده ، وارث زمین خواهد کرد. آن گاه است که گستره زمین از آنِ یهودیان خواهد بود.
اسلاید 9 :
موعود در آیین یهود
در تـورات (کـه مـسـیـحـیـان آن را عـهـد عـتـیـق و در بـرابـر، بـه انـجـیـل یـا انـاجیل خود، عهد جدید گویند و مجموعه این دو کتاب را کتاب مقدس می نامند) در فرازهایی از کتاب اشعیاء نبی آمده است :
و نهالی از تنه یسّی (نام پدر داود) بیرون آمده ، شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خـداونـد بـر او قـرار خـواهد گرفت ؛ یعنی روح حکمت و فهم و روح مشورت و قوّت و روح مـعرفت و ترس خداوند و خوشی او در ترس خداوند خواهد بود و موافق رؤ یت چشم خـود داوری نـخـواهـد کـرد و بـر وفـق سـمـع گوشهای خویش تنبیه نخواهد نمود # بلکه مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حکم خواهد نمود و جهان را به عصای دهان خویش زده ، شریران را به نفخه لبهای خود خواهد کشت . گرگ بـا بـره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر پرواری بـا هـم ؛ و طـفـل کـوچـک آنها را خواهد راند.
اسلاید 10 :
موعود در آیین یهود
در فرازی از کتاب ((فرامیر)) ( زبور داود ) نیز آمده است :
. زیـرا کـه شـریـران مـنـقـطع خواهند شد و اما منتظران خداوند وراث زمین خواهند بود و اما نسل شریر منقطع خواهد شد. صالحان وارث زمین خواهند بود و در آن تا ابد سکونت خواهند نمود.
نـیـز آمـده کـه :
(( زمـین ایشان از نقره و طلا پر شده و خزاین ایشان را انتهایی نیست و زمین ایـشـان از اسـبـان پـر اسـت و ارّابه های ایشان را انتهایی نیست . خـوشـا بـه حـال کـسـانـی کـه منتظر وی باشند. در روزی که روشـنـایـی مـاه مـثـل روشـنـایـی آفـتـاب و روشـنـایـی آفـتـاب هـفـت چـنـدان مـثـل روشـنـایی هفت روز خواهد بود.((
اسلاید 11 :
موعود در آیین مسیحت
آیین مسیحیت ظهور موعودی را که همان عـیـسـی مـسـیـح (ع ) بـاشـد، نـوید داده است. ظهور دوم یا بازگشت دوبـاره حـضـرت عـیـسـی مـسـیـح (ع ) برای نجات جهانیان و ایجاد یک دنیای پرشکوه ، از اعتقادات جدّی مسیحیان است .
اگر مسیحیان درباره سرانجام کار حضرت مسیح (ع ) پس از ظـهـور نـخـسـت و اعـلام رسـالت و تـبـلیـغ دینش میان مسلمانان و مسیحیان اختلاف نظر وجود دارد، در اصل در ظهور دوم آن حضرت اتفاق نظر دارند.
اسلاید 12 :
موعود در آیین مسیحت
در جای دیگر که از عیسی (ع ) به ((کلمه خدا)) یاد شده ، آمده است :
و دیـدم آسـمـان را گـشـوده و نـاگـاه اسـبـی سـفـیـد کـه سـوارش امـیـن و حق نام دارد و به عـدل داوری و جـنـگ مـی نـمـایـد و چـشـمانش چون شعله آتش و بر سرش افسرهای بسیار و اسـمـی مرقوم دارد که جز خودش هیچ کس آن را نمی داند و جامه خون آلود در بر دارد و نام او را ((کـلمـه خدا)) می خوانند و لشکرهایی که در آسمان اند بر اسبهای سفید و به کتان سفید و پاک ملبّس از عقب او می آیند از دهانش شمشیری تیز بیرون می آید تا به آن امت ها را بـزنـد و آنـهـا را بـه عـصـای آهنین حکمرانی خواهد نمود.
