بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
حفاظت در برابر اشعه در مراكز پرتودرماني
اسلاید 2 :
مقدمه
حفاظت در برابر اشعه در درمان از راه دور
حفاظت در برابر اشعه در براكي تراپي
اسلاید 3 :
دستگاه هاي درمان از راه دور (خارج بدن)
دستگاه هاي درمان در محل مورد نظر (داخل بدن)
دستگاههاي پرتودرماني
اسلاید 4 :
تركيب كاركنان پرتودرماني
كنترل دستگاه ها و اتاق پرتودرماني
بررسي هاي ايمني
ثبت و نگهداري اطلاعات
توصيه هاي ايمني كار با دستگاه هاي درمان از راه دور
اسلاید 5 :
تركيب كاركنان پرتودرماني
قبل از بهره برداری از یک مرکز پرتودرمانی ، وجود ترکیبی از حداقل کارکنان با تخصص های مربوطه الزامی است :
یک نفر متخصص پرتودرمانی با تخصص آنکولوژی که معمولا به عنوان شخص مسئول بخش پرتودرمانی نیز می باشد ( مسئول تعیین حجم هدف ، تجویز درمان ، توجه به بیمار در طی درمان ، ارتباط با بیمار پس از درمان و توجه به نتایج درمانی بیمار )
یک نفر مسئول فیزیک پزشکی با تخصص در زمینه فیزیک پرتوها که معمولا به عنوان مسئول فیزیک بهداشت بخش پرتودرمانی نیز می باشد ( مسئول امورفیزیکی روش های پرتودهی ، طراحی درمان و دزیمتری )
اسلاید 6 :
تکنسین های پرتودرمانی با تحصیلات حداقل کاردانی در زمینه پرتودرمانی یا پرتوتشخیصی ( مسئول انجام پرتودهی به بیماران شامل تعیین وضعیت دستگاه ، وضعیت دادن صحیح به بیمار ، فیلترها ، قطعات و غیره )
مسئول تعمیر و نگهداری دستگاه با تحصیلات مهندسی برق یا رشته های مشابه ( دارای تخصص فنی مقدماتی همراه با معلومات کلی در خصوص دستگاه های مورد استفاده در مراکز پرتودرمانی )
اسلاید 7 :
در هر دستگاه پرتودرمانی احتمال عدم قطع پرتودهی در انتهای زمان درمان وجود دارد . در چنین مواردی :
در صورت امکان با استفاده از دکمه اضطراری موجود بر روی صفحه کنترل ، دستگاه خاموش شود و در غیر این صورت بیمار فورا از ناحیه تابش دور گردد .
فردی که برای نجات بیمار میرود ، در حد امکان خارج از ناحیه تابش اشعه قرار گیرد .
پس از خروج بیمار از ناحیه تابش پرتو ، هیچ فردی در این منطقه قرار نداشته باشد .
پس از خروج بیمار از اتاق درمان و بستن در آن ، فقط افراد متخصص و با تجربه مجاز به بازگرداندن چشمه به داخل حفاظ می باشند.
اسلاید 8 :
تا هنگامی که اشکال دستگاه توسط متخصصین برطرف نشده است ، استفاده مجدد از دستگاه مجاز نیست .
سایر اعمال حفاظتی ، نظیر چرخاندن گانتری یا بستن باریکه ساز از خارج نیز تاثیر مهمی در کاهش پرتوگیری بیمار و پرتوکار ، قبل از اینکه بیمار از اتاق خارج شود ، دارد .
اسلاید 9 :
انجام اقدامات زیر در یک مرکز پرتودرمانی الزامی است :
نصب علائم منطقه تابش بر روی در اتاق درمان
پیش بینی دیوارهایی با حفاظ مناسب برای حفاظت کارکنان و افراد خارج از اتاق درمان
استفاده از قفل های خودکار بر روی اتاق درمان جهت جلوگیری از پرتوگیری ناخواسته در هنگام باز شدن درب اتاق درمان
تجهیز هر دستگاه درمان از راه دور به یک مونیتور و یا یک لامپ هشدار دهنده ( و در صورت امکان هشدار دهنده صوتی ) در داخل اتاق ، ضروری است .
