بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آشنایی با معاینات و آزمایشات دوران بارداری، تعیین سن تقریبی حاملگی و محاسبه تاریخ تقریبی زایمان
بخش اول
(اندازه گیری وزن، قد، علایم حیاتی وارتفاع رحم)
اسلاید 2 :
حیطه درس: مراقبت های ادغام یافته سلامت مادران
اسلاید 3 :
اهداف آموزشی
انتظار میرود فراگیر پس از مطالعه این درس بتوانند:
طريقه وزن کردن و اندازهگيري قد مادر بارداررا توضيح دهند.
علائم حیاتی مادر را اندازهگيري و نتيجه را تفسير نمایند.
سن تقريبي حاملگي را از روي شکم با اندازهگيري ارتفاع رحم تعيين نمایند.
اسلاید 4 :
فهرست عناوین:
مقدمه
ارزیابی معمول مادر باردار
اندازه گیری وزن
اندازه گیری قد
اندازه گیری علائم حیاتی
تعیین ارتفاع رحم
خلاصه مطالب و نتیجه گیری
پرسش و تمرین (نظری – عملی)
فهرست منابع
اسلاید 5 :
مقدمه
زنان باردار بعنوان جزئی از جامعه نياز به دريافت خدمات بهداشتی در حد مطلوب دارند، چرا که با وارد شدن به اين مرحله دوران پرخطری را آغاز میکنند که میتواند پايان ناخوشايندی همراه با عوارض خطرناک برای خود و جنين داشته باشد. گرفتن شرح حال و انجام صحیح معاینات فیزیکی به بهورز در حصول تشخیص مطمئن بسیار کمک می کند تا با مداخله به موقع، عوارض بارداری را کاهش دهند و در به سلامت به پایان رساندن این مرحله زندگی به مادر باردار کمک نمایند.
اسلاید 6 :
ارزیابی معمول مادر باردار
وضعیت مادر، متناسب با سن بارداری و مراقبت مربوطه طی مراحل ذیل ارزیابی می شود :
سوال کنید
اندازه گیری کنید
معاینه کنید
اسلاید 7 :
اندازه گیری وزن
کنترل وزن در بارداری از اقدامات ضروری در حفظ سلامت مادر و نوزاد بشمار میآید؛ لذا در هر بار مراقبت مادر وزن مادر اندازهگیری و با وزن قبلی وی مقایسه می شود. توجه به وزن مادر راهنمای خوبی برای تشخیص وضع تغذیه و سیر حاملگی وی میباشد.
وزن گیری کمتر ازحد انتظار در بارداری منجر به تولد نوزاد کموزن میشود.
وزن گیری بیش از حد انتظار یا افزایش وزن ناگهانی (افزایش وزن مادر به میزان یک کیلوگرم یا بیشتر در مدت یک هفته) نیز مضر است. این نوع اضافه وزن ناگهانی میتواند از نشانههای پرهاکلامپسی باشد.
اسلاید 8 :
نکات مورد توجه در اندازه گیری وزن مادر:
قبل از اقدام به اندازهگیری وزن از سالم و تنظیم بودن ترازو اطمینان حاصل شود؛
بهتر است در ساعات معینی از روز وزن شود؛
مادر بدون کفش بوده و لباس سبک به تن داشته باشد؛
مادر به درستی روی صفحه ترازو قرار گرفته و به جائی تکیه نکند؛
اسلاید 9 :
اندازه گیری قد
نکات مورد توجه در اندازه گیری قد مادر:
به پشت و بدون کفش در جلوي قدسنج بايستد؛
پاشنه هاي پا، سرين وقسمت فوقاني پشت و ناحيه پس سري با قدسنج تماس داشته باشد؛
پاشنه ها در حالت به هم چسبيده و بازوها به طور طبيعي در کنار بدن آويزان باشد؛
چنانچه قدسنج در خانه بهداشت موجود نباشد مي توانيد متر(به صورت وارونه) را در 50 سانتيمتر بالاتر از کف زمين به ديوار نصب کنيد.
اسلاید 10 :
اندازه گیری علایم حیاتی
اندازه گیری علایم حیاتی شامل اندازه گیری فشارخون، نبض، تنفس، درجه حرارت می باشد.
(جهت آشنایی با اصول صحیح کنترل علایم حیاتی بخصوص فشارخون به محتوای آموزشی آشنایی با نحوه معاینات فیزیکی رجوع گردد.)
1. اندازه گیری فشارخون
در هر بار مراقبت، فشارخون مادر باردار اندازه گیری شده و به تغییرات آن توجه شود.
اختلالات ناشی از افزایش فشارخون در زمان بارداری از طریق اندازهگیری و کنترل منظم فشارخون تشخیص داده میشود که اولین علامت مشکلات حاملگی و از جمله پره اکلامپسی است.
اسلاید 11 :
نحوه اندازه گیری صحیح فشارخون
اسلاید 12 :
در طول بارداري فشارخون را در يك وضعیت ثابت (نشسته يا خوابیده) و از يك دست ثابت (راست يا چپ) با رعایت اصول کامل اندازه گیري کنید.
ترجیحا فشارخون در وضعیت نشسته و از دست راست اندازه گیري شود.
چنانچه فشارخون مادر در وضعیت خوابیده اندازهگیری میشود، حتما باید مادر به پهلو دراز بکشد. زیرا در حالت خوابیده به پشت سیاهرگهای بزرگ داخل شکم بوسیله جنین تحت فشار بوده و از بازگشت خون به قلب جلوگیری میشود. بنابراین فشارخون واقعی مشخص نمیگردد.