تطابق نگرش اسلام و مسیح:
در انجیل متّی آمده است :
امـا از آن روز و سـاعـت هـیـچ کس اطلاع ندارد و حتی ملائکه آسمان جز پدر، من و بس .
اسلاید 13 :
موعود در آیین اسلام
همه مسلمانان از هر گروه و فرقه ای بر ایـن مـسـئله اتـفـاق دارنـد که در آخرالزّمان حضرت مهدی (عج ) خروج می کند؛ و بر این مسئله نیز اتفاق نظر دارند کـه آن حـضـرت از نـسل حضرت علی (ع ) و فاطمه زهرا (س ) است و نامش نام پیامبر(ص ) است .
الف) مهدی موعود در مذهب اهل سنّت
ب) مهدی موعود در مذهب تشیّع
اسلاید 14 :
مهدی موعود در مذهب اهل سنّت
657 حدیث در کـتـب آنـان از قـبـیـل : صحیح بخاری ، سنن ابن ماجه ، سنن ابن داود، سنن ترمذی ، منتخب کـنـز العـمـّال ، مـسـنـد احـمـد بـن حـنـبـل ، یـنـابـیـع المـودة ، الصـواعـق المـحـرقه
بـیـش از 60 کـتـاب مـعـتـبـر اهـل سـنّت را، که به این موضوع پرداخته اند،
برخی از عالمان مشهور و بـلنـد آوازه اهل سنت (مولفان کتب): احمد بن داود، ابن ماجه ، تـرمـذی ، بـخـاری ، مـسـلم ، نـسائی ، بیهقی ، ماوردی ، طبرانی ، سمعانی ، ابن عساکر، کـسائی ، ابن اثیر، حاکم ، ابن جوزی ، شارح معتزلی ، ابن صباغ مالکی ، ابن مغازلی ، شـافـعـی ، مـحـب الدین طبری ، شبلنجی و.
اسلاید 15 :
مهدی موعود در مذهب اهل سنّت
سفارینی از عالمان بزرگ سنّی مذهب در کتاب ((عقیده اش )) می نویسد:
ایـمـان بـه خـروج مـهـدی واجـب اسـت و ایـن مـطـلب نـزد اهـل عـلم مـقـرر و در کـتـب عـقـایـد اهـل سـنـت و جـمـاعـت مـدوّن اسـت .
قاضی شوکانی مؤ لف کتاب ((نیل الاوطار)) نیز گوید:
پـنـجـاه حـدیـث دربـاره مـهـدی قـابـل تـوجـه اسـت و این احادیث بدون شک متواترند.
محمد بن حسین آبری صاحب کتاب ((مناقب الشافعی )) می نویسد:
اخـبـار رسـول خـدا(ص ) دربـاره مـهـدی و ایـن کـه از اهـل بـیـت اسـت . مـتـواتـر و مـسـتـفـیـض اسـت .
اسلاید 16 :
مهدی موعود در مذهب اهل سنّت
ابن خلدون ، جامع شناس معروف مسلمان ، نیز از جمله آنان است که می گوید:
بدان که در طول تاریخ میان تمامی اهل اسلام مشهور است و چنین اعتقاد الزامی وجود دارد که حـتـمـا در آخـرالزمـان مـردی از اهـل بـیـت پـیـامـبـر(ص ) ظـهـور خـواهـد کـرد و دین را تازه و عـدل را آشـکار خواهد ساخت . وی بر ممالک اسلامی چیره شده و ((مهدی )) نامیده می شود؛ و خروج ((دجّال )) آن زمان خواهد بود و سپس نشانه های قیامت آشکار خواهد شد. حضرت عیسی مسیح (ع ) نیز فرود خواهد آمد و دجّال کشته خواهد شد.
اتفاق نظر وهابیت تشیع و اهل سنت.
