پاورپوینت آموزش عالی در ایران پیش از اسلام

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

اسلاید 2 :

آموزش عالی
در ایران پیش از اسلام

اسلاید 3 :

برخی ویژگی های آموزش عالی پیش از اسلام
عدم وجود مدارک کافی در این زمینه،
اما نشانه هایی از وجود آموزش عالی در این دوره حکایت دارد. نظیر:
وجود مؤبدان، دبیران، آمارگیران، پزشکان و ستاره شناسان در این دوره،
وجود بناهای بعضا بزرگ به جای مانده از آن دروه نظیر: آتشکده ها، پل ها، بیمارستان ها، سدها، کاخ ها، و.،
تربیت فرزندان اشراف و حاکمان و آموزش مشاغلی چون پزشکی، ستاره شناسی، مهندسی، دبیری و حسابداری ، به ایشان،در دوره هخامنشی، اشکانی و به خصوص ساسانی،

اسلاید 4 :

محل و مکان آموزش
مراکز دینی زرتشتیان
(معابد و آتشکده ها)
مراکز دینی مسیحیان
کلیساها و دیرها
( به ویژه در دوره ساسانیان)
بیمارستان ها
(به ویژه برای آموزش پزشکان)

اسلاید 5 :

اهمیت پزشکی و طبابت در ایران باستان
اهمیت طبابت بیش از دیگر رشته ها، به اندازه ای که برای آن قوانینی وضع شده و در کتاب هایی نگاشته شده بود.
مطالبی در باره حرفه پزشکی، وظایف پزشکان، پروانه طبابت، اجازه عمل جراحی و میزان پرداختی ها، در کتاب مذهبی دینکرات
مطالبی در باره اوصاف ، طرز رفتار و آداب پزشکان حاذق ،انواع بیماری ها و طرق درمان آن، درکتاب مذهبی وندیداد

اسلاید 6 :

دانشگاه

گندی(جندی)شاپور

(با قدمتی بیش از 500 سال از ظهور تا افول)

اسلاید 7 :

وجود و توسعه مبادلات فرهنگی در اثر جنگ ها و روابط دو جانبه بین ایران و ملل شرق و غرب
مبادلاتی نظیر:

1. ترجمه کتب: ترجمه کتب یونانی و هندی به پارسی به دستور اردشیر بابکان( رویه ای برای شاهان و امرای بعدی )

2. تجلیل و حمایت از دانشمندان و علما: احترام و تکریم علما و دانشمندان رانده شده از یونان و روم و هند و استفاده از ایشان برای امر تدریس

3. انجام تحقیقات علمی با حمایت حکام: اعزام دانش پژوهان به خارج از ایران برای کسب تجربه
( برزویه پزشک ایرانی به دستور خسروانوشیروان برای تحقیقات و مطالعات به هند رفت و با کسب تجارب پزشکی به ایران بازگشت.)
ویژگی های فرهنگی و علمی دوره شکل گیری دانشگاه جندی شاپور

اسلاید 8 :

جندی شاپور از مراکز مهم علمی و پزشکی آن دوران
تأسیس در قرن 3 م به دستور شاپور اول
دارای بخش های مختلف و کادر مجهز
استفاده از کتب علوم و آثار هندی و یونانی در این مرکز علمی و بیمارستانی، که به دستور شاپور اول ترجمه می شد.
دستور به استفاده از پزشکان یونانی برای تدریس در این بیمارستان
پیشی گرفتن بر هند و یونان، به جهت اهمت دادن به رشته پزشکی و اصول طب
دوام طولانی مدت دانشگاه جندی شاپور: قرن ها فعالیت علمی ، به عنوان بزرگترین مرکز علمی و فرهنگی جهان،

از حدود دو قرن قبل از اسلام، و تا حدود سه قرن بعد از اسلام نیز خود و شعباتش فعال بود.
ویژگی های دانشگاه جندی شاپور

اسلاید 9 :