اسلاید 13 :
فشارخون بالا در حاملگی زمانی است که میانگین دو بار اندازه گیری فشارخون مادر باردار به فاصله 5 دقیقه 140/90میلیمتر جیوه و بالاتر باشد.
میزان فشارخون اندازهگیری شده با میزان فشارخون اولیه مقایسه میشود. اگر فشارخون سیستولیک (ماکزیمم) به میزان30 میلیمتر جیوه و یا فشارخون دیاستولیک (مینیمم) به میزان 15 میلیمتر جیوه نسبت به فشارخون اولیه بیشتر شده باشد، افزایش تدریجی فشارخون می باشد ونیاز به ارجاع و پیگیری دارد.
اسلاید 14 :
2) اندازه گیری نبض
تعداد طبیعي نبض در یک دقیقه کامل ، 60 تا 100 بار در دقیقه است.
3 ) اندازه گیری تنفس
تعداد طبیعي تنفس در یک دقیقه کامل، 16 تا 20 بار در دقیقه است.
4 ) اندازه گیری دمای بدن
درجه حرارت بدن را از راه دهان (زير زباني) به مدت سه دقیقه اندازه گیري کنید. دماي بدن به میزان 38 درجه سانتیگراد يا بالاتر" تب" است. درجه حرارت زير بغل از درجه حرارت زير زبان به میزان 5 / 0 درجه کمتر است.
اسلاید 15 :
تعیین ارتفاع رحم
با تعیین ارتفاع رحم از روی شکم، سن تقریبی بارداری مشخص میشود. بدین منظور از هفته 16 بارداری به بعد باید در هر بار مراقبت ارتفاع رحم اندازهگیری و با سن بارداری مطابقت داده شود.
برای معاینه، مثانه باید خالی باشد. سپس مادر به پشت خوابیده و پاها را به طرف شکم خم کرده و کمی باز نگه دارد. سر مادر باید کمی بالاتر از سطح بدن وی باشد.
در هفته های 18 تا 32 بارداری میتوان ارتفاع رحم را با نوار متری مطابق تصویر اندازه گیری کرد. در این مدت ارتفاع رحم بر حسب سانتیمتر تقریباً با سن بارداری برحسب هفته مطابقت دارد.
اسلاید 16 :
تعیین ارتفاع رحم ادامه .
درصورت عدم تطابق اندازه ارتفاع رحم با سن بارداری، (بیش از 3 هفته) لازم است بهورز اقدام به ارجاع غیرفوری مادر نماید.
برای اندازه گیری رحم بعد از هفته 32 بارداری نیز مادر باید در همان وضعیتی که توضیح داده شد، قرار گیرد. فرد معاینه کننده نیز باید در یک سمت او بایستد و دست راست خود (تمام سطح کف دست) را به آرامی در بالاترین حد رحم (قله رحم) بگذارد و ارتفاع رحم را از سمفیز پوبیس تا قله رحم اندازه بگیرد.
ارتفاع رحم در هفتههای مختلف بارداری به شرح زیر میباشد:
اسلاید 17 :
تعیین ارتفاع رحم ادامه .
هفته 16 بارداری رحم در فاصله بین برجستگی عانه و ناف
هفته 20 بارداری قله رحم در حدود ناحیه ناف
هفته 24 بارداری قله رحم در فاصله 2 انگشت بسته بالای ناف
هفته 28 بارداری قله رحم در فاصله 4 انگشت بسته بالای ناف
اسلاید 18 :
هفته 32 بارداری قله رحم بین ناف و جناغ سینه
هفته 36 بارداری قله رحم در حد جناغ سینه
هفته 36 تا 40 بارداری به علت پائین آمدن سرجنین در حفره لگن (بویژه در شکم اول) قله رحم به حدود هفته 38 بارداری یعنی در زیر استخوان جناغ لمس میشود.
اسلاید 19 :
خلاصه مطالب و نتیجه گیری
جهت آشنایی با وضعیت مادر ارزیابی وی متناسب با سن بارداری از طریق سئوال کردن، اندازه گیری و معاینه انجام می گیرد.
با اندازه گیری وزن مادر و ارزیابی وزن گیری مادرمی توان از بسیاری از مشکلات دوران بارداری و پس از زایمان پیشگیری نمود.
با اندازه گیری علائم حیاتی در طی بارداری و توجه به تغییرات آن بخصوص فشارخون مادر، با تشخیص افزایش تدریجی فشارخون ویا فشارخون بالا و انجام مداخله به موقع می توان از عوارض پره اکلامپسی پیشگیری نمود.
اسلاید 20 :
ارتفاع رحم مادراز هفته 16 بارداری اندازه گیری می شود ودر هفته 18-32 بارداری اندازه ارتفاع رحم با متر متناسب با سن بارداری مادر می باشد. در صورت عدم تطابق بیشتر از 3 هفته، سن بارداری با ارتفاع رحم نیاز به ارجاع غیر فوری به ماما یا پزشک دارد.
در نتیجه با اندازه گیری صحیح و استاندارد علایم حیاتی، قد، وزن و ارتفاع رحم و.. همچنین مقایسه با سوابق قبلی مادر می توان ارزیابی دقیق از وضعیت مادر در مراقبت های بارداری داشته باشیم.