اسلاید 10 :
برای بررسی میزان نشتی ، در هنگام خاموش بودن دستگاه ، با یک تکه پارچه آغشته به الکل ، تیغه های باریکه ساز که تا حد امکان به چشمه نزدیک ترند را تمیز نموده و سپس توسط یک آشکارساز مناسب میزان پرتوزایی پارچه را اندازه گیری می کنند .
اگر میزان شمارش به میزان قابل توجهی بالاتر از شمارش زمینه باشد ، امکان نشتی چشمه وجود دارد .
بررسی میزان نشتی احتمالی دستگاه های کبالت درمانی ، هر دو سال یکبار توصیه می شود .
اسلاید 11 :
كنترل صحت عملكرد وسايل تعيين كننده وضعيت بيمار ، نظير ليزرها
كنترل صحت عملكرد وسايل اندازه گيري فاصله چشمه تا پوست
كنترل صحت عملكرد نمايشگرهاي عددي نظير زاويه گانتري و اندازه ميدان تابش
تنظيم نمايشگرهاي نوري نظير ميدان هاي نوري ، مركز ميدان ، اندازه فاصله چشمه تا پوست و غيره
كنترل صحت عملكرد قفل هاي خودكار در اتاق درمان و دستگاه هاي هشدار دهنده
اندازه گيري روزانه ميزان پرتودهي دستگاه در يك وضعيت ثابت از يك ميدان درماني و همچنين بررسي يكنواختي باريكه پرتو ( در مورد شتابدهنده هاي خطي )
بررسي هاي ايمني
اسلاید 12 :
انجام کالیبراسیون کامل پرتودهی دستگاه و مشخصات پرتو دو بار در هر سال توصیه می شود .
ارائه روشی مناسب برای انجام هر یک از بررسی های فوق به عهده مسئول فیزیک پزشکی ( ترجیحا به همراه یک دستیار با تجربه ) می باشد .
اسلاید 13 :
ثبت و نگهداري كليه اطلاعات به دست آمده از انجام آزمايش ها و همچنين ثبت و نگهداري اطلاعات مرتبط با بيمار پس از هر بار درمان توصيه مي شود .
ثبت و نگهداري اطلاعات
اسلاید 14 :
هر روز قبل از شروع به كار ، بررسي هاي موجود در ليست كنترل به شرح زير براي اطمينان از صحت كار دستگاه پرتودرماني انجام شود :
براي شتابدهنده هاي خطي ، آهنگ دز توسط يك اتاقك يونساز در دو وضعيت ثابت و در يك مدت زمان مشخص اندازه گيري شود ( اختلاف مقادير قرائت شده حداكثر 3 درصد بايد باشد ).
زمان سنج دستگاه كبالت درماني يا مونيتور دستگاه شتابدهنده ، در زمان تنظيم شده ، عمل نموده و پرتودهي دستگاه قطع شود .
قفل خودكار در اتاق درمان ، هنگام باز بودن در، از پرتودهي جلوگيري كرده و چنانچه در زمان درمان ، در اتاق باز شود ، ادامه پرتودهي متوقف گردد .
توصيه هاي ايمني كار با دستگاه هاي درمان از راه دور
اسلاید 15 :
دكمه قطع اضطراري بررسي شود .
لامپ هاي نشانگر بررسي شود .
وسايل تنظيم كننده بيمار نظير ليزر ها بررسي شود .
قرائت هاي دستگاه درماني نظير زاويه گانتري ، ابعاد ميدان و زاويه تخت ، بررسي شود .
چنانچه هر كدام از آزمايشات فوق وجود اشكال در سيستم را نشان دهد ، بلافاصله مسئول فيزيك پزشكي بايد مطلع گردد .