رشد علم و فرهنگ در اثر:
ترجمه کتب فلسفی و پزشکی و علمی و آثار ادبیان هندی و یونانی
منبع درسی بودن این کتب
رشد زبان و ادبیات پهلوی
دست یافتن ایرانیان به سرمایه عظیمی در حوزه هیئت، نجوم، فنون نظامی، هندسه، مساحی، پزشکی، دستور جهانداری و.
تأسیس و رشد جندی شاپور، به عنوان مهمترین مرکز علمی و پزشکی آن دوران
رشد علم و فرهنگ در ایران باستان(دوره اشکانیان و ساسانیان)

اسلاید 10 :

مدارس عالی قبل از جندی شاپور
وجود مدارس عالی در بعضی شهرهای ایران
به خصوص در دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی
تدریس فلسفه، منطق و نجوم
در برخی مراکز علمی و کلیساهای نسطوری مدائن
در دوره ساسانیان

اسلاید 11 :

محدودیت های آموزشی و پرورشی پیش از اسلام
محدودیت ها و عیوب تعلیم و تربیت ایران قبل از اسلام در کنار موفقیت ها :

1. وجود تفکر تبعیض و انحصار طبقاتی در امر آموزش: محرومیت بخش اعظم جامعه از تعلیم و تربیت و انحصارآن در طبقاتی خاص

2. بخل در دانش آموزی و ترویج علم: علما دانش خود را از دیگران مخفی داشته و به شکل اسرار و معما به اهل آن انتقال می دادند.

3. حاکمیت القای عقیده و اندیشه: در اثر حاکمیت القای عقیده ، عالمان در برابر حکام مطیع مطلق بودند.

4. اعمال محدودیت شدید تبعیض طبقاتی در آموزش: هیچ کس حق تخطی از محدوده موروثی مشخص شده طبقاتی در امر آموزش را نداشت.

اسلاید 12 :

جایگاه زنان، خانواده و طبقات اجتماعی در آموزش و پرورش ایران باستان
در ایران باستان خانواده وسیع و شامل چند نسل بود.
از دوره شاهنشاهی ساسانی قوانین مربوط به خانواده دست خوش تغییراتی شد.
خانواده پدر شاهی(پدرسالاری) جای خود را به خانواده کوچک پدر، مادر و فرزندان داده بود.
تعدد زوجات پایه و اساس خانواده ایرانی در دوره ساسانی
بزرگان و اشراف دارای حرمسرا بودند و در میان اقشار پایین اجتماعی تک همسری مرسوم بود.
حاکمیت سنت های قبیله ای در خانواده ها، هر قبیله متشکل از چندین خانواده و پدر دارای قدرت چشمگیر
خانواده های بزرگ دارای نفوذ بیشتر بوده و هسته های اولیه و اصلی این نوع اجتماعات از آنِ آنان بود.
متأسفانه ازدواج با محارم در این خانواده ها مرسوم بود.

اسلاید 13 :

تفاوت طبقاتی در تعلیم و تربیت دوره ایران باستان
حاکمیت نظام طبقاتی، از جمله در امور آموزشی، در ایران باستان، به خصوص در دوره ساسانیان بسیار جدی بود.
تغییر طبقه و رفتن از طبقه ای به طبقه دیگر، برای استفاده از فرصتهای آموزشی، غیر ممکن و یا بسیار نادر و استثنایی بود.
امر آموزش در انحصار اقلیتی از اشراف و اعیان مرفه و در مقابل، انبوه مردم در عسرت و تنگدستی.
اختصاص مناصب عالی، دیوانی، سپاهی، تعلیم و تربیت وکسب دانش های زمان، به طبقه اشراف و اعیان
حتی اگر برای برخی طبقات متوسط مدارسی وجود داشت، باز هم همه مردم نمی توانستند از آن بهره ببرند.
البته این تبعیض آشکار و ظالمانه متأثر از تعالیم زرتشت نبود.

اسلاید 14 :

تعأمل «آموزش و پرورش» و «اوضاع اجتماعی، فرهنگی»
نفوذ و تأثیر ادیان، به ویژه زرتشت در امر تعلیم و تربیت:
معارف و تعالیم دینی در تمام دوران ایران باستان به منزله پایه تعلیم و تربیت بود.
این نفوذ به خصوص برای دین زرتشت و به ویژه در دوران ساسانیان بیشتر مشهود بود.
تقریبا همه شئون تعلیم و تربیت در دست مغان و مؤبدان زرتشتی و در معابد و مراکز و مدارس مذهبی انجام می شد.
هدایت معنوی و تهذیب نفوس به عهده روحانیان زرتشتی بود.
مدیریت تقریبا همه تعلیمات، از ابتدایی تا عالی و انتشار کتاب هایی در زمینه الهیات و امور قضایی نیز به عهده روحانیان زرتشتی بود.