اسلاید 17 :
مهدی موعود در مذهب تشیّع
دلایل اهمیت: الف) اصـالت مـسـئله امـامـت و جایگاه اعتقادی آن
ب) صراحت ، شفّافیت و جامعیت در شیعه
سـلسـله نـسـب و شجرنامه آن حضرت بنا بر روایات معتبرِ بی شمار به این شرح است : مـحـمـد بـن الحسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیهم السلام .
کنیه آن حضرت ((ابوالقاسم )) و القاب ایشان ((مهدی ))، ((قائم ))، ((منتظر)) و ((حجت )) می باشد.
بیش از ۳۰۰۰ روایت از پیامبر(ص ) و ائمه (ع )
بنا بر روایت نقل شده از حضرت امام جعفر صادق (ع )، چون حضرت مهدی (ع ) به در آید به مسجد الحرام رود و رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم بایستد و دو رکعت نماز گذارد .
اسلاید 18 :
روایات مربوط به حضرت مهدی (ع ) در تشیع برخی
پیامبر اکرم (ص ) خطاب به علی (ع ) می فرماید:
پس از مـن دوازده امام خواهد آمد، اول آنها تو هستی ای علی و آخر ایشان ((قائم )) همان کسی کـه بـه لطـف خـدای مـتـعـال بر همه شرق و غرب جهان پیروز می شود.
امام جواد (ع) نیز در روایتی خطاب به حضرت عبدالعظیم حسنی درباره حضرت مهدی (ع ) می فرماید:
ای ابـوالقـاسـم ! قـائم مـا هـمان مهدی است که لازم است در غیبت او انتظارش را بکشند و در هـنـگـام ظـهـورش اطـاعـتش کنند. او سوّمین از فرزندان من است .
پیامبر اکرم (ص) می فرماید:
لَوْ لَم یـَبـْقِ مـِنَ الدّنـیا اِلاّ یَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّهَ ذالِکَ الیَوْمَ حَتّی یَلی رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتی اِسْمُهُ اِسْمی یَمْلاَ ءُ الاَرضَ عَْدلاً وَ قِسطاً کَما مُلِئَت ظُلْما وَ جَوْراً.
اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولانی کند تا مردی از اهل بیتم که نامش نام من است بیاید و زمین را پس از آن که از ستمگری و بیداد پر شده بود، از عدل و داد پر کند.
اسلاید 19 :
نتیجه گیری
۱.مـوضـوع ((مـوعـود)) در هـمـه ادیـان بـه نـوعـی مـطـرح شـده و بـه طـور اجمال مورد پذیرش همه آنها است .
۲. مـسـئله مـوعـود در گـذر زمان نه تنها رنگ نمی بازد، بلکه هر چه به جلو می آییم به طـور جـدّی تـر و پـر رنـگ تر مطرح می شود و به عنوان یک اندیشه و باور ضروری و غیر قابل انکار جلوه گر شده ، جایگاه پیدا می کند.
۳.سرانجام در آیین آسمانی اسلام ، اندیشه مهدویت ، با مصداق روشن مهدی موعود همراه مـی شـود و آیـات و روایـات بـی شـمـاری آن را تـاءیـیـد و گـواهـی مـی کـنـد. و به همین دلیـل ، هـمـه مـذاهـب اسـلامـی آن را بـه عـنـوان یـک بـاور ضـروری و غـیـر قابل انکار دینی قبول دارند و انکار آن را روا نمی شمارند.
۴.از مـیـان مذاهب اسلامی ، مذهب شیعه به اندیشه مهدویت و مهدی موعود (عج ) جایگاه اعتقادی داده و او را بـه عـنـوان امـام دوازدهم می شناسد و به جزئیات آن نیز پرداخته است . از این رو، بـیـشـتـریـن پـردازش و بـهـتـریـن پژوهش درباره مسئله موعود، اندیشه مهدویت و مهدی موعود(عج ) را شیعه انجام داده است.