اسلاید 16 :
صرفا كاركناني مجاز به عمليات پرتودرماني مي باشند كه آموزش لازم را ديده و تحت نظارت آزمايشات پزشكي دوره اي بوده و به دزيمتر فردي نيز مجهز باشند .
پرتوگيري بيش از 20 ميلي سيورت براي تمام بدن در يك سال براي اين كاركنان مجاز نمي باشد .
از انجام كليه آزمايشات دوره اي موجود در جدول زمانبندي شده مطمئن شده و در يك سالنامه ، كاليبراسيون باريكه پرتو را براي كبالت 60 علامت زده و هر شش ماه يكبار اين كار تكرار شود .
ضمن شرح مراحل يك به يك ، بيمار در جريان مراحل انجام درمان قرار مي گيرد .
قبل از شروع پرتودرماني ، مشخصات درمان بيمار را بررسي نموده و قبل از خروج از اتاق درمان كليه تنظيم هاي انجام شده براي درمان بيمار ( فاصله چشمه تا پوست ، زاويه گانتري ، زاويه تخت ، ارتفاع تخت ، ارتفاع تخت و گوه يا بلوك هاي مورد استفاده ) بررسي شود .
اسلاید 17 :
قبل از بستن در اتاق اطمينان حاصل شود كه هيچكس جز بيمار داخل اتاق درمان نمي باشد .
قبل از شروع درمان ، زمان درمان تنظيم شده بر روي صفحه كنترل بررسي شود .
توسط يك مانيتور يا يك آينه و يا از طريق پنجره ، حركات بيمار در طول زمان درمان تحت نظارت باشد و از صحت انجام عمل دستگاه اطمينان حاصل شود .
در صورت حركت بيمار و يا بروز اشكالي در عملكرد دستگاه ، ادامه درمان فورا متوقف شده و به مسئول فيزيك پزشكي اطلاع داده شود .
در صورتي كه دستگاه هنگام خاموش كردن دچار اشكال شود ، از دكمه اضطراري جهت خاموش نمودن آن استفاده گردد .
اسلاید 18 :
در صورتي كه دكمه اضطراري دستگاه عمل ننمايد ، نسبت به خروج سريع بيمار از زير تابش مستقيم اشعه اقدام گردد ( شخص يا اشخاص اقدام كننده تا حد ممكن در ناحيه تابش مستقيم اشعه قرار نگيرند ).
پس از خروج بيمار از محل تابش اشعه ، اتاق درمان را ترك كرده و در را بسته و فورا به مسئولين تعمير و نگهداري دستگاه اطلاع داده شود .
پس از انجام هر عمل درمان ، بيمار از اتاق درمان خارج شود .
جزئيات درمان بيمار شامل روز درمان ، زمان درمان براي هر ميدان تابشي ، دز جذب شده در هر تابش و مجموع دز داده شده به ناحيه درمان ، در پرونده بيمار ثبت شود .
اسلاید 19 :
هرگونه اشكال يا خطا در عملكرد درمان شامل عدم تنظيم دقيق زمان درمان ، فواصل ، ابعاد ميدان هاي تابش ، جهت تابش ، گوه ها و بلوك ها ، يا روش درمان يا انرژي درمان ( براي شتابدهنده ها )و هر مسئله اي كه باعث ايجاد خطا در درمان بيمار شود ، به مسئول فيزيك پزشكي گزارش شود .
از خاموش بودن دستگاه و بسته بودن در اتاق در پايان هر روز اطمينان حاصل شود .
اسلاید 20 :
برخي از اشكالات ممكن در عملكرد دستگاه :
اشكال در خاموش كردن دستگاه در انتهاي زمان درمان و يا هنگام عملكرد قفل هاي خودكار.
روشن ماندن دستگاه ، هنگامي كه نبايد روشن باشد .
خطا در روشن شدن دستگاه هنگام شروع به كار آن .
عدم دقت در تنظيم دقيق زمان درمان .