اسلاید 15 :

آموزه های آئین زرتشت یکی از عوامل مؤثر مهم در اخلاق و تربیت مردم در عهد باستان بود.

آموزه هایی نظیر:
اهمیت به دانش و توصیه به جستجوی علم، تا جایی که فرشته ای به نام چیستا برای آن تعیین گردید.
وجوب کسب دانش بر هر فرد
وجوب و لزوم حفظ و به خاطر سپاری بخش هایی از تعالیم اوستا بر هر زرتشتی و عمل به آن
لزوم انتقال آداب و سنن و فرهنگ ایرانی به نسل های بعدی
وجود مدارس در کنار معابد
توجه به تربیت کودک حتی قبل از تولد و دوران حمل مادر
اعتقاد به نقش بی بدیل برای مادر در آموزش فرزند
علل تأثیر آئین زرتشت بر تعلیم و تربیت

اسلاید 16 :

تأکید بر آموزش دانش و هنر
تأکید بر آموزش رموز و فنون و تعالیم دینی فرزندان از هفت سالگی برای پذیرفته شدن در جامعه
آموختن راستی درستی، دلیری، کار و کوشش برای کودکان از همان سنین کودکی
عدم تفاوت آموزشی بین دختران و پسران
اهمیت و ارزش فوق العاده کار و کوشش و نهی از تنبلی و کاهلی
تأکید بر آموزش نظامی و وطن دوستی، دفاع از مرزها، لشکرکشی، پرورش روحیه سلحشوری و جنگاوری و حفظ وحدت ملی و مهیا شدن سواره نظام و پیاده نظام، پرورش چابک سواران و تیراندازی برای حفظ کیان سلطنتی کشور.
تأکید بر آموزش سیاسی و مفاهیمی چون احترام به مقدسات ملل و ادیان، حفاظت مرزها، آزادی افراد، تساوی حقوق و عدالت اجتماعی
تأکید بر تربیت فردی، اجتماعی و حرفه ای و افرادی کارامد تر و مسئولیت پذیر

اسلاید 17 :

ازابتدای شکل گیری دولت و حکمروایی در ایران( قریب 500 1سال ق.م )، غالب حاکمیت ها با تبعیت عامه مردم از هیئت حاکمه همراه بوده است.
علل تأثیر و نفوذ دولت در تعلیم و تربیت
در ایران باستان این حاکمیت با کنترل افراد جامعه به طور مستمر همراه بود و همه چیز تابع منافع حاکمیت بود.
در این میان تعلیم و تربیت نیز مانند دیگر نهادهای اجتماعی تابع منافع حاکمیت و به منزله ضرورتی اجتماعی در اختیار صاحبان مناصب و قدرت بود.
طبیعی است که در چنین اوضاعی تمام مراحل برنامه ریزی، تصمیم گیری و اجرای فرایند تربیت تابع نظرات حاکمان و صاحبان قدرت است.

اسلاید 18 :

شخصیتهای مطرح دوره ایران باستان در حوزه تعلیم و تربیت
شخصیت های دینی، مانند:
زرتشت، مانی، مزدک، بودا، قباد وروحانیان این ادیان به ویژه مسحیت
شخصیت های سیاسی و اجتماعی، مانند:
برخی پادشاهان و وزرا، مانند کوروش، داریوش، مهرداد، انوشیروان، بوذرجمهر

اسلاید 19 :

فصل دوم
تعلیم و تربیت
در ایران پس از اسلام
«ایران اسلامی »

اسلاید 20 :

شامل مباحثی در حوزه:
تعلیم و تربیت در صدر اسلام
مدارس و مراکز آموزشی و تربیتی دوران پیش از مغول
(1 تا 656 هجری)
مدارس و مراکز آموزشی و تربیتی در دوران مغول
(مغولان، تیموریان، ایلخانان)
مدارس و مراکز آموزشی و تربیتی در دوران صفویه و بعد از آن